“Αλκυονίδες μέρες”, της Ευτυχίας Γιαννάκη

Το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό όταν τελείωσα τις “Αλκυονίδες μέρες” ήταν μια σκηνή από το “Old Boy”. Στην ταινία του Παρκ Τσαν Γουκ, ο ήρωας θέλει να μάθει γιατί φυλακίστηκε 15 χρόνια σε ένα δωμάτιο. Οταν μαθαίνει τον λόγο ετοιμάζει την εκδίκηση του. Η σύντροφος του (η κόρη του) θα τον ρωτήσει:  “Αφού έμαθες την αλήθεια, γιατί θες να εκδικηθείς;” και η απάντηση θα είναι αφοπλιστική: “Η εκδίκηση είναι μέρος του εαυτού μου”. Στο δεύτερο βιβλίο της Ευτυχίας Γιαννάκη, το δεύτερο μέρος της “Τριλογίας της Αθήνας”, η εκδίκηση και η βία που αυτή φέρει είναι το κυρίαρχο ζήτημα. Οπως γράφει προς το τέλος, “η εκδίκηση είναι μια κληρονομική ασθένεια” και σαν ιστός αράχνης υφαίνεται. Αθόρυβα και απειλητικά εγκλωβίζει τα θύματα που γίνονται θύτες και οδηγεί τον μεταμορφωμένο άνθρωπο στην καταστροφή. Πριν τελεστεί όμως η πράξη της εκδίκησης, κάτι μεσολαβεί. Πάντα. Και σε αυτόν τον χώρο, τον ενδιάμεσο, ξεδιπλώνονται οι “Αλκυονίδες μέρες”.

Ο Χάρης Κόκκινος είναι ο διαμεσολαβητής φυσικά, ο Αστυνόμος που η Γιαννάκη τον κάνει όλο και πιο οικείο σε μας και αυτό είναι το πρώτο της επίτευγμα. Ήτοι, να φτιάξει τον δικό της ήρωα-υπογραφή στο σύμπαν της αστυνομικής λογοτεχνίας. Αναμενόμενο, αλλά όχι και εύκολο, διότι οι χαρακτήρες που γοητεύουν το κοινό εύκολα μπορεί και να το κουράσουν. Μέχρι στιγμής αυτό δεν έχει γίνει, μια και η Γιαννάκη φροντίζει να μας αποκαλύπτει με φειδώ τον άνθρωπο Χάρη Κόκκινο. Ο τρόπος όμως που το κάνει δεν σε αφήνει να καταλάβεις τη σκοπιμότητα της και αυτό γιατί ο Κόκκινος είναι μέρος της ιστορίας, όχι η ιστορία.

Η Γιαννάκη, σε αντίθεση με το πρώτο της βιβλίο (“Στο πίσω κάθισμα” εκδ. Ικαρος), εκμεταλλεύεται καλύτερα την επικαιρότητα (και όχι μόνο). Λογικό, αφού όταν φτιάχνεις την “Τριλογία της Αθήνας” δεν μπορείς να την αγνοήσεις. Έτσι, στις σελίδες του βιβλίου χωράνε τα εργατικά “ατυχήματα”, η ανασφάλιστη εργασία, η εργασιακή εκμετάλλευση, η έλλειψη υποδομών και υλικών στις δημόσιες υπηρεσίες, ο ρατσισμός, ο αλόγιστος καταναλωτισμός, η διαφθορά… Η Γιαννάκη όμως ξέρει εκ των προτέρων πώς θα χρησιμοποιήσει αυτό το υλικό. Με μέτρο και στο σημείο της αφήγησης δίχως να αναρωτιέται ο αναγνώστης γιατί το κάνει. Μάλιστα, την βοηθάνε να να κρατήσει σταθερό ρυθμό στην αφήγηση και να εμβαθύνει στα πρόσωπα.

Ένα απ’ αυτά είναι και ο δολοφόνος. Η Γιαννάκη προσπαθεί να μας εξηγήσει πώς φτάνει στο έγκλημα, όχι για να τον δικαιολογήσει, αλλά για να καταλάβει και να καταλάβουμε τι μας ωθεί στη βία και στην εκδίκηση. Μας βοηθά να “διαβάσουμε” την ψυχή ενός (φανταστικού) ανθρώπου που από θύμα της κοινωνίας γίνεται εκδικητής της. Στο κάδρο φυσικά μπαίνουν και οι υπόλοιποι χαρακτήρες που γνωρίσαμε “Στο πίσω κάθισμα”. Η Λίνα και ο Ζώης, συνεργάτες του Κόκκινου, ο πρώην πεθερός του, η φίλη του Αντζελα, η πρώην γυναίκα του Μάρθα, ο γιος του που τώρα είναι στη φυλακή. Η εκδίκηση ακολουθεί τις αλκυονίδες μέρες και ενώνει τον Κόκκινο με τον δολοφόνο.

Η υπόθεση που πρέπει να εξιχνιάσει ο Χάρης Κόκκινος είναι η δολοφονία της νεαρής Αμι Σάφο από την Γκάνα. Βρέθηκε νεκρή στις τουαλέτες του μεγαλύτερου εμπορικού κέντρου της Αθήνας. Η πλοκή είναι σφιχτή και δουλεμένη, ο λόγος ρέει εύκολα και οι εικόνες που φτιάχνει η Γιαννάκη είναι εναργείς και με τον τρόπο τους όμορφες. Τα συστατικά του αστυνομικού μυθιστορήματος είναι εδώ, ατόφια, όμως η Γιαννάκη αποδεικνύει ότι μπορεί να ξεφύγει από τα όρια του και να μας δώσει στιγμές υψηλής λογοτεχνίας, όπως για παράδειγμα το κεφάλαιο 19. Αν το πρώτο αστυνομικό της Γιαννάκη έκανε εντύπωση, το δεύτερο μας κάνει να πούμε με σιγουριά ότι βρήκαμε φλέβα χρυσού για το ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα.

[hr]

Info: Ευτυχία Γιαννάκη, “Αλκυονίδες μέρες”, Εκδ. Ίκαρος