"Άγρια Ερημιά" - Μια ματιά στην άγρια, σύγχρονη πραγματικότητα

| 07/12/2018

Η «Άγρια Ερημιά»  (στα ελληνικά σε μετάφραση Λένας Φραγκοπούλου από τις εκδόσεις Αντίποδες) αποτελεί το συγγραφικό ντεμπούτο του Χεσούς Καρράσκο και πραγματεύεται την ιστορία ενός αγοριού, το οποίο, έχοντας φύγει από το σπίτι του, αναζητά σωτηρία μακριά από το εχθρικό πλήθος που τον κυνηγά. Η ιστορία ξεδιπλώνεται σε απροσδιόριστο χώρο και χρόνο. Συνδυάζει στοιχεία από δύο πλέον κλασσικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, δηλαδή το «Άνθρωποι και Ποντίκια» του John Steinbeck και το «Δρόμο» του Cormack MacCarthy, παραδίδοντας μας μια τρομακτική και άγρια ιστορία που ξετυλίγεται αργά, με σκοπό να κάνει σαφή τα βαθύτερα μηνύματα που θέλει να περάσει και να χτίσει τους χαρακτήρες του. Τα θέματα που απασχολούν το συγγραφέα, δηλαδή η φυγή, η περιπλάνηση, η επιθυμία για συντροφικότητα και δημιουργία ουσιαστικών κοινωνικών δεσμών δεν είναι σε καμία περίπτωση πρωτότυπα,  εντούτοις η προσέγγιση τους σίγουρα προσφέρει μια νέα οπτική.

Κατ’ αρχάς, το βιβλίο ακολουθεί τη φαινομενικά ατέρμονη περιήγηση του αγοριού σε ένα ξηρό τοπίο. Δεν γνωρίζει πού θέλει να καταλήξει. Είναι ιδιοφυής η παράλογη εμμονή του συγγραφέα στις λεπτομέρειες (που κάνουν το διακοσίων σελίδων έργο να μοιάζει διπλάσιο), καθώς οι αναλυτικές αυτές περιγραφές τόσο των αγροτικών τοπίων, όσων και των ενεργειών του ήρωα, κάνουν τον αναγνώστη να κατανοήσει την εξάντληση του αγοριού και την θέληση του για καταφύγιο. Ο εν λόγω ήρωας αμφιταλαντεύεται για ένα διάστημα και αναρωτιέται αν πρέπει να επιστέψει σπίτι, εντούτοις, συνδυάζοντας, την αποφασιστικότητα του Τζορτζ Μίλτον και την αθωότητα του Λένι Σμολ, των κεντρικών χαρακτήρων του «Άνθρωποι και Ποντίκια», συνεχίζει την περιπλάνηση στις αφιλόξενες ερημιές, ώσπου συναντά ένα γέρο βοσκό. Ο γέρος του προσφέρει απλόχερα καταφύγιο. Αν και λιγομίλητος, δημιουργεί έναν ιδιαίτερο δεσμό φιλίας μαζί του. Θα μπορούσε μάλιστα, να πει κανείς, πως στο πρόσωπο του βοσκού, ο μικρός βλέπει τον αντικαταστάτη της πατρικής φιγούρας. Είναι για αυτόν θεόσταλτος, (ο Καρράσκο σε πολλά σημεία δεν διστάζει να σχολιάσει την εκκλησία, την πίστη και τη σχέση του ατόμου με αυτή) ένας αναπάντεχος σύμμαχος που θα τον βοηθήσει να αντεπεξέλθει στις κακουχίες της ζωής. Μάλιστα, εν τέλει, βλέπουμε το αγόρι να προσκολλάται στον γέρο και να τον ακολουθεί. Είναι πλέον πιστοί συνοδοιπόροι.

Τα γεγονότα που ακολουθούν στην συνέχεια, αποκαλύπτουν μια σκοτεινότερη πλευρά της ιστορίας. Εμφανίζεται ένας τρίτος χαρακτήρας, ένας αστυνομικός που συμβολίζει την διαφθορά και την έλλειψη ηθικής του ανθρώπινου είδους. Είναι μια εικόνα θλιβερή, ωμή, που φέρνει τον αναγνώστη αντιμέτωπο με την συνειδητοποίηση πως η αδιαφορία και η απάθεια, δεν είναι κάποιο post- apocalyptic σενάριο (όπως συμβαίνει στον «Δρόμο» από όπου εμπνέεται ο συγγραφέας), αλλά περισσότερο μια σύγχρονη πραγματικότητα. Βλέπουμε να ξυπνούν τα κατώτερα ένστικτα των ανθρώπων, να οδηγούνται σε εξάρσεις άλογης βίας και κτηνωδίας με δικαιολογία κάποια ανώτερη θεϊκή δύναμη, που παρασκηνιακά κινεί τα νήματα.


Το βιβλίο, τελειώνει σε μια αναπάντεχα ελπιδοφόρα νότα. Είναι η πίστη του αγοριού στον Θεό και η αισιοδοξία του για ένα καλύτερο μέλλον που τροφοδοτούν αυτήν ακριβώς την αισιοδοξία του. Είναι, σε μεγαλύτερο βαθμό, η αγνότητα του ανώνυμου ήρωα και το παιδικό , αθώο μυαλό του που τον κρατούν στη ζωή και τον αποτρέπουν από το να γίνει φερέφωνο της βαθιάς του πίστης και να διαφθαρεί ηθικά.

Εν κατακλείδι, το πυκνογραμμένο, αν και ολιγοσέλιδο, μυθιστόρημα του Χεσούς Καρράσκο «Άγρια Ερημιά» εδραιώνει τον συγγραφέα ως μια πολλά υποσχόμενη νέα φωνή, ο λόγος του οποίου ανανεώνει την ισπανική λογοτεχνία. Σίγουρα θα χρειαστεί κάποιος παραπάνω από μία αναγνώσεις προκειμένου να του αποκαλυφθούν οι πολλαπλές σημάνσεις της ιστορίας και να κατανοήσει τα περίπλοκα μηνύματα. Το βιβλίο, από την κυκλοφορία του, το 2016, έχει βραβευτεί πολλάκις, έχει μεταφραστεί σε δεκατρείς γλώσσες και συχνά βρίσκεται στις λίστες με τα best-seller στην Ευρώπη.