Αρχείο Λούκατς: «Λουκέτο» στην σκέψη

Σε εξέλιξη βρίσκεται το συστημικό, ιδεολογικό «κυνήγι μαγισσών» στην Ευρώπη, παράλληλα με την άνοδο των ρατσιστικών, φασιστικών πολιτικών μορφωμάτων, με «φόντο» το συνεχιζόμενο προσφυγικό – μεταναστευτικό δράμα.

Το αντικομμουνιστικό «πογκρόμ» που εξαπολύθηκε στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης – βασιζόμενο και στην επίσημη «ταύτιση» κομμουνισμού και ναζισμού από την Ευρωπαϊκή Ενωση – οδηγώντας στην θεσμική ποινικοποίηση κάθε προοδευτικής ιδέας και των συμβόλων της, αλλά και στην νομική και ιδεολογική νομιμοποίηση ακόμη και του ναζισμού (Ουκρανία, Βαλτικές) αφορά σε όλους τους τομείς της δημόσιας και κοινωνικής δράσης, συμπεριλαμβανομένης, φυσικά, της εκπαίδευσης και της επιστήμης.

Θύμα αυτού του «πογκρόμ» έπεσε και το Αρχείο Λούκατς στην Βουδαπέστη, το οποίο οδηγήθηκε σε οριστικό «λουκέτο» με απόφαση της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών.

Η απόφαση προκάλεσε «κύμα» έντονων διαμαρτυριών διεθνώς, με πολλούς ακαδημαϊκούς, επιστημονικούς φορείς αλλά και φυσικά πρόσωπα να συνυπογράφουν κοινό κείμενο που έχει μεταφραστεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες.

Οι υπογράφοντες το κείμενο εκφράζουν «τη βαθύτατη» ανησυχία τους για την απόφαση της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών να κλείσει το Αρχείο Λούκατς στη Βουδαπέστη» και συνεχίζουν: «Ο Γκέοργκ Λούκατς υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές του 20ού αιώνα, ο οποίος συνέβαλλε σημαντικά στην πολιτική φιλοσοφία, την θεωρία της λογοτεχνίας, την κοινωνιολογία και της ηθική.

Η γνωστή, πέρα από τα σύνορα της Ουγγαρίας, πνευματική κληρονομιά του Λούκατς αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παγκόσμιας ανθρωπιστικής κληρονομιάς, μία από τις κορυφές της ουγγρικής σκέψης.

Για πολλές δεκαετίες, το Αρχείο Λούκατς αποτέλεσε ένα αναγνωρισμένο κέντρο ακαδημαϊκής και μη ακαδημαϊκής φιλοσοφίας, παρέχοντας στους επιστήμονες υλικό που συνδέεται τόσο με τη ζωή, όσο και με την επιστημονική έρευνα του φιλόσοφου. Το γεγονός ότι στεγάζεται στο σπίτι όπου έζησε για πολλά χρόνια ο στοχαστής, λειτουργεί και ως υπενθύμιση και της εποχής στην οποία έζησε.

Καλούμε κάθε αρμόδιο να ακυρώσει την απόφαση για κλείσιμο του Αρχείου Λούκατς, η οποία δεν προκαλεί στην διεθνή επιστημονική κοινότητα τίποτε άλλο παρά λύπη και πικρή έκπληξη».

Το Αρχείο έκλεισε αρχικά το 2011 σε ό,τι αφορούσε στις επιστημονικές και εκδοτικές δραστηριότητές του και μετά από δύο χρόνια συγκρούσεων μεταξύ των αρμοδίων και του επιστημονικού δυναμικού του.

Σε πρώτη φάση, οι επιστήμονες του Αρχείου μετατέθηκαν σε εργασίες ρουτίνας στην Κεντρική Βιβλιοθήκη της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών, απονεκρώνοντας έτσι την λειτουργία του. Στην συνέχεια και από την 1η Γενάρη του 2012, το Αρχείο τέθηκε υπό την Βιβλιοθήκη, δίνοντας ακόμη ένα χτύπημα στην ελευθερία της δράσης του.

Ο λόγος που δηλώθηκε τότε ήταν ότι… δεν υπάρχει χώρος για την επιστημονική έρευνα στο έργο της βιβλιοθήκης.

Για να κατανοηθεί το ιδεολογικο-πολιτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο αποφασίστηκε το «λουκέτο» στο Αρχαίο Λούκατς, στην Ουγγαρία ισχύει από την δεκαετία του ’90 η απαγόρευση των κομμουνιστικών συμβόλων – με ένα από τα αποτελέσματά της να είναι οι συνεχόμενες ποινικές διώξεις του ουγγρικού Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος – ενώ, τον Ιούνη του 2010, το ουγγρικό κοινοβούλιο ψήφισε τροπολογίες στον ποινικό κώδικα, βάσει των οποίων τα «εγκλήματα του κομμουνισμού» ταυτίζονται με το Ολοκαύτωμα των Εβραίων.

Ετσι, από τότε, με βάση τις παραπάνω αλλαγές στο ποινικό δίκαιο, όποιος δημόσια αρνηθεί ότι υπήρξαν «εγκλήματα του κομμουνισμού» κινδυνεύει με ποινή φυλάκισης από 1 έως 3 χρόνια…