Γιόαχιμ Φεστ: «Οχι εγώ - Ο ναζισμός μέσα από τα μάτια ενός παιδιού»

Παλεύοντας με τον ζόφο...

| 22/06/2016

Ο άνθρωπος είναι το σταθερό σημείο αναφοράς στην πάροδο του χρόνου και κάθε του πράξη προσθέτει αναμνήσεις. Φυσικά, το υλικό που σωρεύει δεν είναι απομονωμένο και αποστειρωμένο. Επηρεάζεται από τον περίγυρο. Το οικογενειακό και κοινωνικό-πολιτικό περιβάλλον. Όσον πιο άγριο είναι το τελευταίο, τόσο πιο σκληρό γίνεται το πρώτο και οι μνήμες γίνονται καρφιά που στέκουν και περιμένουν να αποκαλυφθούν. Το μόνο που χρειάζεται είναι μια αφορμή για να ξεκινήσει ο μηχανισμός αποκάλυψης της ζωής μας όλης. Για τον Γιόαχιμ Φεστ ήταν η ανάγκη ανασκόπησης της διαδρομής του.

ναζι2Η αιτία ήταν να πει την ιστορία της χιτλερικής εποχής. Όχι όμως σαν μία ακόμη συναισθηματική, μελοδραματική, περιπετειώδη εκδοχή της. Όπως αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου, «σε κάθε περίπτωση δεν έγραψα την ιστορία της χιτλερικής εποχής, έγραψα απλώς για το αντικαθρέφτισμα της σε ένα οικογενειακό περιβάλλον». Εδώ βρίσκεται ο πυρήνας του έργου και η μεγάλη αξία του. Ο Φεστ χρησιμοποιεί το βίωμα για να παρουσιάσει μια σχεδόν άγνωστη εικόνα: Την επίδραση της παράνοιας Χίτλερ στους Γερμανούς. Τους αντιφρονούντες φυσικά και αυτούς που δεν έσπευσαν πρόθυμα, είτε από φόβο, είτε από δουλοπρέπεια, είτε από συμφωνία, να υπηρετήσουν το καθεστώς.

Ο Φεστ καταγράφει τη μαρτυρία του να ζει και να μεγαλώνει σε ένα οικογενειακό περιβάλλον αποκομμένο από τον γενικό ζόφο. Τουλάχιστον αυτό προσπαθούσε ο πατέρας του να κάνει. Αρνητής του ναζισμού και εσωτερικός εχθρός που όμως δεν είχε τη δύναμη να αποτρέψει το αναπόφευκτο. Τουλάχιστον πάσχισε να διαφυλάξει τις αρχές και τις αξίες της οικογένειάς του συγκρουόμενος με τη βαρβαρότητα. Η παιδική ματιά του Φεστ μεγεθύνει τις καταστάσεις και αντί να τις παραμορφώνει αναδεικνύει τη νοσηρή τους μετάλλαξη. Τα μικρά και αδιόρατα που καθόρισαν και τοποθέτησαν τους ανθρώπους σε υποστηρικτές και αρνητές του Χίτλερ. Τη σταδιακή αλλαγή του κλίματος που όσο φως κι αν υπήρχε, αυτό το «έπνιγε» με τη συνωμοσία, την μικροπρέπεια, το μίσος.

ναζι1

Ο λόγος του Φεστ κρατά την παιδικότητα του παραμυθιού και τη δύναμη της μαρτυρίας που αποκαλύπτει. Σαν τη χαλαρή κουβέντα που θα ξεκινήσει από το απρόσμενο και θα καταλήξει σε γλυκόπικρη μελαγχολία. Η μετάφραση είναι της Αλεξάνδρας Παύλου. Διακριτική και ουσιαστική. Δεν επισκιάζει το ύφος του συγγραφέα, αλλά και δεν χάνεται στη στρυφνή γερμανική γλώσσα.

Ιnfo: «Όχι εγώ – Ο ναζισμός μέσα από τα μάτια ενός παιδιού», Μετ: Αλεξάνδρα Παύλου, Εκδ. Μεταίχμιο

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις