Στήλη: Aldebaran

Νέα οπτική στο «Άνθρωποι του 20ου αιώνα» του A. Sander

Το MoMA προχωρά σε πενταετές πρόγραμμα επανεξέτασης του έργου του φωτογράφου

| 09/01/2017

Αναδημοσιεύουμε από τον ιστότοπο ALDEBARAN-Contemporary Photography Hub ένα άρθρο σχετικά με τον πρωτοπόρο μοντερνιστή φωτογράφο August Sander. Όταν ο Sander, στα μέσα της δεκαετίας του 1920, συνέλαβε τη δομή της φιλόδοξης σειράς πορτρέτων του, «Άνθρωποι του εικοστού αιώνα», ο στόχος του ήταν να καταγράψει φωτογραφικά τον γερμανικό λαό με έναν τρόπο που απέρριπτε τις κοινωνικές και φυλετικές διαιρέσεις. Το ναζιστικό καθεστώς κατάσχεσε τα βιβλία του, κατέστρεψε τις πλάκες και τον απέκλεισε από μελλοντικές δημοσιεύσεις.

[br]

Πρόσφατα οι New York Times δημοσίευσαν ένα άρθρο του σχετικά με μια μακρόπνοη, ενδελεχή μελέτη που ξεκίνησε το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης επάνω στο έργο ενός από τους πρωτοπόρους της μοντέρνας φωτογραφίας August Sander. Θεωρώντας το εγχείρημα αυτό θεμελιώδες όσον αφορά στη μελέτη του Λόγου της φωτογραφίας, αναδημοσιεύουμε το κείμενο σε μετάφραση και επιμέλεια Δημήτρη Χατζημαρινάκη και Δέσποινας Χατζημαρινάκη.

Όταν ο August Sander συνέλαβε τη δομή της φιλόδοξης σειράς πορτρέτων του, «Άνθρωποι του εικοστού αιώνα», ο στόχος του ήταν να καταγράψει τον γερμανικό λαό με έναν τρόπο που απέρριπτε τις κοινωνικές διαιρέσεις της εποχής. Ξεκινώντας στα μέσα της δεκαετίας του 1920 και μέσα από την άνοδο του ναζισμού, έμαθε πολύ καλά ότι η έννοια της καταλογογράφησης ενός λαού μερικές φορές παίρνει  διαφορετικές σημασίες.

Κατέγραψε ανθρώπους όλων των τάξεων και προελεύσεων με παρόμοιο τρόπο, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που οι Ναζί δεν θεωρούσαν Άριους. Το 1929, δημοσίευσε το «Πρόσωπο της εποχής μας»,  μια προεπισκόπηση του επικείμενου μεγαλύτερου έργου του, αλλά το ναζιστικό καθεστώς κατάσχεσε αργότερα τα εναπομείναντα  βιβλία (τελικά κατέστρεψε και τις πλάκες) και τον απέκλεισε από μελλοντικές δημοσιεύσεις. Ο γιος του Erich φυλακίστηκε για αντι-ναζιστικές δραστηριότητες το 1934 και πέθανε στη φυλακή 10 χρόνια αργότερα.

Ο Sander έφυγε από το σπίτι του στην Κολωνία για τη γερμανική ύπαιθρο γύρω στο 1942, και πολλά από τα αρνητικά της αρχικής του δουλειάς καταστράφηκαν από πυρκαγιά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Sarah Meister, επιμελήτρια στο τμήμα φωτογραφίας στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης δήλωσε πως ακόμα και σήμερα, το έργο του «Οι άνθρωποι του εικοστού αιώνα» έχει επηρεάσει αμέτρητους φωτογράφους και άλλους καλλιτέχνες, από τον Walker Evans και την Lisette Model, έως την Diane Arbus και την Tina Barney. «Είναι η πιο σημαντική εργασία του 20ου αιώνα, όσον αφορά στον πλούτο της και στον τρόπο που θυμίζει τον γερμανικό λαό σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή της ιστορίας του. Είναι ένα έργο τέχνης που έχει καταστεί σημείο εκκίνησης της καλλιτεχνικής πορείας και έμπνευση για πολλούς. Θα ήταν δύσκολο να βρω κάτι συγκρίσιμο», αναφέρει η Meister.

Το 2015 το MoMA απέκτησε μια πλήρη σειρά 619 εκτυπώσεων από το έργο «Άνθρωποι του εικοστού αιώνα» από τον Gerd Sander, τον εγγονό του. Η Sarah Meister, μαζί με τον καθηγητή Noam Μ. Elcott του Πανεπιστημίου Columbia, ανέλαβε μια  ασυνήθιστη πενταετή επανεξέταση του έργου, εκτυπωμένο από τις πρωτότυπες γυάλινες πλάκες-αρνητικά του Sander, που θα επιστρατεύσει δεκάδες ειδικούς, συμπεριλαμβανομένων καλλιτεχνών, επιμελητών, ερευνητών και επιστημόνων, για να εξετάσουν 49 portfolios από το έργο του Sander.

August Sander, “People of the Twentieth Century” (Group I: The Farmer/Portfolio 1: The Young Farmer)

August Sander, “People of the Twentieth Century” (Group I: The Farmer/Portfolio 1: The Young Farmer)

Η πρώτη από τις πέντε προγραμματισμένες ετήσιες διασκέψεις πραγματοποιήθηκε στο MoMA τον Σεπτέμβρη του 2016, με παρουσιάσεις από τους καλλιτέχνες Tina Barney και Walead Beshty, τους επιμελητές του MoMA, Quentin Bajac και Roxana Marcoci και τους καθηγητές Carol Armstrong του Yale, Deborah Willis του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Olivier Lugon του Πανεπιστημίου της Λωζάνης και του Noam Μ. Elcott.

Ο Julian Sander, δισέγγονος του Sander  διάβασε την εργασία του πατέρα του σχετικά με το portfolio «Πολιτικοί Κρατούμενοι», το οποίο περιελάμβανε φωτογραφίες που ελήφθησαν από τον γιο του Sander, Erich, ενώ ήταν φυλακισμένος από τους Ναζί. Τα αρνητικά είχαν βγει κρυφά έξω από τη φυλακή και οι εκτυπώσεις δόθηκαν στις οικογένειες των κρατουμένων για να τις καθησυχάσει ότι οι δικοί τους ήταν ακόμα ζωντανοί. Περιλαμβάνονται στο έργο, ανέφερε η εργασία, γιατί ο Erich Sander θεωρείται ως μαθητευόμενος του πατέρα του.

Παρά το γεγονός ότι το έργο «Άνθρωποι του εικοστού αιώνα» είναι αυστηρά σχεδιασμένο και οργανωμένο, η παρουσίαση του Noam Μ. Elcott σχετικά με το portfolio «Άνθρωποι που ήρθαν στην πόρτα μου», αποκάλυψε μια απροσδόκητη και τολμηρή πτυχή. Η Deborah Willis που εξέτασε το portfolio  του τσίρκου, επισήμανε ότι περιλαμβάνονται σε αυτό μαύροι άνθρωποι και άλλοι που θα αποτελούσαν στόχο λίγα χρόνια αργότερα  κάτω από το ζυγό της ναζιστικής κυριαρχίας.

Επίσης, η Sarah Meister τόνισε πως με τη επιστράτευση καλλιτεχνών και ειδικών ερευνητών από διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους, και τον προγραμματισμό ετήσιων διασκέψεων, το ΜοΜΑ έχει επικεντρωθεί «στην αξία του βαθύτερου στοχασμού σε μια εποχή που τα πάντα φαίνεται να επιταχύνονται και στην οποία μια πρώτη άποψη μπορεί λανθασμένα να θεωρείται η καλύτερη. Αυτό το πενταετές πρόγραμμα θα ενισχύσει και θα διευρύνει την κατανόηση των ανθρώπων επάνω στο έργο του Sander, δημιουργώντας ένα νέο τρόπο σκέψης και προσέγγισης σχετικά με την προσωπογραφία στον 21ο αιώνα».

.

*κεντρική φωτογραφία: August Sander, “People of the Twentieth Century” (Group VI: The City/Portfolio 37: Traveling People — Fair and Circus) 

[br]

[hr]

*Το ALDEBARAN-Contemporary Photography Hub είναι ένα συλλογικό φωτογραφικό εγχείρημα που φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια συνύπαρξη. Να επιδιώξει μια ευρεία συνάντηση φωτογράφων, καλλιτεχνών, θεωρητικών, συγγραφέων, εκδοτών, επιμελητών, ακαδημαϊκών και ερευνητών από διαφορετικά πεδία, με διαφορετικές καταβολές, με ανοιχτή τη δυνατότητα δημιουργίας μιας κοινότητας, ανάμεσά τους, αλλά και με ευρύτερο κοινό. Φιλοξενεί κείμενα θεωρίας και κριτικής, έργα φωτογράφων, συνεντεύξεις και παρουσιάσεις συνολικού έργου δημιουργών, καθώς και ενημέρωση για εκδηλώσεις, εκθέσεις και γεγονότα που αφορούν στις οπτικές τέχνες.