Πώς ο Ερνεστίτο έγινε ο Τσε

Ο παιδικός του φίλος Κάρλος Καλίκα Φερέρ μας γνωρίζει τον Ερνέστο

| 09/10/2018

Κανείς δεν γεννιέται επαναστάτης. Και κυρίως αν γίνει τελικά επαναστάτης δεν το κάνει γιατί θέλει να δώσει τη ζωή του. Το αντίθετο. Θέλει να ζήσει τη ζωή του. Και θέλει να ζήσουν αξιοπρεπώς και όλοι οι άνθρωποι μαζί με αυτόν γιατί αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει ζωή χωρίς τον άλλον, τον διπλανό.. Όσο κι αν ακούγεται αντιφατικό, αψηφά κανείς τη ζωή, ακριβώς επειδή θέλει να ζήσει σαν άνθρωπος. Αυτό έκανε και ο Ερνέστο Γκεβάρα. Το πώς έγινε Τσε, ένα απόγευμα Τετάρτης, του φθινοπώρου του 2017, μας το μετέφερε ο παιδικός του φίλος «Καλίκα», ο άνθρωπος που έζησε μαζί του την «μεταμορφωτική» αυτή διαδικασία. Θυμίζουμε αυτή τη συζήτηση σήμερα, επέτειο της εκτέλεσής του στη Βολιβία. Γιατί θέλουμε να θυμόμαστε τον Ερνέστο που έγινε Τσε, όπως θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα. Όπως συνέβη και σε άλλους που δεν έγιναν γνωστοί αλλά συνεισέφεραν εξίσου σε αυτό που λέμε «για μια καλύτερη ζωή για όλους».  Γιατί η πρώτη φυλακή που σπάει κανείς είναι αυτή που θέτει στα όριά του η εκάστοτε κοινωνική, οικονομική και ιστορική συγκυρία αντικειμενικά.  Και άλλωστε, όπως έλεγε ο Τσε: «Δεν είμαι απελευθερωτής. Δεν υπάρχουν τέτοιοι. Οι λαοί απελευθερώνονται μόνοι τους» …

 

«Καθίσαμε να πιούμε ένα καφέ σε ένα ζαχαροπλαστείο στην Λα Παζ, στη Βολιβία. Ενώ πίναμε τον καφέ μας, μπήκαν μέσα δύο κυρίες της εποχής, καλοβαλμένες. Μαζί τους είχαν και ένα κοριτσάκι, όχι παραπάνω από 12 ετών. Ιθαγενή. Την είχαν σαν υπηρέτρια. Αυτές έκατσαν σε ένα τραπέζι και παρήγγειλαν. Το κοριτσάκι κάθισε στο πάτωμα. Όσο έτρωγαν το γλυκό τους πέταγαν προς το κοριτσάκι ορισμένα κομμάτια. Όπως κάνουμε πολλές φορές στα ζώα. Νομίζω ότι αυτή ήταν μια εικόνα που απέδιδε ανάγλυφα το τι γινόταν στην Λατινική Αμερική τότε. Νομίζω ότι και τώρα δίνει μια απάντηση στο «γιατί». Γιατί ο Ερνέστο Γκεβάρα έγινε ο Τσε. Γιατί δεν ανεχόταν αυτές τις εικόνες, αυτήν την κατάσταση».

Βραχνιασμένος, με τη φωνή έτοιμη να κλείσει, κατάκοπος αλλά με ζωηρή διάθεση και πάντα έτοιμος για ένα αστείο ή για κουβέντα, ο Κάρλος «Καλίκα» Φερέρ, ο παιδικός φίλος του Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα βρέθηκε ανάμεσα σε μια μεγάλη παρέα στο μεζεδοπωλείο «Η πλατεία του Βύρωνα» την Τετάρτη. Σε μια μισο-εκδήλωση, μισο-παρέα, μισο-συζήτηση,  που κύλησε με μεζέ, με ρακί, με κρασί (που το προτίμησε) και με κουβεντούλα ανεπίσημη και φιλική.

1953-Bolivia-CheCalicaFerrer-RadioRebelde

Πρόθυμος να απαντήσει σε σειρά ερωτήσεων ακόμη και για τρέχοντα πολιτικά ζητήματα παγκοσμίου κλίμακας, αν και ο ίδιος δεν είναι πολιτικό στέλεχος, ο άνθρωπος που γνώρισε τον Γκεβάρα, πριν γίνει Τσε, σχεδόν από την ηλικία των 4 ετών (καθώς ο πατέρας του Φερέρ ήταν ο πνευμονολόγος που παρακολουθούσε τον ασθματικό Ερνέστο) σήμερα στα 88 του χρόνια μας πήγε δεκαετίες πίσω. Τότε που με τον παιδικό του φίλο έκαναν το δεύτερο ταξίδι στην Λατινική Αμερική, μετά από το διάσημο πλέον ταξίδι των «Ημερολογίων Μοτοσυκλέτας» με τον Αλμπέρτο Γρανάδο. Ένα ταξίδι, που άρχισε το καλοκαίρι του 1953, και έφερε τους Γκεβάρα και Φερέρ στη Βολιβία, στο Περού, στη Χιλή, στο Εκουαδόρ και μετά τον Γκεβάρα στο Μεξικό όπου γνώρισε τον Φιντέλ Κάστρο και τα υπόλοιπα είναι πια ιστορία.

Παθιασμένος με την ιστορία, ιδιαίτερα των ιθαγενών, ο Ερνέστο επιδίωξε, σε εκείνο το ταξίδι, να δει ό,τι περισσότερο μπορούσε από τα μνημεία που είχαν μείνει όρθια, των πολιτισμών εκείνων που ο ίδιος θαύμαζε απεριόριστα. Και  αναρωτιόταν, όπως μετέφερε ο Φερέρ, πως είναι δυνατόν αυτοί οι τόσο μεγάλοι πολιτισμοί να έχουν φτάσει στο σημείο να τους φέρονται σαν σε ζώα οι, παλιότερα, «ανύπαρκτοι» λευκοί.

Ο Ερνέστο ήθελε πολύ να πάει αυτό το ταξίδι. Οπότε λίγο λιγότερο από ένα χρόνο νωρίτερα είχε πάει στον Φερέρ και του είχε πει να είναι έτοιμος για αυτό. Ο Φερέρ θυμάται ότι τον κορόιδεψε και του είπε ότι θα ήταν αδύνατο να περάσει και τα 13 μαθήματα που του έμεναν στην Ιατρική μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να ξεκινήσουν τον Ιούλιο του 1953 το ταξίδι τους. Ένα χρόνο μετά, ο Ερνέστο του χτυπούσε την πόρτα, του κόλλαγε το πτυχίο της Ιατρικής στο πρόσωπο και του έλεγε να ετοιμάσει τις βαλίτσες του γιατί σε δύο μέρες έφευγαν.

Che-y-gualo

Ο Φερέρ, αν και ζει στο Μπουένος Άϊρες, αφιέρωσε αρκετό από το χρόνο της κουβέντας στο τι έχει πετύχει και υπό ποιες συνθήκες ο κουβανικός λαός και επανέλαβε την πεποίθησή του ότι ο παιδικός του φίλος θα μπορούσε να προσφέρει ακόμη περισσότερα, αν ζούσε λίγο ακόμη. Όπως είπε ο ίδιος επισκέφτηκε τον τόπο της δολοφονίας του, πριν από ακριβώς 50 χρόνια, και μίλησε με δύο γυναίκες που συμμετείχαν στην ομάδα που τον σκότωσε. Η μία, μία δασκάλα, όπως είπε, ακόμη και σήμερα βλέπει τη σωρό του Ερνέστο Γκεβάρα στον ύπνο της ενώ δεν μπορεί να εξηγήσει για ποιο λόγο παρέβη τις ρητές εντολές και μαζί με μια νοσοκόμα, που ήταν επίσης στην ομάδα, μπήκαν στο κελί όπου βρισκόταν ο νεκρός Τσε και τον έπλυναν θέτοντας σε κίνδυνο τη δική τους ζωή.

Ο Κάρλος «Καλίκα» Φερέρ είναι τις τελευταίες ημέρες στην Ελλάδα και έχει ήδη συμμετάσχει σε αρκετές εκδηλώσεις με αφορμή την 50ετία από τη δολοφονία του Τσε Γκεβάρα. Παράλληλα, παρουσιάζεται στις εκδηλώσεις αυτές  και το ντοκυμαντέρ του δημοσιογράφου Θύμιου Κάκου «Σε βρήκα Τσε», του οποίου πρωταγωνιστής είναι ο Φερέρ, συγγραφέας επίσης του βιβλίου «Από τον Ερνέστο στον Τσε».

φερρερ

Ανάμεσα στις δύο μεγάλες αγάπες, την ψυχολογία και τη δημοσιογραφία, την μία την σπούδασε και την άλλη την έκανε επάγγελμα. Καμβάς το διεθνές ρεπορτάζ. Eκεί που δυστυχώς οι ζωές γίνονται ακόμη αριθμοί. Αγαπημένη ερώτηση: γιατί. Αγαπημένο μέσο: οι λέξεις, γραπτές ή ραδιοφωνικές. Μετά κόπων και βασάνων, κατάφερε να ολοκληρώσει διδακτορική διατριβή, όπου αποπειράθηκε να συνδυάσει πολιτική φιλοσοφία και σύγχρονες εξελίξεις.