Το πολλαπλό είδωλο του φασισμού #3

Αυστρία: Ο Χάιντερ πέθανε, η συμπάθεια στα SS όχι

| 22/05/2014

Συνεχίζουμε το αφιέρωμα που ξεκινήσαμε αυτή την εβδομάδα, με αφορμή τις ευρωεκλογές, για την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Σήμερα, το παράδειγμα της Αυστρίας. Αύριο ακολουθεί η Γαλλία.

Στην Αυστρία, η ακροδεξιά έχει εντελώς άλλο πρόσωπο από αυτό που δείχνει στην Ουγγαρία. Η εκλογική επιρροή της, ωστόσο, είναι συγκρίσιμη. Το FPO και το BZO, που προήλθαν από την ίδια μήτρα, συγκέντρωσαν το 25% των ψήφων στις περσινές εκλογές (21,5% και 3,5% αντιστοίχως), αποδεικνύοντας περίτρανα ότι η στρατηγική της «κανονικοποίησης» που εφάρμοσε ο δεξιός καγκελάριος Σούσελ πριν 15 χρόνια ήταν κάθε άλλο παρά καταστροφική για τους νοσταλγούς του Γ΄ Ράιχ. Τα αδελφά κόμματα της αυστριακής ακροδεξιάς σχηματίστηκαν από τη διάσπαση του 2005, όταν ο τότε ηγέτης του Αυστριακού Κόμματος της Ελευθερίας (FPO) Γεργκ Χάιντερ αποχώρησε για να ιδρύσει τη Συμμαχία για το μέλλον της Αυστρίας (BZO). Ο Χάιντερ είχε αποκτήσει φήμη και πέραν του εθνικιστικού χώρου ήδη από τις αρχές του ’90 όταν έκανε δηλώσεις συμπάθειας προς «τη σωστή πολιτική για την απασχόληση» που ακολούθησε το Γ’ Ράιχ αλλά για και τους άνδρες που στελέχωσαν τα SS «και παραμένουν μέχρι σήμερα ακέραιοι και πιστοί στις ιδέες τους παρά το γεγονός ότι πηγαίνουν ενάντια στο ρεύμα».

Ο Γάλλος δημοσιογράφος τού Monde Diplomatique, Πιερ Ντομ, σημειώνει εύστοχα ότι,

αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στη Γερμανία, στην Αυστρία δεν θεωρείται αμάρτημα η συγκαταβατικότητα προς το ναζιστικό καθεστώς.

Η συμφιλίωση με αυτή την (τουλάχιστον) σκοτεινή σελίδα της ιστορίας έφτασε στο αποκορύφωμά της όταν το ακροδεξιό FPO κέρδισε το 27% των ψήφων και ήρθε δεύτερο μαζί το δεξιό OVP στις εκλογές του 1999. Μετά από πολύμηνες διαβουλεύσεις, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, που είχε έρθει πρώτο, αποκλείστηκε από την κυβέρνηση η οποία σχηματίστηκε από τα δύο επόμενα κόμματα που είχαν αμφότερα κατακτήσει από 52 έδρες. Η συμμετοχή του Χάιντερ στην κυβέρνηση θεωρήθηκε ύψιστη πρόκληση από τους εταίρους της Αυστρίας στην Ε.Ε. Η κοινοτική οργή ξεθύμανε γρήγορα με συμβολικές κυρώσεις προς τη Βιέννη. Μια ad hoc επιτροπή σοφών που συστάθηκε το 2000 με πρωτοβουλία των ευρωπαίων ηγετών ανέφερε ότι πράγματι η αυστριακή κυβέρνηση χρησιμοποιεί και ενθαρρύνει ρατσιστικά αντανακλαστικά καλλιεργώντας κλίμα φόβου έναντι των μεταναστών. Ωστόσο η σχετική έκθεση εισηγήθηκε την άρση των οικονομικών κυρώσεων προς την Αυστρία προκειμένου να μη διαταραχθεί το κοινοτικό κεκτημένο της αλληλεγγύης μεταξύ των εταίρων.

Τα στελέχη του δεξιού κόμματος σφύριζαν αδιάφορα στις πολλαπλές προκλήσεις των μελών του FPO δηλώνοντας στα μέσα ενημέρωσης ότι «υπάρχουν πιο σοβαρά πράγματα για να ασχοληθεί κανείς από τη νοσταλγία για τους ναζί». Ο καγκελάριος Βόλφγκανγκ Σούσελ θεωρήθηκε τότε ως ο μεγάλος συμφιλιωτής που βοηθούσε τη χώρα να κάνει ένα βήμα μπροστά και να ξεπεράσει τους διχασμούς του παρελθόντος. Η στρατηγική του υποτίθεται ότι θα απομυθοποιούσε την ακροδεξιά -δείχνοντας στους Αυστριακούς ότι η ακροδεξιά δεν είναι και τόσο «άκρο»- και θα κατέληγε στην ενσωμάτωση των υποστηρικτών της στον παραδοσιακό δικομματισμό Σοσιαλδημοκρατών/Χριστιανοδημοκρατών. Η στρατηγική αυτή είχε μόνο βραχυπρόθεσμα θετικό αποτέλεσμα καθώς ο προερχόμενος από το ακροδεξιό κόμμα υπουργός Οικονομικών εφάρμοσε ένα πακέτο νεοφιλελεύθερων πολιτικών που έπληξε τα κατώτερα στρώματα (που είχαν στηρίξει στις εκλογές το FPO). Όταν το 2007 η διασπασμένη πλέον ακροδεξιά (FPO/BZO) ξαναβρέθηκε για σύντομο διάστημα στην αντιπολίτευση κατάφερε να πείσει ακόμα περισσότερους ψηφοφόρους για τη «ριζοσπαστικότητα» των ιδεών της. Έτσι στις εκλογές του 2008 απέσπασε συνολικά ποσοστό που ξεπέρασε το 28%.

Ανεξάρτητα από τα εκλογικά τους σκαμπανεβάσματα οι κήρυκες της αυστριακής ακροδεξιάς δεν άλλαξαν διαχρονικά ούτε λέξη από τα ρατσιστικά τους πιστεύω και δεν έδειξαν καμιά προσπάθεια αυτολογοκρισίας προκειμένου να διευρύνουν το ακροατήριό τους. Οι ίδιοι οι ψηφοφόροι τους επαναλαμβάνουν τώρα τις παγιωμένες θέσεις του κόμματος:

οι ξένοι θα πρέπει να γυρίσουν στη χώρα τους, όσοι μετανάστες μείνουν θα πρέπει να έχουν πάνω τους ένα αντίγραφο ποινικού μητρώου.

strache (3) (3)

Το χειρότερο είναι ότι η ισλαμοφοβία έχει πλέον εξαπλωθεί και σε αυτούς που διαμαρτύρονταν στις αρχές του 2000 για την είσοδο των ακροδεξιών στην κυβέρνηση. Το 2008 βουλευτής των Πρασίνων επιχειρηματολογούσε υπέρ της άμεσης και χωρίς εξαιρέσεις απέλασης των προσφύγων εφόσον δεν γίνει δεκτό το αίτημά τους για πολιτικό άσυλο. Η ηγεσία του κόμματος σάστισε αρχικά με τις δηλώσεις, αλλά στη συνέχεια υιοθέτησε πλήρως τη σχετική πρόταση. Η μεγαλύτερη σε κυκλοφορία εφημερίδα της χώρας, Kronen Zeitung, έχει αναλάβει εδώ και χρόνια την προπαγάνδιση αντίστοιχων αντιλήψεων: οι μαύροι έχουν μεταβληθεί σε συνώνυμο κάθε παραβατικότητας και της διακίνησης ναρκωτικών ενώ οι μετανάστες και κυρίως οι μουσουλμάνοι προβάλλονται μόνο ως υπαίτιοι προβλημάτων στο δημόσιο χώρο και την οικονομική ζωή της χώρας. Η ροπή προς τις φυλετικές διακρίσεις και την υπεράσπιση του έθνους είναι αμφίδρομη μεταξύ δημόσιου λόγου και κυβερνητικής πολιτικής. Την τελευταία δεκαετία έχουν θεσπιστεί, μεταξύ άλλων, το «ιδιώνυμο» για τους μετανάστες που συλλαμβάνονται για αξιόποινες πράξεις, αυστηρότεροι όροι για την ανανέωση της κάρτας εργασίας, η επιτυχής παρακολούθηση μαθημάτων γλώσσας και «αρχών δημοκρατικού πολιτεύματος» ως προϋπόθεση για τη χορήγηση άδειας παραμονής μακράς διαρκείας και ο περιορισμός των νομικών δικαιωμάτων των μεταναστών.

Λίγες μέρες μετά τις θριαμβευτικές για την ακροδεξιά εκλογές του 2008, ο Χάιντερ σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα. Όμως οι θέσεις του δεν έχουν πάψει να γεννούν νέους υποστηρικτές στην Αυστρία. Ο 81χρονος επιχειρηματίας Φρανκ Στρόναχ μπορεί να εμφανίστηκε σαν κομήτης στην πολιτική ζωή της χώρας (το νεοπαγές κόμμα του κέρδισε πέρσι ποσοστό 5,7% ενώ ο ίδιος αποσύρθηκε από την πολιτική στις αρχές της χρονιάς) αλλά στο μεσοδιάστημα πρόλαβε να δηλώσει τη συγγένειά του προς τις ακροδεξιές ιδέες.

strache (2) (4)