Στήλη: Urban Rhytmhs

Bob Dylan: 'Ενας... «συγχωρεμένος» «Ιούδας»*

Η «ηλεκτρική» έκφραση της Θεωρίας της Πρόσληψης

| 02/09/2016

Σε συνέχεια του άρθρου μας για την Θεωρία της Πρόσληψης του Χανς Ρόμπερτ Γιάους και βάσει των παραδειγμάτων που δώσαμε για τn μουσική, θα φωτίσουμε την καλλιτεχνική καμπή του Bob Dylan τότε που αποφάσιζε να εξηλεκτρίσει τον ήχο του. Ήταν Μάρτης του ’65 όταν ο τραγουδοποιός κυκλοφορούσε το «Bringing It All Back Home» παίζοντας στην Α’ πλευρά για πρώτη φορά με ροκ μπάντα. Λίγους μήνες αργότερα λανσάρει το αριστουργηματικό σίνγκλ «Like a Rolling Stone» με καθαρά ηλεκτρικό ήχο. Ποιος δεν θυμάται το γκαράζ – γκόσπελ αρμόνιο του Al Kooper; Αμέσως μετά εμφανίζεται στον «ιερό ναό» της ακουστικής φολκ, στο Newport Folk Festival και παίζει μερικά κομμάτια με ροκ γκρουπ με αποτέλεσμα, πολλοί από κάτω, να τον γιουχάρουν. Κατά τα λεγόμενα του Dylan, το μισό ακροατήριο έπαθε…ηλεκτροπληξία. Το ίδιο συνέβη αμέσως μετά στο Forest Hills Stadium, στο Queens της Νέας Υόρκης αλλά την πιο δραματική του μορφή έλαβε στην Αγγλία: Ηταν στο Μάντσεστερ ενώ έπαιζε με τους Hawks – κατόπιν, The Band – που τον αποκάλεσαν… Ιούδα!

ντιλαν2

Διάφορες αιτιάσεις έχουν εκ των υστέρων αναπτυχθεί μιας και ο Dylan όχι μόνο καθιέρωσε τον ροκ ήχο αλλά και τον επέβαλε σε όλο, σχεδόν, το κύκλωμα. Ομως, πλήθος μάρτυρες συναινούν ότι τον αποδοκίμαζαν γιατί, ακριβώς, έπαιζε ηλεκτρικά. Ανατρέχοντας στον Γιάους, κάλλιστα θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την δυσκολία του τελικού αποδέκτη, ήγουν, του ακροατή, να αποκωδικοποιήσει το μουσικό μήνυμα του Dylan το οποίο, μέσα σε μια νύχτα, είχε αλλάξει δραματικά αναφορικά με την μορφή του. Το εν λόγω ιστορικά προσδιορισμένο ακροατήριο δεν είχε την εμπειρία, τη γνώση και, κατ’ επέκταση, την δυνατότητα πρόσβασης στην αισθητική και τους κώδικες του «νέου» Dylan. Ο Ορίζοντας των Προσδοκιών τους αναφερόταν αποκλειστικά στην ακουστική φολκ και όπως λέει σήμερα ένας, τότε, αγανακτισμένος ακροατής, «οι άνθρωποι θυμούνται ότι άκουσαν αυτό που νόμιζαν ότι έπρεπε να είχαν ακούσει».

ντιλαν1

Ο ηλεκτρικός- ροκ Dylan διέψευδε τον Ορίζοντα των (ηχητικών) Προσδοκιών του κοινού και ταυτόχρονα τον υπονόμευε για να μην πούμε πως τον προκαλούσε. Τούτη η μουσική «αισθητική απόκλιση» επέφερε αλλαγές στον Ορίζοντα Προσδοκιών του ακροατηρίου – στις προσλαμβάνουσες του – με αποτέλεσμα την πλήρη αποδοχή, σε σύντομο χρονικό διάστημα, των ηλεκτρικών καινοτομιών του Dylan που όπως είπαμε επεκτάθηκε και στην υπόλοιπη φολκ σκηνή.

Να σημειώσουμε πως ο τροβαδούρος εμφανίστηκε ξανά στο Φολκ Φεστιβάλ του Newport ύστερα από…37 χρόνια φορώντας περούκα και ψεύτικη γενειάδα!

 

 

*Το κείμενο αυτό είναι μια αναμορφωμένη αναδημοσίευση από την Κόκκινη Καρφίτσα

Γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Βιολογία στην Ιταλία και στην Ελλάδα. Παράλληλα, έπαιξε ως μουσικός παραγωγός σε πολλά ραδιόφωνα για πολλά χρόνια και έγραψε ως μουσικός κριτικός σε μια σειρά περιοδικά. Αυτό συνεχίζει μέχρι και σήμερα.