A las barricadas

Η Βαρκελώνη υπερασπίζεται τους ελεύθερους χώρους

| 31/05/2014

Στις 26 Μαΐου η αστυνομία της Βαρκελώνης εισβάλλει κατ’ εντολή του δημάρχου Χαβιέρ Τρίας στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο Can Vies, μία από τις παλαιότερες καταλήψεις της πόλης στην περιοχή Σαντς. Πέντε μέρες μετά, η βίαιη εκκένωση του ελεύθερου κοινωνικού χώρου έχει προκαλέσει την οργισμένη αντίδραση χιλιάδων κατοίκων της Βαρκελώνης που συγκρούονται καθημερινά με πάνοπλους αστυνομικούς σε κεντρικές λεωφόρους και στενά δρομάκια της καταλανικής πόλης. Η ένταση της καταστολής δεν φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα για την τοπική κυβέρνηση,  η οποία προσέρχεται σε «διάλογο με τους πολίτες», φοβούμενη την όξυνση  της συσσωρευμένης  οργής. Άλλωστε δεν έχουν περάσει ούτε έξι μήνες από τότε που οι κάτοικοι του  Μπούργος στην Καστίλη ακύρωσαν στην πράξη τα φαραωνικά σχέδια για την πόλη τους με μαζικές διαδηλώσεις και οδομαχίες.

can vies (3)

Έξι ώρες χρειάστηκαν οι ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας την περασμένη Δευτέρα για να καταφέρουν να κάμψουν τις αντιστάσεις όσων υπερασπίζονταν τον κατειλημμένο χώρο του Can Vies. Ο χώρος είχε αποκλειστεί περιμετρικά από δυνάμεις καταστολής και την πυροσβεστική ενώ είχε δοθεί εντολή για κλείσιμο του πλησιέστερου σταθμού του μετρό. Από τη στιγμή που έγινε γνωστή η αστυνομική επιχείρηση, το μεσημέρι της Δευτέρας, δεκάδες κόσμου έσπευσαν να στήσουν τα πρώτα οδοφράγματα στη γειτονιά προκειμένου να εμποδιστεί η πρόσβαση σε βαριά μηχανήματα ή σε άλλες μονάδες της αστυνομίας. Μέχρι τις 9 το βράδυ της Δευτέρας οι αλληλέγγυοι που είχαν βγει στους δρόμους ξεπερνούσαν τους 3.000. Το σύνθημα που κυριαρχούσε ήταν ενδεικτικό των διαθέσεων που θα επικρατούσαν και τις επόμενες μέρες στις οδομαχίες της Βαρκελώνης:

Si Can Vies va a terra, barri en peu de guerra

(Αν η Can Vies γκρεμιστεί, η γειτονιά θα είναι σε πόλεμο)

can vies (5)

H εισβολή ήταν αναμενόμενη, παρά τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις του δεξιού δημάρχου ότι δεν θα προχωρήσει σε βίαιες κινήσεις αλλά θα αναζητήσει συμβιβασμό μετά τη δικαστική απόφαση (της περασμένης χρονιάς) που δικαίωνε τους ιδιοκτήτες. Βέβαια ο προσχηματικός χαρακτήρας των προτάσεών του ήταν προφανής αφού ζητούσε την καταβολή ενοικίου και την κατάργηση των «ενοχλητικών» εκδηλώσεων μέσα στο χώρο, όπως οι συναυλίες. Ασφαλώς οι προτάσεις δεν έγιναν αποδεκτές κι έτσι ήταν πλέον βέβαιο ότι οι ιδιοκτήτες του κτιρίου θα προχωρούσαν στην κατεδάφισή του, όπως εξαρχής σχεδίαζαν. Το κτίριο που ανήκει στην κρατική εταιρεία σιδηροδρόμων ΤΜΒ (Τransportes Metropolitanos de Barcelona) είχε καταληφθεί το 1997 από άτομα που ανήκαν στον ελευθεριακό χώρο και τη ριζοσπαστική αριστερά. Η μερική κατεδάφιση του κτιρίου (η οποία δεν ολοκληρώθηκε έπειτα από τις εκτεταμένες αντιδράσεις που προκλήθηκαν τις τελευταίες μέρες) δεν ήταν η πρώτη απόπειρα των τοπικών αρχών να διακόψουν τη λειτουργία του χώρου. Τουλάχιστον άλλες δύο φορές αποφεύχθηκε η εκκένωσή του τα τελευταία χρόνια.

can vies (1)

Αυτήν τη φορά οι ταραχές, που πήραν γρήγορα μεγάλες διαστάσεις, ξέφυγαν  από τα όρια της λαϊκής συνοικίας Σαντς και επεκτάθηκαν σε πιο κεντρικές περιοχές όπως η Γκράσια, διαταράσσοντας έστω και για λίγες μέρες τους «ομαλούς ρυθμούς» μιας πόλης που μοιάζει να προσαρμόζεται όλο και περισσότερο στις προδιαγραφές ενός τουριστικού προϊόντος. Την τρίτη μέρα των συγκρούσεων (Τετάρτη 28 Μαΐου) τουλάχιστον 50 συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και συμπαράστασης ξεκίνησαν σε άλλες πόλεις της Καταλονίας (όπως η Χιρόνα) ή στην πιο μακρινή Βαλένθια για να καταλήξουν σε μια μεγάλη πορεία 7.000 ατόμων. Μέχρι την Παρασκευή, η αστυνομία είχε προχωρήσει σε 61 συλλήψεις «ταραξιών» ενώ αναφέρθηκαν περισσότεροι από δέκα τραυματισμοί αστυνομικών.

can vies (7)

Επισήμως η ιδιοκτήτρια εταιρεία διατείνεται ότι η κατεδάφιση του κτιρίου ήταν απαραίτητη για την «ποιοτική αναβάθμιση» της περιοχής, η οποία αποτελεί κόμβο για τις σιδηροδρομικές συγκοινωνίες της πόλης. Έτσι είχε προταθεί ήδη από το 2006 η μεταφορά του αυτοδιαχειριζόμενου εγχειρήματος σε άλλο κτίριο που θα υποδείκνυε o δήμος. Στην πραγματικότητα ένας χώρος που λειτουργεί με βάση την αλληλεγγύη, με  κανόνα τις μη εμπορευματικές σχέσεις και με στόχο -μεταξύ άλλων- την αυτομόρφωση, αποτελεί παντού έναν ενοχλητικό παρείσακτο. Όμως η υποχώρηση της τοπικής αρχής από τη σκληρή γραμμή της καταστολής στη διαλλακτικότητα μιας πρόσκλησης σε κοινωνικό διάλογο, μπορεί να θεωρηθεί μια μερική νίκη από την πλευρά όσων αντιστάθηκαν στον  κρατικό αυταρχισμό. Ταυτόχρονα καταδεικνύει την έκδηλη ανησυχία της πολιτικής τάξης μπροστά στο ενδεχόμενο να γιγαντωθούν οι σποραδικές και ασυντόνιστες μέχρι σήμερα αντιστάσεις.

can vies (2)

Στις αρχές του έτους η αντίσταση των κατοίκων του Μπούργος έγινε για  ολόκληρη τη χώρα το σύμβολο ενός νικηφόρου αγώνα ενάντια στον αστικό σχεδιασμό που εξαγγέλλεται εξ ονόματος των πολιτών αλλά συντελείται πάντοτε με αποκλειστικό γνώμονα το κέρδος των κατασκευαστικών εταιρειών και τα πολιτικά οφέλη των εκπροσώπων της εξουσίας. Βέβαια οι συγκρούσεις στο Μπούργος δεν έγιναν μόνο για να αναδειχθούν τα διαπλεκόμενα συμφέροντα των στελεχών του Λαΐκού Κόμματος με τους μεγαλοεργολάβους, ούτε για να πέσουν τα ποσοστά δημοτικότητας του προερχόμενου από το ίδιο κόμμα δεξιού πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι.

Η τρέχουσα συγκυρία στην Ισπανία αντικατοπτρίζει τις διαθέσεις μιας κοινωνίας που πλήττεται από την ανεργία (περίπου έξι εκατομμυρίων Ισπανών), την έξαρση των κατασχέσεων (100.000 οικογένειες έχουν υποστεί έξωση την τελευταία διετία) και την εφαρμογή μιας σκληρής νεοφιλελεύθερης πολιτικής (χωρίς «μνημόνια»). Κι είναι κάθε άλλο παρά πρωτότυπο να υποστηρίξει κανείς ότι όποιος σπέρνει φτώχεια θερίζει την οργή.

can vies (4)