Ο καπιταλισμός σε «τρελά κέφια»

Οκτώ κροίσοι κατέχουν πλούτο ισόποσο εκείνου 3,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων

| 16/01/2017

Μόλις οκτώ – ναι, αριθμός 8 – άνθρωποι κατέχουν πλούτο, ίσο με τον συνολικό του φτωχότερου μισού του πληθυσμού της Γης.

Τα στοιχεία που περιλαμβάνονται σε έκθεση της οργάνωσης Oxfam επιβεβαιώνουν το αγεφύρωτο και σε συνεχή διεύρυνση χάσμα μεταξύ του αμύθητου πλούτου και της απόλυτης φτώχειας, σε έναν πλανήτη που «βασιλεύει» παντού η «οικονομία της αγοράς».

Μπροστά στο ετήσιο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας αυτή την εβδομάδα, η έκθεση της οργάνωσης, όπως σημειώνει το ΑΠΕ, «αποκαλύπτει ότι το χάσμα πλούτου μεταξύ πλούσιων και φτωχών είναι το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί ποτέ, με καινούργια στοιχεία από την Κίνα και την Ινδία να δείχνουν πως το φτωχότερο μισό του πλανήτη κατέχει λιγότερο από όσο υπολογίζονταν προηγουμένως».

Συγκεκριμένα η Oxfam, η οποία περιγράφει το χάσμα ως «αισχρό», αναφέρει, ότι εάν τα νέα στοιχεία είχαν δοθεί στη δημοσιότητα νωρίτερα, θα έδειχναν ότι το 2016 εννέα άτομα κατείχαν όσο και τα 3,6 δισεκατομμύρια άτομα που απαρτίζουν το φτωχότερο ήμισυ της ανθρωπότητας, αντί για τα 62 άτομα που υπολογίζονταν τότε.

Συγκριτικά, το 2010, η περιουσία των 43 πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου συνολικά αντιστοιχούσε στο φτωχότερο 50%, σύμφωνα με τους πιό πρόσφατους υπολογισμούς.

Ενώ πολλοί εργαζόμενοι αγωνίζονται με μισθούς που παραμένουν στάσιμοι, ο πλούτος των υπερπλούσιων έχει αυξηθεί ετησίως κατά 11%, κατά μέσον όρο, από το 2009.

Ο Μπιλ Γκέιτς, πλουσιότερος άνδρας του κόσμου που συμμετέχει συχνά στο Νταβός, έχει δει την περιουσία του να εκτοξεύεται κατά 50% ή 25 δις δολάρια (23,5 δις ευρώ) από το 2006, που ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από τη Microsoft, παρά τις υποτιθέμενες «δωρεές – μαμούθ».

Ωστόσο, η Oxfam, αν και πιστεύει πως αυτού του είδους η «μεγάλη φιλανθρωπία» δεν επιλύνει το ουσιαστικό πρόβλημα, εξακολουθεί να σπέρνει αυταπάτες, τόσο για τα αίτια αυτής της κατάστασης, όσο και για την λύση: «Βλέπουμε την έκφραση δήθεν αγωνίας – και σαφώς η νίκη του Τραμπ και το Brexit δίνουν νέα ώθηση στο θέμα φέτος – αλλά υπάρχει μια έλλειψη συγκεκριμένων εναλλακτικών στο κατεστημένο» λέει ο Μαξ Λόσον, επικεφαλής της πολιτικής στην Oxfam. «Μπορούμε να διαχειριστούμε τον καπιταλισμό με διαφορετικούς τρόπους που θα μπορούσαν να αποβούν κατά πολύ πιό ωφέλιμοι για την πλειοψηφία των ανθρώπων».

Ετσι, η Oxfam ζητά στην έκθεσή της αυστηρότερες διώξεις για την φοροαποφυγή και μια «στροφή μακριά από τον καπιταλισμό των μερισμάτων που διαμοιράζει άνισα τις ανταμοιβές του στους ήδη πλούσιους». «Αν οι δισεκατομμυριούχοι έχουν πάρει απόφαση να αποχωριστούν τα χρήματά τους, αυτό είναι καλό. Η ανισότητα όμως έχει σημασία, και δεν μπορείς να έχεις ένα σύστημα όπου οι δισεκατομμυριούχοι συστηματικά πληρώνουν χαμηλότερες κλίμακες φόρου από ό,τι η γραμματέας ή η καθαρίστριά τους», είπε ο Λόσον.

Φυσικά, τα παραπάνω «μέτρα» και η λογική που τα διαπερνά, όχι μόνο δεν λύνουν το πρόβλημα, αλλά το ανακυκλώνουν, αφού δεν αγγίζεται καν ο πυρήνας του που είναι η βασική αντίθεση μεταξύ του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου και της ατομικής του ιδιοποίησης από μια χούφτα – κυριολεκτικά όμως! – ανθρώπους. Αντίθετα, πρόκειται για προτάσεις που υιοθετεί ο ίδιος ο καπιταλισμός, ακριβώς για να περιορίσει το κόστος του από τις ζημιές των κρίσεών του και όχι φυσικά για να «αναδιανείμει» το κέρδος. Ολα αυτά καταλήγουν στο ιδεολόγημα περί «δυνατότητας ύπαρξης» και «εξορθολογισμένου καπιταλισμού».

Η Oxfam βασίζει τις μετρήσεις της σε στοιχεία από την ελβετική τράπεζα Credit Suisse και το περιοδικό Forbes. Οι οκτώ που κατονόμασε η έκθεση είναι ο Μπιλ Γκέιτς, ο ιδρυτής της βιομηχανίας ρούχων Inditex Αμάνθιο Ορτάγκα, ο επενδυτής Ουόρεν Μπάφετ, ο επιχειρηματίας τηλεπικοινωνιών του Μεξικού, Κάρλος Σλιμ, ο διευθυντής της Amazon, Τζεφ Μπέζος, ο διευθυντής του Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ο συνιδρυτής της τεχνολογικής εταιρείας Oracle, Λάρι Έλισον, και ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Μάικλ Μπλούμπεργκ.