Pierre Assouline: Ενας πύργος στη Γερμανία, Ζιγκμαρίνγκεν

Ο σιωπηλός μάρτυρας του Assouline

| 14/01/2017

Η ανομολόγητη ή ομολογημένη επιθυμία να ζήσεις ιστορικά γεγονότα από μέσα εκπληρώνεται στη λογοτεχνία. Βέβαια, κάθε φορά που επιχειρείται κάτι τέτοιο ελλοχεύει ο κίνδυνος να επικρατήσει η υπερβολή, ο ενθουσιασμός για όσα έχουν ανακαλυφθεί και, κυρίως, να σαρωθεί ο συγγραφέας από την ίδια την Ιστορία. Τα μυθιστορήματα που καταπιάνονται με τις αναπόφευκτες εξελίξεις της, χρειάζεται να δίνουν λίγο μεγαλύτερο βάρος στον μύθο για να αποφορτίσουν τις έντονες ιστορικές στιγμές. Η πραγματικότητα είναι πάντα πιο σκληρή και κυνική. Ο συγγραφέας όμως έχει τη δυνατότητα να βρει ελεύθερο, ασφαλή χώρο και να τοποθετήσει εκεί τον αφηγητή του. Στο “Ενας πύργος στη Γερμανία, Ζιγκμαρίνγκεν” αυτός ο άτυπος κανόνας τηρείται, αλλά είναι η ιδιότητά του που δεν τον αφήνει να είναι άλλος ένα μεσολαβητής.

Ο ήρωας του Assouline είναι ο Γιούλιους Στάιν, αρχιοικονόμος της επιφανούς οικογένειας των Χοεντσόλερν. Αυτός αναλαμβάνει να μεταφέρει στους αναγνώστες την ατμόσφαιρα και τον μύθο δύο διαφορετικών εποχών που βιαίως διαπλέκονται. Τον Σεπτέμβριο του 1944, στο Ζιγκμαρίνγκεν, μια μικρή γωνιά της Γερμανίας που δεν έχει πληγεί ως τότε από τον πόλεμο, κάνει ξαφνικά την εμφάνιση του το πιο σκοτεινό κομμάτι της Γαλλίας: η κυβέρνηση δωσιλόγων του Βισύ με τον στρατάρχη Πεταίν, τον Λαβάλ, τους υπουργούς τους, ένα τσούρμο πολιτοφύλακες και δυο χιλιάδες Γάλλους πολίτες οι οποίοι τους ακολούθησαν στη φυγή. Ανάμεσά τους και ο μεγάλος συγγραφέας και φανατικός αντισημίτης, Σελίν.

Pierre Assouline2

Ο Χίτλερ τους εγκαθιστά στον πύργο των Χοεντσόλερν, ηγεμόνων της περιοχής εδώ και αιώνες, που εκδιώκονται βιαίως. Ο Assouline αμέσως ιντριγκάρει και προκαλεί τον αναγνώστη με αυτήν την ιδιόμορφη συνύπαρξη. Γάλλοι, πρώην ισχυροί, και Γερμανοί υπηρέτες. Αμφότεροι παραδομένοι στο τέλος που έρχεται και θα είναι αμείλικτο. Οι Σύμμαχοι προελαύνουν και η αυτοκρατορία του Χίτλερ καταρρέει. Η αριστοκρατία του πύργου, οι πρίγκιπες, αφήνουν τη θέση τους σε στρατάρχες, πρωθυπουργός, αξιωματικούς. Η γοητεία της μπουρζουαζίας αντικαθίσταται από τη σκοτεινή και σχεδόν ακατανόητη γοητεία της εξουσιολαγνείας, των μηχανορραφιών, των ασυγκράτητων φιλοδοξιών, των ψιθύρων και των αχαλιναγώγητων εγωισμών. Η πλούσια και βαριά ιστορία των Χοεντσόλερν θα στιγματιστεί, έστω και για λίγο, από την ψευδαίσθηση της δύναμης που κρατά για πάντα.

Ο Γιούλιους Στάιν, μένοντας αυστηρά στα καθήκοντά του και στο πρωτόκολλο, γίνεται ο διακριτικός αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας των αλλεπάλληλων επεισοδίων που διαδραματίζονται στον πύργο. Ο Assouline επιλέγει ένα τρίτο πρόσωπο για να είναι αντικειμενικό, διαυγές και σωστό στην κρίση του. Και εκεί που η Ιστορία πάει να πάρει το πάνω χέρι, ο συγγραφέας επιλέγει να μας αποκαλύψει την κρυφή, ανθρώπινη πτυχή του. Τον δικό του τρόπο αντίστασης απέναντι στην παράνοια των ναζί και των συνεργατών τους: τη μουσική και τον έρωτα του για τη δεσποινίδα Ζαν Βόλφερμαν, την οικονόμο του στρατάρχη. Με αυτόν τον τρόπο, ιστορία και μύθος δένονται αρμονικά και το μυθιστόρημα εκπληρώνει τον ρόλο του, αυτόν της δημιουργίας ξεχωριστών, μοναδικών συναισθημάτων.

Pierre Assouline1

Ο λόγος του Assouline αποπνέει ηρεμία και σιγουριά. Σου δίνει πανοραμική εικόνα δύο κόσμων που ετοιμάζονται να χαθούν. Ακολουθεί το ύφος και την ευγένεια του αρχιοικονόμου ενισχυμένος από την ομορφιά της νοσταλγίας. Η μετάφραση ανήκει στη Μαρίζα Ντεκάστρο. Σίγουρα επίπονη πνευματικά μια και οι ιστορικές πληροφορίες και τα πρόσωπα είναι πάρα πολλά και απαιτούν διασταύρωση. Επίσης απαιτείται η μεταφορά της εποχής και του διαφορετικού κόσμου του πύργου. Η Ντεκάστρο τα καταφέρνει.

Info: Ενας πύργος στη Γερμανία, Ζιγκμαρίνγκεν, Μετ: Μαρίζα Ντεκάστρο, Εκδ. Πόλις

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις