Ακόμα Φεύγει
Ευγενία Μπογιάνου, Εκδόσεις Πόλις
Ακόμα Φεύγει, Ευγενία Μπογιάνου. Εκδόσεις Πόλις
Η πιο ώριμη και μάλλον πιο συναρπαστική δουλειά της Ευγενίας Μπογιάνου ύστερα από δύο συλλογές διηγημάτων, η τελευταία εκ των οποίων -η «Κλειστή Πόρτα» (Εκδ. Πόλις)-, απέσπασε θετικότατες κριτικές.
Το «Ακόμα Φεύγει» είναι το τρίτο «δύσκολο» βιβλίο, όπως λένε οι Αγγλοσάξωνες, και αυτό αναπτύσσεται με τη δομή πολυεστιακού μυθιστορήματος, αυτού του απαιτητικού είδους που συνδυάζει πολλούς κύριους χαρακτήρες. Η μαστοριά της συγγραφέως έγκειται στο πώς εντάσσει στην πλοκή τους βασικούς ήρωες έτσι ώστε να μην ξεφεύγει εδώ και εκεί και, βεβαίως, να μην πλατειάζει.
Τέσσερις άνθρωποι συμπληρώνουν το παζλ του βιβλίου αφήνοντας ελάχιστο χώρο για τους δευτερότριτους χαρακτήρες. Εδώ, ο αναγνώστης οφείλει να λειτουργήσει παραγωγικά αν θέλει να κατανοήσει πώς εξελίσσεται το μυθιστόρημα καθώς οι πρωταγωνιστές μπαίνουν και βγαίνουν διαρκώς από το σκηνικό.
Τέσσερα πρόσωπα δρουν στο κοινωνικό περιβάλλον της σημερινής οικονομικής κρίσης, συγκρούονται και ψάχνουν απεγνωσμένα την ψυχική τους ισορροπία σε έναν κόσμο που καταρρέει διαρκώς. Η γυναίκα, η Αγλαΐα, ψάχνει τον εικοσάχρονο γιο της Γιώργο, φοιτητή του Πολυτεχνείου, ο οποίος δυο χρόνια μετά την προσαγωγή του και την δίκη του για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση αθωώθηκε λόγω αμφιβολιών και μετά το πέρας της διαδικασίας δεν έχει δώσει σημεία ζωής. Ο, σε διάσταση, σύζυγός της Ηλίας δουλεύει σε σουπερμάρκετ, πλήρως απογοητευμένος από τη ζωή και τη δουλειά του, επιλέγει το αλκοόλ για οδηγό του και ο Παύλος, ο εραστής της, λειτουργεί ψυχωτικά απέναντί της, δούλος της ολοκληρωτικής ανάγκης του γι’ αυτήν. Ο χαμένος κάπου στην επικράτεια Γιώργος, που «ακόμα φεύγει», είναι πανταχού παρών και πάντα απών.
Το βιβλίο χωρίζεται σε μεγάλα κεφάλαια με τα ονόματα των προσώπων και σε μικρότερα με οδούς, περιοχές και άλλα που εξυπηρετούν την πλοκή. Πρωτοπρόσωπη αφήγηση για τον Παύλο, το ίδιο και διαφορετικοί τύποι γραμμάτων για τον Ηλία στην διάρκεια της καθόδου του -τριτοπρόσωπη για την Αγλαΐα. Η τελευταία αποφασίζει στην αρχή της ιστορίας να συναντήσει το γιό της και ταξιδεύει με το παλιό της αυτοκίνητο Αθήνα – Θεσσαλονίκη εν είδει road movie. H αναζήτηση περιέχει πλήθος δραματικών στοιχείων, τόσο στον περίγυρό της όσο και εντός της. Εναλλαγή διαθέσεων, συγκρούσεις με τον Παύλο και τους ελάσσονες χαρακτήρες, οργή αχαλίνωτη, αλλά με άποψη, για την κατάσταση, για τους γύρω της, για τους ανθρώπους. Αγρίμι η ίδια, η μάνα, ψάχνει το μικρό της αγρίμι.
Η γραφή ρέει αβίαστα υιοθετεί τον τρέχοντα προφορικό λόγο και ο χειρισμός του ευτυχεί από την πένα της Μπογιάνου καθώς, ενώ μοιάζει αποσπασματικός και κουρελιασμένος, φανερώνει επιτυχημένα, την καλά δουλεμένη οργάνωσή του. Το κείμενο περιεκτικό, αφαιρετικό, μίνιμαλ στις εκφράσεις, κοφτερό και άγριο, στιγμές-στιγμές πυρετώδες. Ένα σκοτεινό τούνελ λέξεων που, άπαξ και εισχωρήσεις, δύσκολα βγαίνεις ξανά στην επιφάνεια.
Οι ήρωες αποκτούν μιαν αυτοτέλεια, διατρέχουν δρόμους μαρτυρίου και απόγνωσης, συναντιούνται και χτυπιούνται μεταξύ τους απελπισμένα, ως πληγωμένοι άνθρωποι που είναι. Η ματαίωση κυριαρχεί πλήρως, τους καθηλώνει και ο καθένας επιλέγει την δική του Έξοδο. Είναι η γενιά των σαραντάρηδων, λέει η Μπογιάνου, που συνθλίβεται κυριολεκτικά καθώς προσπάθησε να κτίσει κάτι αλλά τα πάθη και οι ανεπάρκειές τους, της κρίσης βοηθούσης, τους διέλυσαν. Βαριά σύννεφα πιέζουν τους ανθρώπους και η μόνη διέξοδος για την Αγλαΐα είναι η επαφή με τον γιό της.
Στο τέλος, αυτό δεν συμβαίνει αλλά η αίσθηση που αφήνει σίγουρα γιατρεύει τον αναγνώστη ύστερα από όλη αυτή την λογοτεχνική δοκιμασία των συναισθημάτων σε ένα κείμενο που διαβάζεται, κυριολεκτικά, απνευστί.
