«Αμλετ» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, στο «Αμφι-θέατρο» του Σπύρου Α. Ευαγγελάτου
Το φως έρχεται από κάτω
Όταν ο κόσμος καταρρέει και προσπαθείς να μείνεις όρθιος… Οταν ο κόσμος καταρρέει και η άβυσσος σε καλεί αλλά εσύ προσπαθείς να μείνει όρθιος… Οταν ο κόσμος καταρρέει και ό,τι ήξερες δεν ισχύει, αλλά εσύ εν μέσω καταιγίδας να πασχίζεις να μείνεις όρθιος… Οταν ο κόσμος καταρρέει και αναδύονται χαλάσματα, εσύ μένεις όρθιος και κοιτάς το φως που έρχεται από κάτω, το έδαφος που «φωνάζει» και μόνο το σκοτάδι και το μαύρο άγγιγμα του μένουν αδιατάρακτα. Ο κόσμος καταρρέει πρώτα εσωτερικά -μέσα μας- και μετά εξωτερικά. Καταρρέει γιατί ο άνθρωπος δεν μπορεί να αντέξει το βάρος ενός διλήμματος. Ναι, του πασίγνωστου, διαχρονικού, άφθαρτου, «να ζήσεις ή να μην ζήσεις;». Δεν είναι απορία, δεν είναι κατηγορία, δεν είναι φτηνή ρητορεία. Ετυμηγορία είναι και τιμωρία η αιώνια αναζήτηση: Αθώος ή ένοχος; νικητής ή ηττημένος; λογικός ή τρελός; Ισως η τρέλα να είναι η απάντηση, ίσως… Στην τρέλα δικαιώνονται οι αισθήσεις και… απολογούνται τα αισθήματα. Κι αν το δίκαιο στεφανώνει τον νου που ψηλώνει, από τον θάνατο δεν τον γλιτώνει. Η τελική απάντηση μόνο στη σιωπή του Χρόνου υπάρχει και ο ψίθυρος της γίνεται άγγιγμα πάνω στον σπουδαιότερο ήρωα της παγκόσμιας δραματουργίας, τον Αμλετ!
Ο Αμλετ, το ζωντανό καλειδοσκόπιο. Ο πρίγκιπας της Δανίας που αντλεί φως από τα τραύματα του, από τις απώλειες του, από το αίμα που έχει χυθεί. Ο Αμλετ, αυτός ο δυσερμήνευτος χαρακτήρας που έχει όλα όσα μπορεί να αντέξει και να μην αντέξει η ανθρώπινη φύση. Ολοι τα έχουμε, αλλά αυτός δεν αποφεύγει τίποτα. Κι ας φοβάται, κι ας ελπίζει, κι ας επιμένει… Ο νεαρός Αμλετ προσπαθεί να διαχειριστεί τον θάνατο του πατέρα του (φέρουν το ίδιο όνομα) και τον γάμο της μητέρας του Γερτρούδης με τον θείο του Κλαύδιο. Οταν οι νυχτοφύλακες του κάστρου Ελσινορ τον ειδοποιήσουν ότι τους επισκέφθηκε το φάντασμα του βασιλιά, τότε η διαδικασία αποκάλυψης και αποκατάστασης της αλήθειας ξεκινά. Το φάντασμα ομολογεί ότι ο βασιλιάς Αμλετ δολοφονήθηκε από τον Κλαύδιο και ζητά εκδίκηση από τον νεαρό πρίγκιπα. Το μη πραγματικό εισβάλλει και σώζει το κατ’ επίφαση πραγματικό. Ο πρίγκιπας Αμλετ καλείται να μεταφέρει τον έξω κόσμο, τον κάτω κόσμο σε αυτόν των ζωντανών. Ζώντες και τεθνεώτες σε μια αναμέτρηση που ούτε ο θάνατος δεν μπορεί να την ορίσει!
Η Κατερίνα Ευαγγελάτου παίρνει το κείμενο -μετάφραση Γιώργου Χειμωνά– και στήνει μια κλειστοφοβική, επιβλητική παράσταση από την οποία δεν λείπει το χιούμορ και η λύτρωση. Η απειλή, η ατμόσφαιρα αυτής, η παρουσία της, σχεδόν από την αρχή σε κυκλώνει και σε εγκλωβίζει. Ο πρίγκιπας Αμλετ αρχίζει την καταβύθιση στην τρέλα, τον πιο σίγουρο δρόμο προς την αλήθεια. Οι δικοί του τον αμφισβητούν και σχεδιάζουν να τον εξοντώσουν. Ο Αμλετ όμως ξέρει πια να μιλά τη γλώσσα που τσακίζει κόκαλα, τη γλώσσα της αλήθειας και του πόνου και είναι έτοιμος. Ετοιμος ακόμη και να θυσιάσει την αγάπη του για την Οφηλία, έτοιμος να μονομαχήσει με τον αδελφό της Λαέρτη ο οποίος θέλει να πάρει εκδίκηση για τον φόνο του πατέρα του Πολώνιου από τον Αμλετ. Ο Αμλετ οδηγεί στην αυτοκτονία την Οφηλία, κόρη του Πολώνιου, όμως γι’ αυτόν σημασία έχει η δικαιοσύνη κι ας τον τυφλώνει στην κρίση του. Το άδικο όμως είναι που κινητοποιεί τον Αμλετ. Στο τέλος η σιωπή επικρατεί.
Η Ευαγγελάτου εκμεταλλεύεται την ιδιαίτερη σκηνή του «Αμφι-θεάτρου» για φτιάξει την πολυεπίπεδη παράσταση της. Στον χώρο που μεγαλούργησε ο πατέρας της δείχνει τον απαιτούμενο σεβασμό στην κληρονομιά του και την αναδεικνύει εύστοχα με τα βίντεο του παρελθόντος. Ειδικά αυτό που βλέπουμε τη μονομαχία Αμλετ-Λαέρτη από την παράσταση του Σπύρου Ευαγγελάτου δένει υπέροχα με την παράσταση του σήμερα. Η Ευαγγελάτου είναι με ακρίβεια και αποφασιστικότητα μεταφέρει το μήνυμα του Αμλετ.
Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος στέκεται όρθιος απέναντι στο τοτέμ που λέγεται «Αμλετ». Δύσκολο και μερικές φορές ο ρόλος φαίνεται να τον συνθλίβει, όμως η πολυπλοκότητα και η οριακή προσωπικότητα του χαρακτήρα αποδίδονται εύγλωττα και καίρια. Αναμφίβολα επίτευγμα που πρέπει να αναγνωριστεί στον Παπασπηλιόπουλο. Τη στιγμή του πασίγνωστο μονόλογου είναι υπέροχος.
Φυσικά, όλοι οι χαρακτήρες έχουν κάτι από τον «Αμλετ» και μας το δείχνουν με προσοχή και σεβασμό. Σ’ αυτή την άσκηση ισορροπίας οι Νίκος Ψαρράς, Αννα Μάσχα, Δημήτρης Παπανικολάου, Αμαλία Νίνου, Μιχάλης Μιχαλακίδης, Κυριάκος Σαλής, Γιάννης Κότσιφας, Κλέαρχος Παπαγεωργίου, Βάσιλης Μπούτσικος, τα καταφέρνουν μια χαρά. Στα θετικά το σκηνικό της Θάλειας Μέλισσα, τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα και η κίνηση της Πατρίσια Απέργη, εν αρμονία με το κείμενο.
