«Αναλφάβητος» του Σεμπάστιαν Φίτζεκ

Πίσω και μπροστά από τις λέξεις

| 29/06/2021

Οι αναρίθμητοι δρόμοι της αγάπης, του θανάτου, του φόβου, της ελπίδας, της ζωής είναι οι λέξεις. Από τις εικόνες και τους ήχους περάσαμε στην αυστηρή και τέλεια μορφή και τα αισθήματα, συναισθήματα, οι σωματικές, πνευματικές, ψυχικές, καταστάσεις βρήκαν τον χώρο και κέρδισαν τον χρόνο τους. Η ζωή έγινε πιο εύκολη και πιο επικίνδυνη και η λάθος λέξη μπορούσε να πληγώσει, ακόμη και να σκοτώσει. Την ίδια στιγμή που γέφυρες στήνονταν, την ίδια γκρεμίζονταν και τα βήματα του ανθρώπου ένιωθαν την άβυσσο του κενού. Οι λέξεις στο κρυστάλλινο πεδίο τους απαιτούν τέλειους ισορροπιστές και προσεκτικούς εξερευνητές. Η διαίσθηση, η αδιαμεσολάβητη πράξη κινούνται στο χείλος του γκρεμού της αδιαφορίας, της λήθης, του ανεπανόρθωτου τραύματος. Αυτός που δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τις λέξεις έχει έναν τρόπο για να επιβιώσει, να συνομιλήσει, να τα καταφέρει: να θυμάται πάντα την αφετηρία της αγάπης, του θανάτου, του φόβου, της ελπίδας, της ζωής. Αυτός που δεν διαβάζει και δεν γράφει μπορεί να δει, να ακούσει, να αγγίξει τις λέξεις και στις διαδρομές των «ακατανόητων» συμβόλων να βρει τον δρόμο και τον σκοπό της ζωής του. Ο αναλφάβητος σώζεται επειδή έχει μέσα του την αρχή και το τέλος της κάθε λέξης, ο «Αναλφάβητος» (Εκδόσεις Διόπτρα) του Σεμπάστιαν Φίτζεκ είναι η αποθέωση και η αποδόμηση των λέξεων!

Ο Σεμπάστιαν Φίτζεκ μας αφηγείται μια ιστορία που θα μπορούσε να ανήκει στον καθένα μας. Ναι, το βιβλίο του είναι ψυχολογικό θρίλερ με τη μία ανατροπή να διαδέχεται την άλλη, όμως δεν είναι καθόλου εξωπραγματικό στη βάση του. Γιατί; Διότι ο κεντρικός ήρωας είναι αναλφάβητος και στη θέση του φανταστικού χαρακτήρα θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε. Ο αναγνώστης δεν το συνειδητοποιεί αμέσως, άλλα όταν το κάνει καταλαβαίνει πόσο εύθραυστη και στην ουσία ατιθάσευτη είναι η ζωή. Ενα ατύχημα αρκεί για να βρεθείς απέναντι στο χάος και στη σκληρότητα των λέξεων. Μια αναπάντεχη ανατροπή στον τρόπο ζωής και το τείχος των λέξεων θα ορθωθεί αμέσως. Ο αναλφάβητος ανακαλύπτει δρόμους και δρομάκια, ακολουθεί πάντα τη δύσβατη διαδρομή, ξοδεύει περισσότερη ενέργεια για να σταθεί όρθιος, να συνομιλήσει, να δράσει, να σώσει, να σωθεί. Ο Μίλαν Μπεργκ είναι ακριβώς αυτός ο άνθρωπος και η περιπέτεια του γίνεται δική μας, η καθημερινή του περιπέτεια. Ο Φίτζεκ για να περάσει από το απτό στο φανταστικό και στο συναρπαστικά ψυχαγωγικό ταρακουνά τις σταθερές, ταρακουνά την αγάπη, τον θάνατο, τον φόβο, την ελπίδα. Με αυτό τον τρόπο η μυθοπλασία γίνεται ακαταμάχητη περιπέτεια που δεν σταματά παρά μόνο όταν κλείσεις το βιβλίο.

Ο γερμανός συγγραφέας από το ξεκίνημα δοκιμάζει τα όρια του ήρωα του. Ενώ περιμένει στο φανάρι ένα αυτοκίνητο σταματά δίπλα του. Στο πίσω κάθισμα ένα τρομοκρατημένο κορίτσι κρατάει κολλημένο στο τζάμι ένα σημείωμα. Ζητά βοήθεια αλλά ο Μίλαν Μπεργκ δεν καταλαβαίνει τι γράφει. Καταλαβαίνει όμως ότι πρέπει να δράσει και από εκείνο το σημείο τα χτυπήματα είναι απανωτά. Η πλοκή σε καθηλώνει και η ακρίβεια στην αφήγηση κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον. Ο Φίτζεκ θίγει το ζήτημα της κοινωνικής αποδοχής του αναλφάβητου, της ενδοοικογενειακής βίας, της κληρονομικότητας του κακού, της εξιλέωσης, της επικοινωνίας, της εκδίκησης, των αστοχιών της επιστήμης… Η πολύ καλή μετάφραση ανήκει στη Δέσποινα Κανελλοπούλου.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις