Από την πλατεία Τιενανμέν στα εργοστάσια της Γουέ Γουέν

Μια τέτοια μέρα, 4 Ιουνίου, πριν 25 χρόνια ο κινεζικός στρατός έπνιγε στο αίμα τις διαδηλώσεις που μετρούσαν ήδη πάνω από ένα μήνα στην πλατεία Τιενανμέν στο Πεκίνο. Στους χιλιάδες φοιτητές που είχαν συρρεύσει στο χώρο αρχικά για να τιμήσουν το θάνατο του πρώην γενικού γραμματέα του ΚΚ Κίνας, Χου Γιαομπάνγκ, προστέθηκαν λίγες μέρες μετά εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου που συνέχισαν να συγκεντρώνονται στην πλατεία ζητώντας στοιχειώδεις ελευθερίες έκφρασης στα εργοστάσια και στο δημόσιο χώρο.

 Η επέμβαση του στρατού κατέστειλε την ειρηνική αντικαθεστωτική διαμαρτυρία σκοτώνοντας άγνωστο -μέχρι και σήμερα- αριθμό ανθρώπων που ξεπέρασαν πιθανότατα τους χίλιους.

Η φετινή επέτειος θυμίζει περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά ότι ελάχιστα έχει αλλάξει η κατάσταση στο μεγαλύτερο «κομμουνιστικό» κράτος στον κόσμο.

 Η ηγεσία του ΚΚ φρόντισε ήδη από τον περασμένο μήνα να κλείσει σε κατ’ οίκον περιορισμό ή να συλλάβει τουλάχιστον 50 «επικίνδυνους» αντιφρονούντες, διεξάγοντας προληπτικούς ελέγχους σε σπίτια ακτιβιστών και δημοσιογράφων που έχουν πάρει ανοικτά θέση υπέρ των της ελευθερίας του τύπου ή της ανεξάρτητης συνδικαλιστικής οργάνωσης.

Οι έλεγχοι επεκτάθηκαν ακόμα και πάνω σε τουρίστες και στα προσωπικά τους αντικείμενα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα βρεθεί κανένας σε ακτίνα πολλών μέτρων γύρω από την πλατεία για να υπενθυμίσει τη σφαγή εκείνου του Ιουνίου του 1989. Έξω από τους σταθμούς του μετρό, αλλά και σε άλλα σημεία της κινεζικής πρωτεύουσας, η αστυνομία σταματά για σωματικό έλεγχο εκατοντάδες άτομα, ψάχνει τις τσάντες τους και υποχρεώνει ακόμα και ερασιτέχνες φωτογράφους να σβήσουν από τις μηχανές τους «ύποπτες» φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί γύρω από την «απαγορευμένη πόλη».

Η επιχείρηση «διατήρησης της σταθερότητας» δεν άφησε εκτός ελέγχου ούτε το διαδίκτυο καθώς στα κοινωνικά δίκτυα λογοκρίνεται προληπτικά οποιοδήποτε περιεχόμενο θα μπορούσε να θεωρηθεί ένδειξη υπόμνησης της «αντεπαναστατικής εξέγερσης». Ακόμα κι αν αυτό είναι απλώς ένα εικονίδιο emoticon με το σχήμα του κεριού!

Η προσπάθεια να σβηστεί από το κοινωνικό φαντασιακό η ύπαρξη της  «πλατείας Τιενανμεν» έχει αποδειχτεί δυστυχώς αποτελεσματική προς όφελος του καθεστώτος. Οι περισσότεροι Κινέζοι δεν θέλουν να μιλούν για αυτά τα γεγονότα, άλλοι αρκούνται στην επίσημη εκδοχή κι όχι λίγοι αγνοούν εντελώς την ύπαρξη ή το περιεχόμενο εκείνης της διαδήλωσης.

Ωστόσο τη συλλογική μνήμη δεν κρατούν ζωντανή μόνο οι μεμονωμένοι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι οι λίγες χιλιάδες Κινέζοι που τιμούν το γεγονός στο Χονγκ Κονγκ ή την Ταϊβάν. Το πνεύμα της ελευθερίας και της πραγματικής χειραφέτησης των εργατών παραμένει ζωντανό στις άγριες συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής και στις χιλιάδες απεργίες που έχουν ξεσπάσει τα τελευταία χρόνια στα εργασιακά κάτεργα της κινεζικής βιομηχανίας. Με τελευταίο και πιο φωτεινό παράδειγμα το μπλοκάρισμα της παραγωγής για δύο εβδομάδες από 40.000 εργάτες του κολοσσού Γουέ Γουέν που κατασκευάζει εργολαβικά το μεγαλύτερο ποσοστό επώνυμων αθλητικών παπουτσιών που πωλούνται στη Δύση.