«Βία της δικαιοσύνης στην βία του Κράτους»

Φοβερή περίπτωση αυτός ο Φρεντερίκ Ανρί Φαζαρντί– κατά κόσμο Ρολλάν Μορώ- σχετικά άγνωστος στην Ελλάδα, πλην τριών βιβλίων του που κυκλοφορούν. Γεννήθηκε το 1947 στο Παρίσι. Νεαρός έκανε πλείστες όσες χειρωνακτικές εργασίες σπουδάζοντας, παράλληλα, Φιλοσοφία, Ιστορία και Κοινωνιολογία. Συμμετείχε σε διάφορες ριζοσπαστικές ομάδες της Αριστεράς ενώ έλαβε ενεργό μέρος στην εξέγερση του Μάη, του ’68. Αμετανόητος αντισυστημικός, δήλωνε ως «ο τελευταίος αναρχο-μπολσεβίκος», καθώς αγωνίστηκε μέχρι τέλους για τις ιδέες του. Εξέδωσε πάνω από σαράντα μυθιστορήματα- κυρίως αστυνομικά- τρεισήμισι δεκάδες διηγήματα, πολιτικά δοκίμια, σενάρια για φιλμ, όντας μόνιμος αρθρογράφος, μεταξύ άλλων, του Charlie Hebdo και της Humanite. Έφυγε μόλις 60 χρονών, την Πρωτομαγιά του 2008.

«Η Νύχτα των Παπουτσωμένων Γάτων», (σε ουσιαστική μετάφραση του Βασίλη Παπακριβόπουλου), κυκλοφορεί από τις νεοσύστατες εκδόσεις  Angelus Novus– όνομα παρμένο από την ομότιτλη υδατογραφία του Πάουλ Κλέε- που ακολουθεί την ερμηνεία του Βάλτερ Μπένγιαμιν για τον Άγγελο της Ιστορίας:  καίτοι «απωθείται βίαια από μια καταστροφική καταιγίδα –απωθείται προς το μέλλον και κοιτάζει με ανήσυχο επίμονο βλέμμα τα συντρίμμια που προοδευτικά σωρεύει εκείνη στο παρελθόν, “βλέποντας” αντί για απλά γεγονότα μια καθολική καταστροφή– η εικόνα του “προδίδει” μια δυσεκπλήρωτη επιθυμία: να κλείσει τα φτερά παρ’ όλη τη δυσκολία της κοσμοχαλασιάς και να παραμείνει εδώ για να μας βοηθήσει στην ολική ανασυγκρότηση του παρελθόντος συντριμμένου κόσμου, στην άρση της καταστροφής».

Τώρα, ο Φαζαρντί θεωρείται- μαζί με τους Ζαν Πατρίκ Μανσέτ και Ζαν-Κλωντ Ιζό– εκ των θεμελιωτών του πολιτικού νουάρ ήτοι του «Neo-polar» αστυνομικού μυθιστορήματος που εμφανίζεται στις αρχές του ’70 σαφώς επηρεασμένο από τον Γαλλικό Μάη. Όπως γράφτηκε τότε, το νουάρ για τον Φαζαρντί είναι ένα μέσο συνέχισης της επανάστασης. Ακριβώς έτσι. Καθώς, δε, η εξέγερση έχει κατασταλεί σε όλα τα μέτωπα που άνοιξε και τα ατελείωτα σέβεντις αποκαθηλώνουν ένα- ένα τα προτάγματα της πολυπόθητης κοινωνική αλλαγής, ο συγγραφέας μεταμορφώνεται σε απελπισμένο ουτοπιστή βάζοντας τους χαρακτήρες του σε άμεση αιματηρή αντιπαράθεση με τους αστούς και τα όργανα καταστολής τους. Στους  «Φονιάδες μπάτσων» (Εκδόσεις Των Συναδέλφων- μετ: Γιάννη Καυκιά) η βία και η οργή ξεχειλίζουν από παντού με τρεις τύπους που όχι μόνο καθαρίζουν μπάτσους αλλά και τους τρώνε… Στην «Θεωρία τού 1%»- πάλι από τις Εκδόσεις Των Συναδέλφων και μετάφραση Γιάννη Καυκιά- ξεκληρίζονται όλοι όσοι  χωρικοί πήραν μέρος στην δολοφονία ενός γερμανού στρατιώτη που λιποτάκτησε και σχετίσθηκε ερωτικά με έφηβη γαλλίδα. Ντυμένος με στολή ναζιστικής παραλλαγής ο τιμωρός εκτελεί τελετουργικά τα θύματά του σε ένα παροξυσμό σπλάτερ εικόνων.

Η ολική επίθεση στην καθεστηκυία τάξη συνεχίζεται και στους «Παπουτσωμένους Γάτους» (1977), με τον Στεφάν και τον Πωλ- δυο πρώην στρατιωτικούς- να ζητούν εκδίκηση για την τεράστια εκμετάλλευση που είχε υποστεί ο πεθαμένος πλέον πατέρας της Ζαν με την οποία είναι σφόδρα ερωτευμένος ο Στεφάν. Ο Πωλ, αφοσιωμένος βοηθός του τελευταίου δρά χωρίς να σκέφτεται πολλές φορές, οδηγούμενος από το μίσος του για τους άλλους, τους κακούς. Μαζί και προς το τέλος της αφήγησης με την βοήθεια ενός ακόμη μανιασμένου από την Αφρική-βετεράνου του ανταρτοπόλεμου και τέλειου γνώστη των εκρηκτικών- θα καταστρέψουν τελετουργικά όλα τα μέρη που έγιναν για τον γονιό της Ζαν τόποι μαρτυρίου, ψυχικού και σωματικού. Οι βόμβες σκάνε η μία μετά την άλλη σε άσχετα, φαινομενικά, μέρη που όμως συνδέονται αξεδιάλυτα με την ζωή ενός ταλαιπωρημένου ανθρώπου. Αυτοί οι μεταμοντέρνοι Ρομπέν των Δασών μεριμνούν ώστε να μην υπάρξουν ανθρώπινα θύματα αν και αυτό δεν είναι πάντα κατορθωτό. Γίνονται, κατά σειρά,  στάχτες ένα κρεοπωλείο, μια κάβα, ένα κατάστημα στοιχημάτων · ο κεντρικός σταθμός ΔΕΗ Παρισιού, ο Ιππόδρομος, το Εθνικό Τυπογραφείο-η εκκλησία της Σακρέ Κερ, το εργοστάσιο της Ρενώ, μια εγκαταλειμμένη μαιευτική κλινική… Οι εφημερίδες γράφουν συνεχώς γι’ αυτούς, η αστυνομία κινητοποιείται αλλά χρονικά είναι πάντοτε πίσω καθώς δεν βλέπουν κάποιο οργανωμένο σχέδιο. Τους αποκαλούν τυχαία παπουτσωμένους γάτους και αυτοί προς επιβεβαίωση φορούν κουκούλες με δυο αυτιά και αφήνουν λούτρινα γατάκια στο πέρασμά τους! Οι αρχές καταστολής επικεντρώνονται στο πρόσωπο του αριστερού αστυνομικού διευθυντή Νολέ, που, μάλλον, θαυμάζει κρυφά την δράση τους, με αποτέλεσμα να εκτυλίσσονται σκηνές απείρου κάλους ανάμεσα στους ανώτερούς του και στον φοβισμένο στα όρια του γελοίου  υπουργό Δημοσίας Τάξης. Οι Γάτοι απαλλοτριώνουν αρκετό χρήμα από μεγάλη τράπεζα και σκηνοθετούν την φαντασμαγορική  έξοδό τους από την δράση με το τελευταίο νούμερό τους να αποτελεί μια ανεξέλεγκτη επίθεση κατά μέτωπο στην καρδιά του αστικού κράτους. Οι σκηνές που  ακολουθούν καταλήγουν σε ένα αμόκ καταστροφής- σε λουτρό αίματος… Μόνο που δεν πρωταγωνιστούν οι ίδιοι! Αυτοί, είναι αλλού.

info: Frédéric Η. Fajardie, Η Νύχτα των Παπουτσωμένων γάτων, Μετάφραση Βασίλης Παπακριβόπουλος, Εκδ. Angelus Novus