Η αρχή του μυστηρίου

Εντγκαρ Αλλαν Πόε, “Οι φόνοι της οδού Μοργκ”

| 19/01/2018

Τα πράγματα στη ζωή συμβαίνουν για κάποιον λόγο και ο Εντγκαρ Αλλαν Πόε μας το έμαθε καλά. Το τυχαίο υπάρχει για να προκαλεί και να αποκαλύπτει τις απαντήσεις στα φαινομενικά αναπάντεχα γεγονότα. Η ζωή μας όλη ένα μυστήριο που μέσα του κρύβει όλες τις εξηγήσεις για όσα είδαμε, ακούσαμε, αισθανθήκαμε. Το μυστήριο όμως είναι και χώρος προετοιμασίας για όσα θα δούμε, ακούσουμε, αισθανθούμε. Γιατί εκεί όπου όλα ξεκαθαρίζουν, την ίδια στιγμή χάνονται στο νέο τοπίο που αμέσως δημιουργείται μετά τη διάλυση του παλιού. Όταν εισέλθεις σε αυτό με τη βεβαιότητα ότι θα βρεις τον τόπο που όλα εμφανίζονται καθαρά και αληθινά, τότε δεν θα χαθείς στο μυστήριο, αλλά όσα κρύβονταν θα απορροφηθούν απ’ αυτό και θα γίνουν διαυγή και θα φωτίσουν τον δρόμο σου. “Οι φόνοι της οδού Μοργκ” έπρεπε να γραφτούν για να μάθουμε να ευλογούμε το μυστήριο, το γνωστό-άγνωστο που μας κινητοποιεί και στην ουσία μας ορίζει. Για πάντα…

Ο Πόε δεν κάνει την αρχή του είδους “Αστυνομική ιστορία” (μόνο). Πρώτα απ’ όλα κάνει την αρχή στο ταξίδι του μυαλού κάτω από συνθήκες δύσκολες, άβολες, επιτακτικές. Ο Πόε βάζει τον άνθρωπο  να σκεφτεί εδώ και τώρα για να μάθει τι συνέβη πριν και να είναι προετοιμασμένος για το μετά. Το έγκλημα είναι η αφορμή για να μάθουμε την αιτία, τον λόγο ύπαρξης (μας). Ο φόνος είναι μέγα μυστήριο γιατί ακυρώνει όσα ξέρουμε και δεν αφήνει ορατά σημάδια που θα τον εξηγήσουν. Η ανθρώπινη ζωή δεν είναι κάτι ιερό τελικά και μπορεί να γίνει το κίνητρο για να αφαιρεθεί μια άλλη! Ωστόσο, μπορεί να μην υπάρχει κίνητρο, αλλά μόνο η ανεξέλεγκτη δράση του ξαφνικού.

Η ιστορία είναι πολύ απλή. Στην οδό Μοργκ των Παρισίων συμβαίνει μια μυστηριώδης και βάναυση δολοφονία δύο γυναικών. Πολυάριθμοι μάρτυρες δηλώνουν ότι άκουσαν τη φωνή του πιθανού δολοφόνου, κανείς όμως δεν μπόρεσε να καταλάβει ποια γλώσσα ήταν αυτή που μιλούσε. Οι έρευνες της αστυνομίας βρίσκονται σε αδιέξοδο, μέχρι τη στιγμή που αναλαμβάνει ο Σ. Αύγουστος Ντυπέν. Η εμφάνιση του ντετέκτιβ στη λογοτεχνία είναι γεγονός. Ο Ντυπέν είναι η μεγάλη ανησυχία και προβληματισμός του Πόε, είναι η οξυδέρκεια και η τάξη στο χάος του. Είναι ξεκάθαρα (λογοτεχνική) αντανάκλαση του δημιουργού. Στην εξιχνίαση της υπόθεσης έχει και έναν φίλο του, το όνομα του δεν έχει σημασία. Σημασία έχει πως γίνεται το κατάλληλο ηχείο για να αναστατωθεί ο κόσμος του αναγνώστη και να λατρέψει τον Ντυπέν.

Η πλοκή και η αμεσότητα είναι αυτά που κάνουν τους “Φόνους” τόσο ελκυστικούς. Ο τρόπος που εξελίσσεται η αφήγηση περνά μέσα από τον λόγο και, κυρίως, την αναλυτική σκέψη του Ντυπέν που δεν σταματά να μας εκπλήσσει. Η λύση του μυστηρίου βρίσκεται πάντα στην επιφάνεια και ο ξεχωριστός ερευνητής βλέπει όλα όσα οι άλλοι δεν θέλουν ή δεν μπορούν να δουν. Έτσι, ξεκινά μια πορεία από έξω προς τα μέσα για να εξηγηθούν όσα μοιάζουν να έχουν αφεθεί στη μοίρα τους. Η γλώσσα που επιλέγει ο Πόε είναι απλή, δίχως ασάφειες και κρυμμένα νοήματα.

Όσον αφορά τη συγκεκριμένη έκδοση, πρέπει να υπογραμμίσουμε τη δουλειά του Γιώργου Μπλάνα. Πέρα από την αξιόπιστη μετάφραση και τις καίριες σημειώσεις, η εισαγωγή του αποτελεί το 50% της αξίας του βιβλίου. Όχι απλά μας βάζει στον κόσμο του Πόε, αλλά μας δίνει τα ερμηνευτικά εργαλεία για να τον κατανοήσουμε όσο μπορούμε. Στα θετικά και η καλαίσθητη εμφάνιση από τις εκδόσεις “Ερατώ”.


Info

Εντγκαρ Αλλαν Πόε “Οι φόνοι της οδού Μοργκ” | εκδόσεις Ερατώ 2017 | σελ: 176 | μετάφραση, εισαγωγή, σημειώσεις: Γιώργος Μπλάνας

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις