Επιστροφή στο μηδέν! - “Μαχαίρι”, του Jo Nesbo
Ο Χάρι Χόλε επιστρέφει, ξανά και ξανά και ξανά… Αυτό μετράει στις ιστορίες του καθιερωμένου, πια, ήρωα του Jo Nesbo, η επιστροφή. Η επιστροφή όχι μόνο μεγεθύνει τον ήρωα, αλλά τον συστήνει κιόλας. Ακόμη κι αν είναι η 12η φορά! Ο Νέσμπο δεν κάνει τίποτε άλλο από το να μας παρουσιάζει τον ήρωα του σαν ναι η πρώτη φορά. Και το κάνει τέλεια. Προφανώς και γνωρίζει ότι ρίσκο είναι τεράστιο, όμως η επιλογή του τον δικαιώνει. Κανείς δεν βαριέται να διαβάζει τις περιπέτειες του Χάρι Χόλε και κανείς δεν μένει αδιάφορος από τη ζωή που του έχει δώσει ο δημιουργός του. Ο Νέσμπο μας δείχνει πώς η επανάληψη μπορεί να γίνει δύναμη δημιουργίας, να επιβληθεί και να εξελίξει τον συγγραφέα και τους ήρωες του. Η επανάληψη -στην περίπτωση του Νορβηγού- αλλάζει την οπτική του κοινού δίχως περιορισμούς και η ανάγνωση γίνεται ατόφια ψυχαγωγία. Ο Νέσμπο είναι εδώ για να μας δείξει ότι “όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλα το ίδιο μένουν…” και αυτό καθορίζει την αξία και τη φήμη του.
Με το “Μαχαίρι” (Εκδόσεις Μεταίχμιο) ο Νέσμπο δηλώνει ότι για να γράψεις καλό αστυνομικό μυθιστόρημα πρέπει πρώτα να το καταστρέψεις! Αυτή είναι η αίσθηση αλλά και η συνθήκη μέσα στην οποία λειτουργεί. Ολα από την αρχή κι ας έχουμε μάθει τον Χάρι Χόλε καλύτερα από κάθε σύγχρονο μυθιστορηματικό ήρωα. Ο Νέσμπο είναι πολύ καλός μελετητής του χώρου και πάντα βρίσκει την κατάλληλη θέση για τον Χόλε. Κομβικής σημασίας αυτό για τις ιστορίες, το σύμπαν του Νέσμπο. Συνήθως δεν επιλέγει την οπτική του θεατή, την αναμενόμενη ματιά του κοινού που κάθεται και παρακολουθεί. Οχι. Για τον Νέσμπο ο αναγνώστης-θεατής πρέπει να έρθει όσο πιο κοντά γίνεται στο σκηνικό, στη σκηνή του εγκλήματος και να παρατηρήσει. Δεν είναι πρωτόγνωρο αυτό, αλλά ο Νέσμπο είναι τόσο μεθοδικός που δεν σε αφήνει να κάνεις συγκρίσεις, να ανατρέξεις στο παρελθόν, να απορρίψεις. Σου δίνει το μυστήριο άμεσα αλλά “απαιτεί” από σένα προσπάθεια για να το ακολουθήσεις. Και όλα εκκινούν από τη θέση του Χόλε σε κάθε σκηνή. Μετά από 12 ιστορίες έχει σχεδόν αυτονομηθεί και όλα έρχονται φυσικά, ομαλά, γι’ αυτό και δεν υπάρχει επιτήδευση και εντυπωσιασμός στον Νέσμπο. Ο αναγνώστης ακολουθεί και ασυναίσθητα θα γυρίσει τη σελίδα προς τα πίσω ή θα επιστρέψει η ματιά του σ’ ένα “αταίριαστο” σημείο της υπόθεσης.
Σε αυτή την υπόθεση ο Χάρι Χόλε πρέπει να κυνηγήσει τον… Χάρι Χόλε! Η γυναίκα που αγάπησε όσο τίποτα, η Ράκελ, βρίσκεται δολοφονημένη άγρια στο σπίτι της. Ο Χόλε ξυπνά και τα χέρια του είναι βουτηγμένα στο αίμα. Δεν θυμάται τίποτα από την προηγούμενη νύχτα. Την ίδια στιγμή, ο πρώτος δολοφόνος που συνέλαβε τον καταδιώκει. Ο διαβόητος βιαστής Σβάιν Φίνε είναι ελεύθερος και θέλει εκδίκηση. Ο Χόλε έχει εθιστεί ξανά στο αλκοόλ και η μνήμη του είναι τραυματισμένη, κομμάτια… Επιστροφή στο μηδέν! Τα κομμάτια αυτά πρέπει να ενώσει για να βρει τον δολοφόνο της Ράκελ, που μπορεί να είναι ο ίδιος! Ο Νέσμπο από το ξεκίνημα ανεβάζει την ένταση και χειρίζεται άψογα την παραπλάνηση και την ανατροπή. Η διατήρηση της αγωνίας εύκολη προσπάθεια πια και η διαδρομή, τα κομμάτια που πρέπει να ενωθούν, είναι που μετράει περισσότερο. Εκεί φαίνεται η μαστοριά του Νέσμπο. Η εμβάθυνση στους χαρακτήρες, η αρμονία μεταξύ αστυνομικής έρευνας, αναλυτικής σκέψης και επιστημονικών δεδομένων εντυπωσιάζει. Ο Νέσμπο “φορτώνει” το μυθιστόρημα με θεωρίες ψυχολογίας, ιατροδικαστικής, στρατιωτικής τακτικής-εκπαίδευσης, μουσική, την αλληλεπίδραση του Χόλε με τον στενό του κύκλο, ψήγματα μεταφυσικής…. Παρ’ όλα αυτά, σε κανένα σημείο το “Μαχαίρι” δεν κουράζει, δεν πλατειάζει. Βιβλίο που σίγουρα δεν θα απογοητεύσει τον αναγνώστη. Η μετάφραση από τα νορβηγικά ανήκει στην Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη και είναι πάρα πολύ καλή.
