Η άρνηση της άρνησης, του Δημήτρη Γιατρέλλη
Η διαλεκτική δίνει τη λύση
“Η αλήθεια απελευθερώνει και την ίδια στιγμή βάζει τέλος στο όνειρο και την ελπίδα”. Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο του Πάουλ Βεράχεν “Omega Minor” και θα μπορούσε να είναι προμετωπίδα στο αστυνομικό του Δημήτρη Γιατρέλλη. Γιατί; Διότι η αναζήτηση της αλήθειας είναι αυτό που κινεί και τους συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων. Αυτό που διαφοροποιεί τον καθένα είναι το μέσο με το οποίο θα φτάσει ως εκεί. Για κάποιους είναι το αστικό τοπίο, για άλλους είναι η προσωπικότητα του βασικού ήρωα, για ορισμένους είναι η φύση του εγκλήματος. Για τον Δημήτρη Γιατρέλλη είναι η φιλοσοφία της αλήθειας που δίνει τη λύση στο μυστήριο και ορίζει (καθορίζει) τη συμπεριφορά των προσώπων και της ιστορίας στο σύνολο της. Γι’ αυτό οι μυθιστορηματικοί χαρακτήρες είναι πρωταγωνιστές σε μια κουβέντα που δεν σταματά ποτέ.
Ο Μαρξ “συνομιλεί” με τον Πλάτωνα και άλλους μεγάλους στοχαστές, η αναλυτική λογική μπλέκεται με τη διαλεκτική και στο τέλος η σαφήνεια και η καθαρότητα εμφανίζονται άμεσα και με τέτοια ορμή που η αλήθεια δεν μπορεί παρά να παραδοθεί στον λόγο του Γιατρέλλη. Η προσπάθειά του είναι δύσκολη και εμπεριέχει μεγάλο ρίσκο, καθώς είναι πολύ εύκολο η αφήγηση να εκτραπεί και να χαθεί σε ατραπούς που απέχουν από τους αναπόφευκτους δρόμους του αστυνομικού μυθιστορήματος. Φορέας των μεγάλων σκέψεων ο Δάκης Κομνηνός. Πρώην δημοσιογράφος και από ανάγκη ιδιωτικός ντετέκτιβ. Δεν είναι ο κλασικός ήρωας αστυνομικού, αλλά δεν είναι και τόσο μακριά από το αρχέτυπο. Στο μεταίχμιο τον τοποθετεί ο συγγραφέας και σωστά, αφού έτσι τον ωθεί να αμφιβάλλει και να μην αποδέχεται την κατασκευασμένη αλήθεια.
Η υπόθεση που έχει αναλάβει φαίνεται απλή. Σύζυγος ισχυρού οικονομικού παράγοντα τον καλεί να βρει στοιχεία για μοιχεία. Αυτό όμως είναι μόνο η αρχή για να αποκαλυφθεί στη συνέχεια η διαπλοκή με πολιτικούς και οργανωμένο έγκλημα. Η εξέλιξη αναπότρεπτη, αλλά και αναγκαία για τεθεί σε λειτουργία ο αφηγηματικός μηχανισμός. Ο Γιατρέλλης με αυτό τον τρόπο “βοηθά” τον βασικό του χαρακτήρα να ξεδιπλώσει τη σκέψη του ακολουθώντας τις μεγάλες φιλοσοφικές αλήθειες. Παράλληλα, προσπαθεί να εντάξει στην πλοκή την πολιτική πραγματικότητα της εποχής μας.
Ο Γιατρέλλης κρατά τον ρυθμό και το ενδιαφέρον και στο τέλος πραγματικά δίνει τη λύση με τρόπο αναπάντεχο, κι ας έχουμε υποψιαστεί ότι η διαλεκτική θα είναι το πεδίο όπου θα γραφτεί το τέλος. “Η άρνηση της άρνησης” είναι φιλόδοξο αστυνομικό μυθιστόρημα. Καταφέρνει και κερδίζει τον σεβασμό μας επειδή ταιριάζει την απλότητα του είδους με την ευφυΐα του φιλοσοφικού λόγου.
Info: Δημήτρης Γιατρέλλης, “Η άρνηση της άρνησης”, Εκδ. Κέδρος