Η αλήθεια της παραίσθησης

Η ζωή περνά και χάνεται στις παραισθήσεις και στα ίχνη που αφήνει ψάχνουμε την αλήθεια και την αλήθεια του ψέματος. Δοκιμασία. Ο άνθρωπος γεννήθηκε για να δοκιμάζεται, να υπομένει, να επιμένει και να ταξιδεύει ως εκεί που δεν μπορεί να πάει. Δυο στιγμές αληθινής ζωής, δυο κρυστάλλινες συλλογές διηγημάτων.

Πρώτη στιγμή από την Στέργια Κάββαλου. Στιγμή από το παρελθόν. Το 2010 και το ταξίδι (της) ξεκινά. Τίτλος: «Αλτσχάιμερ Trance» (Εκδόσεις Βακχικόν). Το «τριπάρισμα» που μας πρόσφερε (σ.σ τότε από τις εκδόσεις Τετράγωνο), δεν σταμάτησε ποτέ. Την Κάββαλου τη βρήκαμε και μας βρήκε και πάντα θα μας βρίσκει. Επανέκδοση. Συγγραφέας που συλλαμβάνει την εικόνα της πόλης και των ανθρώπων, που καταλαβαίνει ακριβώς τι συμβαίνει σήμερα. Το γλυκό χάσιμο είναι ο τρόπος της να αγγίξει καθετί προσωπικό, μύχιο, ανείπωτο. Η άνεση συνοδεύεται από λόγο αιχμηρό, σαρκωμένο, απρόσμενο. Λογοτεχνική περσόνα φτιαγμένη από υλικά της γενιάς των «Μπιτ». Ας «τριπάρουμε» μαζί της λοιπόν.

Το «Αλτσχάιμερ Trance» μας σύστησε ένα… ξωτικό! Ξαφνικά διαβάσαμε κάτι που θυμίζει το queer σινεμά του Λάνθιμου και τα σχέδια του Banksy. Στην ασχήμια της πόλης και του νέου αιώνα, η Κάββαλου σκορπίζει τα χρώματα και πετάει μπουκέτα λουλουδιών που σκάνε και μαύρα πουλιά πετάνε. Οι ιστορίες ξεκινούν από το χάος του μυαλού και της καρδιάς για να βγουν στο ξέφωτο της άγνωστης πόλης. Αν υπάρχει κάτι δεδομένο στα κείμενα της είναι η μοναξιά των «περίεργων» ηρώων της. Στον κόσμο της Κάββαλου όλα είναι αλλιώς. Τα Χριστούγεννα αλλιώς, οι φιλίες αλλιώς, η μοναξιά αλλιώς, τα παραληρήματα αλλιώς, ο έρωτας αλλιώς… Σκεφτείτε το «Trainspotting» με τη μουσική του «Ρέκβιεμ για ένα όνειρο». Κάπως έτσι γράφει, κάπως έτσι μοιάζει το «τριπάρισμα» της Κάββαλου.

Η επανέκδοση συνοδεύεται από νέα ιστορία με τον τίτλο «Ανδρομάχη». Ιστορία για την τιμή μιας γυναίκας που πάει κόντρα στις συμβάσεις. Οι ιστορίες γίνονται 16 και το «Αλτσχάιμερ Trance» μας βρίσκει σε μια εποχή αβεβαιότητας και φόβου, κρυμμένης ελπίδας και ρευστής συνείδησης. Το παραλήρημα του κόσμου τούτου στις σελίδες του Trance περνάει και η παραίσθηση γίνεται το υλικό που καλύπτει τα κενά. Τα συναισθηματικά. Τα απαραίτητα. Σε ένα κόσμο που διάτρητος προχωρά και από τα τραύματα του πιάνεται, το «Αλτσχάιμερ Trance» είναι το τραύμα που σώζει, σε ταξιδεύει. Από το παραλήρημα στην παραίσθηση και από κει στην έκρηξη του μαύρου.

Δεύτερη στιγμή αυτή που μας προσφέρει η Μαρία Φουσταλιεράκη με το βιβλίο της «Οδός ελιγμών» (Εκδόσεις Άπαρσις). Εύστοχος τίτλος για την αδιάκοπη προσπάθεια του ανθρώπου να φτιάξει μια εύστοχη ζωή. Φυσικά και η ανθρώπινη πορεία δεν είναι ακύμαντη. Αυτό όμως δεν πρέπει να οδηγεί σε μια εύκολη προβολή. Το απρόβλεπτο, το ανέλπιστο, το ξαφνικό σε βρίσκουν πάντα και σου χαλάνε την περπατησιά. Η ευθεία πορεία το ζητούμενο, όμως ακόμη και το ελαφρύ αεράκι μπορεί να σε παρασύρει και να σε οδηγήσει σε άγνωστους παράδρομους. Κι αν τους εξωτερικούς τους βλέπεις, αυτούς που δημιουργούνται, μεγαλώνουν, πλαταίνουν, μέσα σου, πρέπει να πονέσεις για να τους δεις και να μάθεις να ελίσσεσαι.

Το πρώτο βιβλίο της συγγραφέως έχει έντονο το προσωπικό στοιχείο που όμως ισορροπεί με την «έκπληξη» που ζητά το διήγημα. Η μικρή φόρμα θέλει συνοχή και γνώση της διαδρομής που θα χαράξεις. Για τη Φουσταλιεράκη είναι το απρόσμενο, αυτό που υποψιάζεσαι ότι υπάρχει και κάθε φορά που σε βρίσκει σε ξαφνιάζει, σε πληγώνει, σε ταρακουνά. Το προσωπικό βίωμα, η εμπειρία, μεταπλάθεται σε κάτι που αποκαλύπτει, παρά σκεπάζει. Η Φουσταλιεράκη δεν αποφεύγει τη δοκιμασία και οι ιστορίες της «απαιτούν» να τις προσέξεις. Όταν το κάνεις θα δεις ανθρώπινα χαλάσματα και ανθρώπινα κατορθώματα να λάμπουν.

Η Φουσταλιεράκη αξιοποιεί την ευαισθησία της και την επίθεση της πραγματικότητας. Δεν αρνείται τίποτα, αλλά «λυγίζει» τις προθέσεις και τον λόγο για να τον κάνει ρευστό, να μπορεί να ελιχθεί. Απλά και απέριττα εντοπίζει το σημείο και τον χρόνο που πρέπει να κάνει το άλμα στην αφήγηση και τα καταφέρνει. Ανασύρει το αφανές και το αξιοποιεί για να αλλάξει φυσιογνωμία στην ιστορία της. Η Φουσταλιεράκη αποφεύγει το «Εγώ» του συγγραφέα και μας δείχνει ότι έχει μέλλον στη λογοτεχνία.