Εκλογή προέδρων της ΝΔ: Μια ιστορία με μίση και πάθη
Απολαύστε ένα κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας...
Το τέλος του πρώτου γύρου των εσωκομματικών εκλογών της ΝΔ, που με ανακούφιση είδαν τα μέλη και στελέχη του κόμματος μετά το φιάσκο του Νοεμβρίου, έβγαλε νικητές τον Ευάγγελο Μεϊμαράκη (40%) και τον Κυριάκο Μητσοτάκη (30%), που θα περάσουν στον δεύτερο γύρο. Τζιτζικώστας και Άδωνις αρκέστηκαν στην τρίτη και την τέταρτη θέση αντίστοιχα. 400.000 αισθάνθηκαν την ανάγκη να πάνε και να ψηφίσουν στις εκλογές του κόμματος. Με αφορμή τις εσωκομματικές εκλογές της ΝΔ ανατρέξαμε στην ιστορία του κόμματος και σας παρουσιάζουμε ό,τι βρήκαμε (διανθισμένο από αρκετά video): 7 πρόεδροι, με μακροβιότερο τον Κ. Καραμανλή τον νεότερο και βραχυβιότερο τον Γ. Ράλλη. Κοινοβουλευτική ομάδα, συνέδριο, ανοιχτές εσωκομματικές εκλογές αποτέλεσαν τα σώματα εκλογής προέδρων της ΝΔ. Έριδες, τριβές, σπαραγμοί σημάδεψαν τις περισσότερες εκλογικές διαδικασίες. “Ουαί τοις ηττημένοις” για τους συνυποψηφίους που έχασαν, καθώς οι περισσότεροι διαγράφτηκαν από τους κυρίαρχους αντιπάλους τους. Οι συγκρουσιακές σχέσεις μεταξύ προέδρων και υψηλόβαθμων στελεχών είναι συχνό φαινόμενο για το κόμμα. Πολιτικές κόντρες που κράτησαν σε βάθος χρόνου, όπως αυτή των Κ. Μητσοτάκη-Α. Σαμαρά. Σε όλες τις περιπτώσεις (με εξαίρεση την εκλογή Ι. Ράλλη) η διαδοχή προκλήθηκε μετά από έντονη εσωκομματική αμφισβήτηση που επακολούθησε της ήττας τού κόμματος σε βουλευτικές εκλογές.
[br]
Εν αρχή… είναι ο “εθνάρχης”…
Στις 4 Οκτωβρίου του 1974, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ιδρύει το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, τη δεξιά, (νεο)φιλελεύθερη παράταξη που αποτέλεσε τον έναν εκ των πυλώνων του δικομματισμού μεταπολιτευτικά. Διατελέσαντες πρόεδροι του κόμματος υπήρξαν, εκτός του ιδρυτή της (1974-1980), ο Γεώργιος Ράλλης (1981), ο Ευάγγελος Αβέρωφ (1981-1984), ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης (1984-1993), ο Μιλτιάδης Έβερτ (1993-1997), ο Κώστας Καραμανλής (1997-2009), ο Αντώνης Σαμαράς (2009-2015).
1. Κωνσταντίνος Καραμανλής
Στην περίπτωση Κ. Καραμανλή ως προέδρου τη ΝΔ δεν θα σταθούμε, καθώς η πολιτική του πορεία είναι ιδιαιτέρως πιο ιδιάζουσα. Ενδιαφέρον έχει το αιρετικό αφιέρωμα που έκανε ο Δημήτρης Κολλάτος στην εκπομπή του με τον εύλογο τίτλο “Κ. Καραμανλής. Εθνάρχης ή Προδότης;”
1ομέρος:https://www.youtube.com/watch?v=r3rxI3rqdI4
2ομέρος:https://www.youtube.com/watch?v=_rmWxTlgdTQ
3ο μέρος https://www.youtube.com/watch?v=CO4TeU9LbtI
[br]
Τμήμα εκπομπής με τον Βασίλη Ραφαηλίδη να εξαπολύει δριμεία κριτική στον Κ. Καραμανλή
[br]
[br]
2. Γεώργιος Ράλλης
Ο Γ. Ράλλης εκλέχθηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας πρόεδρος του κόμματος στις 8/5/1980, με δεύτερο τον Ευάγγελο Αβέρωφ, μια μέρα πριν από την ανάληψη της πρωθυπουργίας, η οποία δρομολογήθηκε αφού ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανέλαβε την προεδρία της Δημοκρατίας. Το πολιτικό βιογραφικό του ήταν πλούσιο, υπηρετώντας τη δεξιά παράταξη από πολλές θέσεις: ήταν γιος του δωσίλογου πρωθυπουργού κατά την Κατοχή Ιωάννη Ράλλη, μάλιστα μετά το θάνατό του εξέδωσε ένα βιβλίο απολογητικό για τις επιλογές του πατέρα του Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης ομιλεί εκ του τάφου, Αθήνα 1947. Πολέμησε στο πλευρό του εθνικού στρατού στον Εμφύλιο πόλεμο, ενώ υπήρξε βουλευτής όλων των κομμάτων της ελληνικής Δεξιάς από το 1950-1993: Λαϊκό Κόμμα, Ελληνικός Συναγερμός του Παπάγου, ΕΡΕ και ΝΔ, ενώ υπουργοποιήθηκε πολλές φορές. Στα highlights της πολιτικής πορείας του μπορούν να καταγραφούν: 1) η υποστήριξη στο δημοψήφισμα για το πολιτειακό 1974 της Βασιλείας 2) το περίφημο σύνθημα «δεν θέλω ου», ζητώντας με αυτό τον τρόπο από τους οπαδούς του κόμματός του να μην αποδοκιμάζουν τον αντίπαλό του Ανδρέα Παπανδρέου, σε προεκλογική συγκέντρωση στο Ηράκλειο.
[Δείτε εδώ το βίντεο από την πολυπληθή προεκλογική συγκέντρωση στο Ηράκλειο το 1981, όπου ακούγονται τα «ου», και ο Ράλλης δηλώνει σίγουρος ότι στις 18 Οκτώβρη θα ξεπεράσουν το 50%. Αξιοσημείωτες αναφορές στην Ενωμένη Ευρώπη(!), σε υπόσχεση να συλληφθούν όσοι διαταράσσουν την τάξη, στα ιδεώδη της δημοκρατίας(!), στον εμφύλιο και στην υπεροχή του καπιταλισμού έναντι στον σοσιαλισμό που «ήθελε να εφαρμόσει το ΠΑΣΟΚ, με τον Μαρξ, τον Ένγκελς και τον Βελουχιώτη, που είναι εχθροί της δημοκρατίας!»]
Η εσωκομματική αμφισβήτηση του Γεωργίου Ράλλη, που ξεκίνησε πριν τις εκλογές του 1981 και κορυφώθηκε μετά την ήττα του κόμματος από το ΠΑΣΟΚ (στις βουλευτικές του 1981 η ΝΔ συγκέντρωσε το χαμηλότερο ποσοστό τής έως τότε ιστορίας της (35,86%) και καταλαμβάνοντας 115 έδρες στην Βουλή, αναδεικνυόμενη έτσι σε Αξιωματική Αντιπολίτευση) τον οδήγησε σε παραίτηση από την προεδρία της ΝΔ. Για την ακρίβεια, μετά το εκλογικό αποτέλεσμα έθεσε θέμα εμπιστοσύνης προς το πρόσωπό του στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος και καταψηφίστηκε. Νέος πρόεδρος ανέλαβε ο Ευάγγελος Αβέρωφ.
[br]
3. Ευάγγελος Αβέρωφ Τοσίτσας
Και ο Αβέρωφ είχε μακροχρόνια πορεία στην πολιτική ζωή του τόπου που ξεκινά από την περίοδο του εμφυλίου: εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής το 1946 με το Κόμμα Φιλελευθέρων, ενώ στη συνέχεια προσχώρησε και εκλέχθηκε με την ΕΡΕ και αργότερα τη ΝΔ. Διατέλεσε υπουργός Γεωργίας και Εξωτερικών στις κυβερνήσεις της ΕΡΕ (από το δεύτερό του πόστο συνδέθηκε με τα γεγονότα του Κυπριακού κατά τη δεκαετία του 1960) και υπουργός Άμυνας επί ΝΔ. Μάλιστα από τη θέση του υπουργού Εθνικής Άμυνας φαίνεται να ήρθε σε σύγκρουση με τον Α. Παναγούλη πριν από τον ανεξιχνίαστο θάνατό του, όταν ο τελευταίος ανέφερε στον Κ. Καραμανλή ότι είχε στοιχεία για ανάμιξη πολλών πολιτικών με το καθεστώς της 21 Απριλίου.
[Δείτε εδώ το αφιέρωμα του ΑΝΤ1 στον Ευάγγελο Αβέρωφ, μετά το θάνατό του. Ξεχωρίζουν: 1) το περίεργο πανό σε προεκλογική συγκέντρωση της ΝΔ, “Χούντα είναι θα περάσει” (2:32) 2) το αινιγματικό το μειδίαμα (!) του Κ. Μητσοτάκη κατά τις δηλώσεις στην κηδεία Αβέρωφ (3:45)]
Μερικά ιδιαίτερα σημεία από την πορεία του: 1) Στον Αβέρωφ πιστώνεται ότι έπεισε το συμβούλιο των στρατιωτικών και πολιτικών αρχηγών τον Ιούνιο του 1974 για τον ερχομό τού Καραμανλή στην Ελλάδα. Για αυτό χαρακτηρίστηκε “γεφυροποιός” 2) Επί της προεδρίας του λειτούργησαν εντός τη ΟΝΝΕΔ “ομάδες κρούσης” που πρωταγωνιστούσαν σε επεισόδια. Μάλιστα, σύμφωνα με καταγγελίες του Ριζοσπάστη, σε αυτές συμμετείχε και ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος θεωρείται πνευματικό παιδί και πρωτοπαλίκαρο του. 3) Έντονη ήταν η διαφωνία του με το νόμο του ΠΑΣΟΚ για αναγνώριση της εαμικής αντίστασης (17/8/1982). Οι δηλώσεις του (το “ΕΑΜ δεν είχε εθνική δράση”, ο νόμος δίνει “Συγχωροχάρτι στο ΚΚΕ”, το οποίο προσπάθησε να καταλάβει (ήδη από την κατοχή) την εξουσία με τα όπλα, “να αναγνωριστούν μόνο οι αγωνιστές που πήγαν στο ΕΑΜ επειδή παραπλανήθηκαν”, και όταν έρθει η ΝΔ “στην εξουσία θα καταργήσει το νόμο και θα επεκτείνει την αναγνώριση κατά τρόπο δίκαιο και εθνικό”) και η αποχώρηση της ΝΔ από την βουλή κατά την ψήφιση του νόμου είχε ως αποτέλεσμα να κατηγορηθεί ότι διακατεχόταν από εμφυλιοπολεμικό οίστρο. Άλλωστε τις απόψεις του αυτές είχε εκθέσει και στο ιστορικό του πόνημα Φωτιά και Τσεκούρι (1974).
Η ομιλία του Αβέρωφ στη Βουλή, για το νόμο αναγνώρισης της αντίστασης, στην οποία κάνει ξεκάθαρο ότι δεν θα τον ψηφίσει και λήγει με τους βουλευτές της ΝΔ να καταχειροκροτούν όρθιοι
Τελικά μετά από ακόμη μία ήττα της ΝΔ στις ευρωεκλογές του 1984, ο Ευάγγελος Αβέρωφ με επιστολή του προς την κοινοβουλευτική ομάδα, παραιτείται (και για λόγους υγείας) από πρόεδρος του κόμματος.
[br]
4. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης
Την 1η Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς εκλέγεται πρόεδρος του κόμματος από την Κοινοβουλευτική Ομάδα ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, επικρατώντας του Κωστή Στεφανόπουλου με ψήφους 70 έναντι 40. Στον προεδρικό θώκο της ΝΔ κάθεται ένας πολιτικός με πολυτάραχη και επαμφοτερίζουσα στάση: Η πολιτική του καριέρα ξεκίνησε το 1946 με την εκλογή του ως βουλευτής Χανίων με το Κόμμα Φιλελευθέρων. Υπήρξε σημαντικός πολιτικός παράγοντας του Κέντρου, μάλιστα έβαλε υποψηφιότητα για αρχηγός του κόμματος Φιλελευθέρων το 1958, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη του Γ. Παπανδρέου ως αρχηγού της ένωσης Κεντρώων, στήριξε τον “ανένδοτο”, υπουργοποιήθηκε από την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, ωστόσο με τα Ιουλιανά πρωταγωνίστησε στο σχηματισμό των βασιλικών κυβερνήσεων 1965 – 1966 (κυβερνήσεις της Αποστασίας), κόβοντας οριστικά τους δεσμούς του με το Κέντρο. Το 1977 ίδρυσε το Κόμμα των Νεοφιλελευθέρων, με το οποίο εξελέγη βουλευτής Χανίων στις εκλογές του 1977. Το 1978 προσχώρησε στη ΝΔ του Κ. Καραμανλή, του άλλοτε πολιτικού αντιπάλου του και υπουργοποιήθηκε δύο φορές μέχρι να γίνει πρόεδρος της ΝΔ (1984). Το 1985 λόγω του αρνητικού αποτελέσματος στις εκλογές του Ιουνίου (ωστόσο η Νέα Δημοκρατία ανεβάζει το ποσοστό της στο 40,85% ) ζήτησε την ανανέωση της εμπιστοσύνης από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας και επανεκλέχθηκε στη θέση του προέδρου. Ο Κωστής Στεφανόπουλος διαφώνησε με τη διαδικασία και αποχώρησε από το κόμμα για να ιδρύσει τη ΔΗΑΝΑ.
Την ταραγμένη διετία 1989-90 στήριξε μαζί με τον Συνασπισμό την κυβέρνηση Τζανή Τζανετάκη και την οικουμενική με τον Ξενοφώντα Ζολώτα. Το 1990 έγινε πρωθυπουργός σε ηλικία 72 ετών σε μια κυβέρνηση που σφραγίστηκε από τις νεοφιλελεύθερες, αντεργατικές πολιτικές της. Κατά την περίοδο της τρίχρονης διακυβέρνησής του, η ΝΔ σπαρασσόταν από εσωκομματικές συγκρούσεις: ο κατοπινός πρόεδρος της ΝΔ, Αντώνης Σαμαράς, που ήταν υπουργός Εξωτερικών και ευνοούμενος του Μητσοτάκη, αποπέμπεται από την κυβέρνηση λόγω της στάσης του στο Μακεδονικό. Σύντομα φεύγει από τη ΝΔ και φτιάχνει την ΠΟΛιτική ΑΝοιξη. Δύο βουλευτές της ΝΔ προσχωρούν στο κόμμα και η κυβέρνηση πέφτει, έτσι ξεκινά μια περίοδο έντονης αντιπαλότητας μεταξύ των δύο πολιτικών. Πάντως, η πολιτική του Κ. Μητσοτάκη αμφισβητήθηκε και από άλλα υψηλά στελέχη του κόμματος π.χ. “καραμανλικοί’ με προεξέχοντα τον Έβερτ.
[Αλλά και τις θετικές σχέσεις του Κ. Μητσοτάκη και με τον άλλον τέως πρόεδρο, Γ. Ράλλη ]
[br]
Ο Μητσοτάκης μιλάει για την κρίση που έρχεται και κατηγορεί το ΠΑΣΟΚ ότι οδηγεί τη χώρα στο ΔΝΤ, 1994. Προφητικό θα έλεγε κανείς…
Μετά τις πρόωρες εκλογές του 1993 και την ήττα της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ο τελευταίος παραιτείται και η Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος εκλέγει νέο αρχηγό, τον «καραμανλικό» Μιλτιάδη Έβερτ, με 141 ψήφους, έναντι 37 ψήφων του επίσης «καραμανλικού» Ιωάννη Βαρβιτσιώτη. Για πρώτη φορά γίνεται κριτική εντός της ΝΔ για τον τρόπο εκλογής προέδρου και διάφορα στελέχη (Μάνος) προτείνουν η εκλογή να μην γίνεται από την Κοινοβουλευτική ομάδα αλλά από συνέδριο, το οποίο έχει να γίνει 7 χρόνια.
[br]
5. Μιλτιάδης Έβερτ
Ο Έβερτ είναι ο πρώτος αρχηγός του κόμματος που δεν έχει πολιτευτεί με άλλα σχήματα της Δεξιάς, παρά μόνο με τη ΝΔ, ιδρυτικό μέλος της οποίας ήταν, ενώ υπουργοποιήθηκε μόλις δύο φορές, τη δεύτερη μάλιστα, επί κυβέρνησης Μητσοτάκη, παραιτήθηκε από το υπουργείο Προεδρίας.
[Δείτε εδώ βίντεο από το παρασκήνιο της εκλογής του Έβερτ. Ο Μητσοτάκης δηλώνει ότι παραιτείται, μυστικές συναντήσεις αναφέρονται, κάποιοι παραιτούνται από τις υποψηφιότητές τους, ενώ άλλα στελέχη δηλώνουν ότι βαρέθηκαν τις «σκοτεινές» διαδικασίες.]
[br]
Και παρακάτω, φιέστα οπαδών της ΝΔ, στην οποία μιλά ο Έβερτ, μετά την εκλογή του ως πρόεδρος. Ξεχωρίζουν, ο νεαρός δημοσιογράφος Ρουσσόπουλος, η σύντομη ομιλία του νέου προέδρου, ενώ από το 7:50 μπορείτε να δείτε ομιλία του Έβερτ για τους στόχους της προεδρίας, όπου ξεχωρίζει πάνω από το κεφάλι του το δεσπόζον κάδρο του πρώην προέδρου!
Μετά την ήττα της ΝΔ από το ΠΑΣΟΚ του Σημίτη ο Έβερτ παραιτείται και δηλώνει πως δεν θα διεκδικήσει την ηγεσία του κόμματος, απόφαση που αργότερα ανακαλεί. Στις 4 Οκτωβρίου 1997 επικρατεί αρχικά του Γιώργου Σουφλιά, με ψήφους 103 έναντι 84, αλλά λόγω της εσωκομματικής κρίσης που έχει ξεσπάσει, υποχρεούται να συγκαλέσει έκτακτο συνέδριο του κόμματος, τον Μάρτιο του 1997, δέκα χρόνια μετά το τελευταίο συνέδριο της ΝΔ. Για πρώτη φορά στα χρονικά του κόμματος το συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας θα εκλέξει το νέο πρόεδρο.
[br]
6. Κώστας Καραμανλής
Το 1997 το άστρο ενός νεαρού πολιτικού από τη Θεσσαλονίκη θα ανατείλει. Άλλωστε το όνομα ήταν βαρύ σαν ιστορία… Ο Κωνσταντίνος (Κώστας) Καραμανλής, ο ανιψιός του ιδρυτή τού κόμματος, θα εκλεγεί από ένα ευρύ σώμα εκλεκτόρων πρόεδρος του κόμματος, επικρατώντας των ανθυποψηφίων του Μιλτιάδη Έβερτ και Γιώργου Σουφλιά. Ο Κ. Καραμανλής, που είναι ο πρώτος πρόεδρος της ΝΔ γεννημένος μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, εκλέγονταν από το 1989 βουλευτής του κόμματος. Στα δέκα χρόνια της προεδρίας του θα διατελέσει δύο φορές πρωθυπουργός (2004, 2007). Η περίοδος πρωθυπουργίας του Κ. Καραμανλή διακρίθηκε για μια πλειάδα σκανδάλων, τις καταστροφικές πυρκαγιές, τα “Δεκεμβριανά του 2008”.
[br]
Κριτική του τέως προέδρου της ΝΔ Κ. Μητσοτάκη για τις κυβερνήσεις Καραμανλή
Δύο χρόνια μετά τη δεύτερη εκλογική νίκη του, προκήρυξε εκ νέου πρόωρες εκλογές (2 Σεπτεμβρίου 2009), επικαλούμενος προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, και εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Η συντριπτική -με δέκα μονάδες- ήττα της ΝΔ δρομολόγησε άμεσες διαδικασίες για την εκλογή νέου προέδρου της Νέας Δημοκρατίας.
[br]
7. Αντώνης Σαμαράς
Ο νέος αρχηγός θα εκλεγόταν από ανοιχτές εσωκομματικές εκλογές. Υποψήφιοι ήταν ο Παναγιώτης Ψωμιάδης, η Ντόρα Μπακογιάννη και ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος στηρίχθηκε από τον Δ. Αβραμόπουλο, που απέσυρε τη δική του υποψηφιότητα. Ο Α. Σαμαράς εμφανίστηκε αρχικά ως αουτσάιντερ αλλά σύντομα ανέτρεψε τα προγνωστικά. Προσέδωσε στην εκλογή του στοιχεία κινηματικού χαρακτήρα και αντιμαχόταν τους μηχανισμούς του κόμματος, που ήλεγχε η μεγάλη αντίπαλός του Ντόρα Μπακογιάννη, κόρη του Κ. Μητσοτάκη με τον οποίο τους χώριζε πολιτική άβυσσος. Τελικά εκλέχθηκε πανηγυρικά αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας με το 50,06% των ψήφων έναντι 39,72% της Ντόρας Μπακογιάννη και 10,22% του Παναγιώτη Ψωμιάδη. Ο Σαμαράς θα διαγράψει την κύρια αντίπαλο, μετά την υπερψήφιση του μνημονίου, όσο ήταν στην αντιπολίτευση και κρατούσε υποτίθεται αντι-μνημονιακή πολιτική. Κατά την περίοδο 2009-2012 έντονες εσωκομματικές κρίσεις ταλάνιζαν το κόμμα: η διαγραφή του Χατζηγάκη που έκανε λόγο περί ακροδεξιών σταγονιδιών εντός του κόμματος, οι διαγραφές 30 βουλευτών όσων δεν ψήφισαν την κυβέρνηση Παπαδήμου, οι συγκρούσεις ανθρώπων του περιβάλλοντός του με στελέχη όπως οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Βαρβιτσιώτης. Στις 6 Μαΐου 2012 διεξήχθησαν οι βουλευτικές εκλογές και η ΝΔ του Αντώνη Σαμαρά κέρδισε την πρωτιά, αλλά με απογοητευτικό ποσοστό (18,85%), το μικρότερο στην ιστορία του κόμματος. Μετά τις νέες εκλογές ορκίστηκε πρωθυπουργός κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ και ηττήθηκε από τον Τσίπρα το 2015. Επί προεδρίας και πρωθυπουργίας του πέρασαν σκληροί μνημονιακοί νόμοι, ενώ η ΝΔ χαρακτηρίστηκε από τα ακροδεξιά της ανοίγματα. Παρά τα χαμηλά εκλογικά ποσοστά επί προεδρίας του, ο Α. Σαμαράς δεν παραιτήθηκε από αρχηγός της ΝΔ, ωστόσο η εσωκομματική γκρίνια είχε ξεκινήσει και κορυφώθηκε μετά το δημοψήφισμα του Ιουνίου 2015 που επικράτησε το ΟΧΙ, οπότε παραιτήθηκε.
[br]
Ενώ εδώ, η παραδοχή της ήττας, και η δήλωση παραίτησής του από την προεδρία της ΝΔ.
