«Η ηχώ των πουλιών», του Θανάση Δ. Σταμούλη

Η ποιητική νουβέλα αφήνει τον συγγραφέα ξέπνοο, μόνο, σχεδόν απελπισμένο. Η ποίηση σε πεζό λόγο είναι μαχαίρι κοφτερό που μπορεί να πληγώσει ακόμη και τον Θεό τον ίδιο της γραφής. Μια λάθος κίνηση, μια απερίσκεπτη ενέργεια και το χάος δημιουργείται εν ριπή οφθαλμού. Ο συγγραφέας παρασύρεται από τα άγρια νερά του ματαιόδοξου λόγου και το κενό του περιεχομένου που νόμιζε πως είναι ο σκοπός του. Η ασταμάτητη διεύρυνση της ποίησης και η ένταξη της σ’ έναν χώρο με ευθείες γραμμές και κρυμμένα νοήματα μοιάζει με σίγουρη αποτυχία. Η ποίηση έχει τη χάρη και τη δύναμη του ξαφνικού, ενώνει τα φαινομενικά ασύνδετα και επικοινωνεί καλύτερα με τη μουσική. Η ποιητική πορεία δεν φαίνεται, την αισθάνεσαι και τη φτιάχνεις στο μυαλό σου, κάθε φορά και διαφορετική. Η ποίηση που ακολουθεί και δεν ακολουθείται είναι καταδικασμένη να μείνει βουβή. Όταν δε, ο εκφραστικός χώρος είναι μεγάλος, κινδυνεύει να χαθεί στη λευκή τρύπα που η ίδια δημιούργησε. Το μυστικό για τους τολμηρούς είναι η μουσική, αυτή που σκάει σ’ ένα σύρμα και το κίτρινο χρώμα της διαχέεται παντού. Σύννεφο μελωδικό μ’ ένα άφυλο πουλί να κατοικεί εντός του. Το βλέμμα ξεκινά από κάτω και μας δίνει το βιβλίο «Η ηχώ των πουλιών» (Εκδόσεις Ποταμός).

Ο Θανάσης Δ. Σταμούλης ακούει τη «Βροχή από κάτω». Ναι, του Θανάση Παπακωνσταντίνου, του τραγουδοποιού που ξέρει τι θα πει ελεύθερη δημιουργία και υψηλό καλλιτεχνικό ρίσκο. Ο συγγραφέας με ήχους βγαλμένους από τα σωθικά του και από το παράπονο των καναρινιών φτιάχνει την ιδανική ποιητική νουβέλα. Πρώτα και πάνω απ’ όλα ακούει και τον ήχο μεταφράζει σε λέξεις που ταξιδεύουν και ερμηνεύουν το ανερμήνευτο. Σ’ αυτό εστιάζει, αυτό είναι που αναδεικνύει και αυτό τον δικαιώνει. Ο Σταμούλης δεν κινείται μόνο πίσω από τις λέξεις, αλλά και πίσω από τον χρόνο. Στους άδειους κρατήρες της ύπαρξης περπατά και βρίσκει τη σταγόνα ζωής που άντεξε και τον έκανε να δει την ανωφερή πορεία. Για τον Σταμούλη ό,τι έμεινε πίσω δεν είναι ξεχασμένο, αλλά μια εικόνα του μέλλοντος που μένει να προβληθεί. Και όταν ακούς τη βροχή από κάτω τίποτα δεν επαναλαμβάνεται, τίποτα δεν ανήκει στο πρόσφατο παρελθόν. Η υγρή πνοή του χρόνου που επιμένει και πασχίζει να μη χαθεί κάνει τον ήχο υποβλητικό και μοναδικό. Στα όρια του «αμετάφραστου», όμως ο Σταμούλης διαθέτει ατόφια ποιητική φλέβα που ο παλμός της αποσαφηνίζει και αποκρυσταλλώνει. Η ηχώ που παράγει κινείται πάνω σε ίσια, μεταλλική λεπίδα και ο συριγμός της σηκώνει τα κλουβιά στον αέρα.

«Η ηχώ των πουλιών» διαθέτει «γκονταρικό» πνεύμα και μια εικαστική αρτιότητα που φωτίζει και μεγεθύνει τους μικρούς χώρους, εσωτερικούς-εξωτερικούς. Όλα ξεκινούν από τον πατέρα που αρρωσταίνει. Τότε, ο γιος αποφασίζει να καταγράψει την ιστορία του. Καταφεύγει στα καναρίνια που εξέτρεφε και τα σημειωματάρια στα οποία κατέγραφε τις συνήθειες τους. Η ιστορία που καταγράφει ο γιος έχει απροσδόκητη αρχή και φινάλε δίχως τελεία. Στη σκέψη του (ο συγγραφέας) βάζει πως ανθρώπινος δεσμός δεν αρκεί, γι’ αυτό και η λαλιά των πουλιών και των επίμονων πραγμάτων αρκεί για να μεταφερθεί το μήνυμα της αέναης ανακάλυψης. Ο Σταμούλης σε κερδίζει από τις πρώτες γραμμές με την ποιητική του γλώσσα στην οποία έχει δοκιμαστεί σκληρά και ξέρει ακριβώς μέχρι πού φτάνουν και πού οδηγούν τα οι πειραματικές, αβάν γκαρντ προσπάθειες.