«Η κόκκινη Ρόζα» της Κέιτ Έβανς
Πάντα θα μας κοιτάζει
Η Ρόζα να μας κοιτά και να μην καταλαβαίνει. Η Ρόζα να είναι μπροστά μας, όμως το βλέμμα της να είναι χαμένο χιλιάδες μίλια μακριά. Η Ρόζα που ήξερε την απάντηση στο δίλημμα, αλλά είδε το δίλημμα να επικρατεί στις καρδιές των ανθρώπων. Η Ρόζα στάθηκε με θάρρος μπροστά στα τέρατα που γεννούσε -και γεννά- η σκύλα και τη σάρκα της θυσίαζε, τις δυνάμεις της πρόσφερε χωρίς σκέψη. Και άντεχε! Όρθια έμενε και προχωρούσε και αναζητούσε τρόπο να αλλάξει η κοινωνία. Με πάθος και αγνές προθέσεις πλησίασε τους συνανθρώπους της και χαιρόταν όταν έβλεπε την ελπίδα να φέγγει. Με γνώση και άδολο νοιάξιμο μιλούσε για έναν καλύτερο κόσμο, δίκαιο και ειρηνικό. Οι «εκπρόσωποι» του λαού όμως δεν άκουγαν. Τις λέξεις που εκστόμιζε η Ρόζα τις μετέφραζαν με δόλιο τρόπο και τις μάζες χειραγωγούσαν. Αυτό που έβλεπε η Ρόζα καθαρά, οι άλλοι το έβαζαν πίσω από τις γραμμές του διλήμματος. Τελικά, η βαρβαρότητα επικράτησε, ωστόσο η Ρόζα δεν ξεχάστηκε και η εικόνα της δεν ξεθώριασε και ούτε πρόκειται. Η «Κόκκινη Ρόζα» (Εκδόσεις Πατάκη, μτφρ. Σώτη Τριανταφύλλου) της Κέιτ Έβανς είναι η εικονογραφημένη βιογραφία της Ρόζας Λούξεμπουργκ. Αυτή είναι η Ρόζα και πάντα θα μας κοιτάει.
Η Κέιτ Έβανς δίνει λόγο και εικόνα στη Ρόζα Λούξεμπουργκ, εγχείρημα δύσκολο και σίγουρα όχι αυτονόητο. Στη βαρβαρότητα που βιώνουμε -καπιταλισμός- ονόματα σαν αυτό ενοχλούν. Ενοχλούν γιατί πρεσβεύουν κάτι διαφορετικό, εκπροσωπούν την ουσιαστική αλλαγή και είναι η εναλλακτική που τόσο αρνείται το σύστημα. Η Λούξεμπουργκ ανήκει στις μεγάλες μορφές του σοσιαλισμού και το παράδειγμα της μένει αξέχαστο. Η Λούξεμπουργκ είχε απάντηση σε κάθε απάνθρωπη ερώτηση του έθεταν οι εκπρόσωποι του καπιταλισμού. Ηξερε να αντιμετωπίζει τους αστούς και τις δυνάμεις τους, δεν ήξερε πως να αντιμετωπίζει τα «φιλικά» πυρά. Παρά τις αντιξοότητες και τις απογοητεύσεις, αυτή εκεί, να επιμένει, να μένει και να μη κάνει βήμα πίσω. Αριστη γνώστρια της μαρξιστικής θεωρίας και των αιτημάτων του καιρού της, δεν σταμάτησε να δουλεύει για τον σοσιαλισμό, δεν σταμάτησε να μιλά στις μάζες και δεν σταμάτησε να αντιστέκεται. Δολοφονήθηκε, όμως πρόλαβε να γίνει σύμβολο και μήνυμα διαχρονικό, λόγος ενοχλητικός για τους εκπροσώπους του αντιδραστικού, τυραννικού, συστήματος. Η Έβανς έπρεπε να σεβαστεί το μέγεθος και την κοσμοθεωρία της Λούξεμπουργκ, έπρεπε να κινηθεί με προσοχή και με ταπεινότητα για αναδείξει το μεγαλείο της ηρωίδας της. Τελειώνοντας το βιβλίο αυτή η αίσθηση μένει, η αγέραστη, άφθαρτη, εικόνα της μεγάλης επαναστάτριας, σοσιαλίστριας, της γυναίκας που όρθωσε ανάστημα.
Η δημιουργός εξηγεί στην πρώτη σελίδα: Αυτό το βιβλίο είναι μια μυθοπλαστική περιγραφή αληθινών γεγονότων. Σε άλλο σημείο: Για να συμπυκνώσουμε την τόσο πλούσια ζωή της Ρόζας σε αυτό τον τόμο, παραλείψαμε μερικά γεγονότα, ενώ σε κάποια σημεία ανετράπη η χρονολογική σειρά για λόγους δραματουργίας. Τέλος, ορισμένοι περιφερειακοί χαρακτήρες διογκώθηκαν. Οι σημειώσεις περιέχουν πλήρη εξήγηση των παρεκκλίσεων από την αληθινή ιστορία. Η μυθοπλαστική περιγραφή της Έβανς διαθέτει σφρίγος και καλό αφηγηματικό ρυθμό, ενώ υπάρχει σωστή οργάνωση του βιογραφικού υλικού. Η ασπρόμαυρη εικονογράφηση τονίζει καλύτερα την ιστορία και το βιογραφούμενο πρόσωπο, ενώ οι σημειώσεις παίζουν σημαντικό ρόλο για την κατανόηση της δράσης. Η έκδοση συνοδεύεται από το επίμετρο του Paul Buhle.