Η μουσική πρωτοπορία σε κεντρομόλο «δίνη»
Η «μέϊνστριμ» ενσωμάτωση της αβανγκάρντ ευρηματικότητας
Τα τελευταία χρόνια είχαμε την δυνατότητα – καθώς διατηρούμε στήλη σε γνωστό μουσικό σάιτ – την ευκαιρία, να λαμβάνουμε άλμπουμ των οποίων τον ήχο θα χαρακτηρίζαμε πειραματικό μιας και δεν ακολουθεί οποιαδήποτε γνωστή φόρμα. Έχει επικρατήσει τέτοιες «μουσικές» να τοποθετούνται υπό τον τίτλο, «jazz and beyond», ήγουν τζαζ και πέρα αλλά αυτό, πάλι, δεν μας φαίνεται πολύ δόκιμο. Με άλλα λόγια αναφορά κάνουμε σε καταστάσεις που χρησιμοποιούν οτιδήποτε μπορεί να παράγει ήχο ή θόρυβο. Από τα διάφορα ηλεκτρονικά και τα λάπτοπ, τα field recordings, την ανορθόδοξη χρήση συμβατικών μουσικών οργάνων ακόμη και τα φυσικά αντικείμενα – πέτρες, ξύλα, σίδερα, πλαστικά, παιγνίδια – η δημιουργικότητα δεν έχει όρια.
Είναι πολύ φυσικό τέτοια έργα να γνωρίζουν μικρή έως ελάχιστη δημοτικότητα, να μην υπάρχουν στα πλατιάς κυκλοφορίας διεθνή και ντόπια μουσικά περιοδικά – έντυπα και ηλεκτρονικά – εκτός, ίσως, από το γνωστό μας The Wire όπου παρουσιάζονται αρκετά. Και είναι απόλυτα φυσικό τέτοιας υφής έργα να τυγχάνουν ελάχιστης αποδοχής διότι, προφανώς, δεν έχουν σκοπό να είναι εύληπτα και, μάλλον, δεν υπάρχει κανένας λόγος γι’ αυτό.
Όντας στις παρυφές τα μουσικής σκηνής – αν την παρομοιάσουμε με πλέγμα ομόκεντρων κύκλων – η πρωτοποριακή μουσική εδρεύει στους εξώτατους ενώ το μέϊνστριμ, η ποπ γενικώς, κατοικοεδρεύει γύρω από το κέντρο. Φανταστείτε, λοιπόν, μια δεξιόστροφη κίνησή του, όπου η κεντρομόλος δύναμη θα μεταφέρει καινοτομίες της αβάν γκαρντ προς τα μέσα, στο εμπορικό κύκλωμα, ενόσω η φυγόκεντρος θα διώχνει μακριά τους όποιους φορμαλισμούς των πρωτοπόρων καλλιτεχνών.
Στην ουσία, βασική λειτουργία των πειραματιστών είναι να εφοδιάζουν με ευρηματικές επινοήσεις το κυρίως μουσικό ρεύμα πολλές εκ των οποίων γίνονται κτήμα του τελευταίου. Εδώ, ίσως, βοηθάει και η Θεωρία της Πρόσληψης, του Χανς Ρόμπερτ Γιάους στην οποία αναφερθήκαμε εκτενώς στα δυο προηγούμενα κείμενά μας.
*Το κείμενο είναι αναθεωρημένη αναδημοσίευση από την Κόκκινη Καρφίτσα