«Η Πόρνη από Πάνω» : Μια παράσταση για την απώλεια και την ανάκτηση του εαυτού

«Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα, / σε λέω γυναίκα αμέσως.[..] /Για τα δεμένα χέρια σου, που έχεις/ όσους πολλούς αιώνες σε γνωρίζω,/σε λέω γυναίκα./ Σε λέω γυναίκα/ γιατ’ είσ’ αιχμάλωτη.» Εγώ πάλι σε λέω αμέσως Ερατώ. Από τον ομώνυμο ρόλο που ερμηνεύει η χαρισματική Κατερίνα Διδασκάλου στο έργο «Η πόρνη από πάνω» που έτυχε να παρακολουθήσω πρόσφατα.

Παρακολουθώντας την Ερατώ να αφηγείται την ζωή της, παρακολουθεί κανείς/καμία να ξετυλίγεται το ιστορικό νήμα της θέσης της γυναίκας στο πέρασμα του χρόνου, αγγίζοντας το σήμερα και την πολλαπλή καταπίεση που αυτή βιώνει εντός της σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας με τα ισχυρά πατριαρχικά κατάλοιπα. Δεν υπάρχει πιο ζοφερή αλήθεια από την εικόνα του ανθρώπου να εκπίπτει σε μέσο, την ίδια στιγμή που μόνο η θεωρία- κι αυτή ισχνά-θυμίζει ότι προοριζόταν για αυτοσκοπός.

Ο ωμός ρεαλισμός συναντά τον κυνισμό και τον αυτοσαρκασμό για να αντεπεξέλθει στην οικονομία του θεάτρου όσο και της πραγματικότητας. Ένας θάνατος και μία κηδεία (για το συμβολικό του πράγματος και του ανεπίστρεπτου) βγάζει απ’ την ντουλάπα, ακόμα και κάτω από το χαλί, μυριάδες θαμμένα οικογενειακά μυστικά, λιποψυχίες και βόλτες σε τεντωμένα σκοινιά που συνθέτουν την ουσία της πιο πικρής αντίφασης και λιμάρουν τις αντοχές και τις ανάσες.

Αντιμέτωπη με τον θάνατο ενός σαδιστή συζύγου, και την αιτιώδη παραδοξότητα του συμβάντος, η Ερατώ καλείται να ανταποκριθεί σε ένα τυπικό τέλος που υπογραμμίζει τόσο το ανεπίδοτο ορισμένων μηνυμάτων όσο και την αυγή νέων δυνατοτήτων. Σε έναν παραληρηματικό διάλογο, όπως αρμόζει σε ένα από τα πιο ενδεή φαινόμενα της ύπαρξης, η πρωταγωνίστρια αναμετράται με το νόημα της ζωής.

«Σιωπηλοί, θλιμμένοι, με σεμνούς τρόπους,/θα διασκεδάζαμε όλοι στην κηδεία.» μονολογεί η Ερατώ, ενθυμούμενη τον ποιητή της Πρέβεζας, εννοηματώνοντας τον στίχο του με την ζωή της. Ένας σκληρός απολογισμός, φωτίζει την διαδικασία υποκειμενοποίησης της γυναίκας ειδικά και συλλογικά από τον εκάστοτε κυρίαρχο κανονιστικό λόγο, μια διαδικασία που αν επικαλεστούμε τον Φουκώ, εγγράφεται στην εσωτερίκευση των επικρατέστερων στον δημόσιο λόγο ετεροπροσδιορισμών και στερεοτυπικών αντιλήψεων που αναφαίνονται στην ιστορία για τον σκοπό, τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά των φύλων. Θύμα αυτής της καταπίεσης θα πέσει και η Ερατώ, τρέφοντας κίβδηλες προσδοκίες για μια καλύτερη ζωή εγκαταλείποντας την επαρχία για την μεγαλούπολη.

Μια μικρο-ιστορία που δεν αναλίσκεται σε φιλανθρωπικές εκζητήσεις, ούτε κινεί τον «έλεο και τον φόβο» στους θεατές αλλά εκθέτει στο κοινό την δυναμική και την διαύγεια που είναι πιθανόν να επέλθει έπειτα από μια αναστοχαστική τρικυμία, έπειτα από ένα σημείο καμπής και να επαναθεμελιώσει τα όρια της σχέσης μας με τον ίδιο μας τον εαυτό και την αντικειμενική πραγματικότητα.

Το έργο δεν αποσκοπεί στην αθώωση του θύματος, αλλά στην προσωπικής του ενδυνάμωση ώστε να επανακαταλάβει τη ζωή. Εκκινώντας από τα τετριμμένα και καθημερινά, αξιοποιεί τους κοινούς τόπους για να αναρριχηθεί σε ανώτερα επίπεδα συνείδησης, αξιοποιώντας ψυχαναλυτικές τεχνικές που αναδεικνύουν την όλη πορεία της απώλειας του εαυτού αλλά και της ανάκτησής του.

Στο εν λόγω θεατρικό, θα βρει κανείς /καμία την μάχη για την διατήρηση της αξιοπρέπειας στις πιο μικρές και αγνοημένες αποφάσεις, θα αναλογιστεί το βάρος και το τίμημα των επιλογών και της σκοποθεσίας του βίου εντός ενός «υπάρχοντος» που προϋποθέτει την σύγκρουση και τη βία τόσο για την επιβίωση όσο και για την διαιώνισης της εκμετάλλευσης.

Αντί επιλόγου, το δίχως άλλο, προβάλει επιτακτικό να καλλιεργήσουμε και να διατηρήσουμε την ικανότητα να «αγκαλιάζουμε όποια ζωή απομένει μετά τις απώλειες», προσπαθώντας να την εναρμονίσουμε με ιδανικά που εκτείνονται πέραν των ορίων του εαυτού μας, αφού βέβαια τα κατοικήσουμε κι αυτά.

Πληροφορίες Παράστασης
Παίζουν: Κατερίνα Διδασκάλου
Συντελεστές:
Συγγραφέας : Αντώνης Τσιπιανίτης
Σκηνοθεσία: Σταμάτης Πατρώνης

Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά