Η ψυχή ενός λαού

Το “Κιμ” (Εκδόσεις Αγρα) θα μπορούσε να είναι “η ιστορία του κόσμου όλου”, αλλά δεν είναι. Είναι της Ινδίας, αλλά όχι μέσα από μελέτες, επιστημονικές έρευνες, αρχειακό υλικό, κ.α. Μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, του “Κιμ”, η Ινδία έρχεται σε μας όπως είναι. Τα ψυχρά νούμερα που αποτυπώνουν το μέγεθος της χώρας, μετρούν την επικράτεια της, εμφανίζουν τους οικονομικούς δείκτες, δεν έχουν καμία απολύτως σημασία. Σημασία έχει ο δρόμος, το ταξίδι, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Περισσότερο  όμως το πρώτο. Ο μύθος γίνεται το καλύτερο μέσο ανακάλυψης, έκπληξης, ψυχαγωγίας και πάνω απ’ όλα μάθησης. Ο “Κιμ” είναι η κρυφή ματιά στα ενδότερα, στα εσώψυχα ενός λαού που ακόμη και σήμερα κρατά πολλά από την εποχή στην οποία γράφτηκε το μυθιστόρημα του Κίπλινγκ. Το μικρό όνομα απέναντι στον μεγάλο κόσμο, απέναντι σε όσα αφήνουμε πίσω και ο κόσμος μεγαλώνει. Σαν παραμύθι, αλλά πάνω απ’ όλα μια ιστορία που δέχεσαι την αλήθεια της.

Στην εργογραφία του Κίπλινγκ το εν λόγω χαρακτηρίζεται ως “αριστούργημα”. Γιατί; Διότι περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο την ψυχή ενός λαού -του ινδικού- σε μια συγκεκριμένη περίοδο της ιστορίας του. Σαν να ήταν αναπόφευκτο για τον Κίπλινγκ. Γεννημένος στη Βομβάη στις 30 Δεκεμβρίου του 1865 και στα 17 ανέλαβε χρέη αρχισυντάκτη σε εφημερίδα της Λαχόρης. Το ταλέντο του αναγνωρίστηκε στην Ινδία και αν είδε σχεδόν όλο τον κόσμο, η ματιά του έμεινε σε αυτήν. Αυτή μεταφέρει και στον “Κιμ”, τα λόγια του γίνονται διαδρομές σε τόπους και τοπία ξωτικά, μα απόλυτα αληθινά. Και είναι η αλήθεια ενός λαού, μιας χώρας, που μας μεταφέρει στο χαρτί ο Κίπλινγκ. Με ενάργεια, αυθορμητισμό και σεβασμό. Γι’ αυτό και ο “Κιμ” είναι αριστούργημα, γιατί εκεί που παρασύρεσαι από το πολύβουο πλήθος, εκεί “ακούς” τον ήχο του και αισθάνεσαι την ξεχωριστή παρουσία ενός λαού αινιγματικού, ενός λαού που ζει για να ξαφνιάζει και να εκπλήσσει τον επισκέπτη. Ο Κίπλινγκ ήταν Ινδός ήταν και επισκέπτης που άφηνε κάθε προκατάληψη και κάθε “γνώση” στην άκρη όταν “συνομιλούσε” με τον ινδικό λαό.

Ο Κίπλινγκ αφηγείται την ενηλικίωση του μικρού και πανέξυπνου Κιμ, του παιδιού με το προσωνύμιο “Μικρός Φίλος του Κόσμου Ολου”, τη διαχρονική ιστορία της σχέσης δασκάλου και μαθητή, σοφίας και αφοσίωσης. Ο Κίπλινγκ αφήνεται και μας αφήνει στη σιγουριά του μικρού Κιμ και βλέπουμε καθαρά την ποικιλία της ζωής σ’ ένα όμορφο αλλά εχθρικό περιβάλλον, κάτω από την ταραχώδη εξουσία του Βρετανού Ράτζα. Δίπλα του, ο θιβετιανός δάσκαλος, ο Λάμα, που θεωρεί τον Κιμ αγαπημένο μαθητή του. Ο Κίπλινγκ ρίχνει το βάρος στην απεικόνιση, ερμηνεία των χαρακτήρων και μέσω αυτών καθρεφτίζεται η εποχή της αποικιοκρατίας. Το πικάρεσκο συνδυάζεται με μια εντυπωσιακή ανθρωπογεωγραφία. Η μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου αντανακλά την ομορφιά του βιβλίου και είναι πραγματικός άθλος.