«Θησέας, μια δεύτερη ζωή», του Camille de Toledo

Ανοίγεις την πόρτα και μπαίνεις, επιστρέφεις. Η βρύση ανοιχτή και το νερό που τρέχει η γραμμή που ενώνει παρελθόν, παρόν, μέλλον. Τα χόρτα, στον πάγκο της κουζίνας, έχουν μείνει ακαθάριστα και η πετσέτα είναι στο πάτωμα. Ένα ποτήρι είναι ξαπλωμένο στη μοκέτα. Ευτυχώς δεν έσπασε. Η σιωπή θρυμματίζεται από το επίμονο κουδούνισμα του τηλεφώνου. Ξέρετε, αυτό με το καντράν, το παλιό, και το καλώδιο. Βγαίνεις από τον ιερό χώρο και πας στο σαλόνι. Τα έπιπλα σκεπασμένα με λευκά σεντόνια και οι καθρέφτες με χρυσά χαρτόνια. Σηκώνεις το ακουστικό και ακούς τον πυροβολισμό. Ταράζεσαι. Πας να πιείς ένα ποτήρι νερό και το υγρό έχει γίνει λεπτή κλωστή. Η ροή δεν αλλάζει, η πυκνότητα μένει ίδια και το νήμα που δένει ανθρώπους, τόπους, εποχές, ιδέες, σκέψεις, γίνεται κόκκινο μέταλλο. Η δίψα σου το κόβει και το τυλίγει γύρω από τον λαιμό σου. Τώρα ξέρεις γιατί άνοιξες την πόρτα, τώρα ξέρεις ότι η ζωή δεν είναι μία, τώρα ξέρεις τι είναι αυτό το ενδιάμεσο που ζούμε. Είναι η δοκιμασία του λαβύρινθου, είναι η δολοφονία του Μινώταυρου, είναι η ανάστασή του. Και κάπως έτσι, ανοίγεις το βιβλίο «Θησέας, μια δεύτερη ζωή» (Εκδόσεις Ποταμός) και κατανοείς το μέγα μυστήριο του θανάτου και της ζωής.

Ας ξεκινήσουμε από το οπισθόφυλλο. Το υποβλητικό αυτό… Ας μείνουμε στο επίθετο. Ναι, αυτό το μυθιστόρημά σου επιβάλλεται. Και το κάνει γιατί δεν λέει απλά μια ιστορία, είναι ιστορία! Η δική μας, αυτή που μας άφησαν οι παππούδες μας και αυτή που θα αφήσουμε εμείς στις επόμενες γενιές. Το βιβλίο του Camille de Toledo θα μπορούσε να είναι αντανάκλαση της «Ηλιόπετρας» του Οκτάβιο Παζ! Το «κυκλικό» ποίημα του Μεξικανού βρίσκει αυτό το «κυκλικό» μυθιστόρημα. Κι αν στο πρώτο δεν υπάρχει τελεία, στο δεύτερο δεν υπάρχει ένα τέλος, μια αρχή. Ο συγγραφέας αρπάζει ένα κομμάτι χρόνου, ιστορικού, και το κάνει προσωπικό, συλλογικό. Τα όρια που θέτει ο μικρόκοσμος του καθενός δεν υπάρχουν. Και η δεύτερη ζωή  στον τίτλο είναι οι αμέτρητες ζωές. Ο Camille de Toledo επιβεβαιώνει, μάλλον φωτίζει, τη ρευστότητα της ύπαρξης και την επικοινωνία του τραύματος με το ζωντανό σώμα. Το ακίνητο/κινητό που υπάρχει στην ποιητική ματιά του Ελιοτ, εδώ γίνεται αστέρι με διάφορες ατομικές ακτίνες. Αν, λοιπόν, αξίζει ένας χαρακτηρισμός γι’ αυτό το βιβλίο, αυτός είναι υποβλητικό. Ο συγγραφέας θέτει απλά και μεγάλα ερωτήματα. Και δίνει απλές και μεγάλες απαντήσεις. Εδώ ο τρόπος έχει σημασία και είναι αυτός που προσθέτει το δεύτερο επίθετο στο μυθιστόρημα, σπάνιο.

Πρωταγωνιστής ο Θησέας. Γίνεται μάρτυρας της αυτοκτονίας του αδερφού του, του Ζερόμ. Από δω ξεκινά η λαβυρινθώδης πορεία, από δω ξετυλίγεται το κουβάρι της μίας αιωνιότητας και των άπειρων υπάρξεων. Στη μία άκρη το Ποιος φονεύει αυτόν που αυτοκτονεί; Και στην άλλη το Υπάρχει δεύτερη ζωή μετά τον θάνατο του αγαπημένου άλλου; Σε αυτή την αμφίδρομη πορεία ο Camille de Toledo γεμίζει το κενό με έναν απίστευτο λογοτεχνικό πλούτο: αυτοβιογραφία, φιλοσοφικό στοχασμός, μυθοπλαστική ανάπλαση του αρχέγονου αττικού ήρωα, επικοινωνία φωτογραφίας-γραπτού λόγου, η δύναμη του επιγράμματος κι ένα αφηγηματικό ύφος που ελίσσεται και πότε ξεσπά, πότε σιωπά. Ο 20^ος αιώνας και τα κομμάτια που κράτησε, μας κληροδότησε, είναι εδώ και φιλτράρονται μέσα από τη νοσταλγία, τον θυμό, τον σπαραγμό, την απελπισία και την ασθενική ελπίδα. Ακαταμάχητος ρυθμός, γλώσσα εκθαμβωτική και εικόνες που δεν ξεχνάς. Η μετάφραση του Σπύρου Γιανναρά είναι καθοριστική και εξαιρετική. Την επιμέλεια υπογράφει η Ρόζα Κοβάνη.