«Ιστορίες του Μεσονυχτίου», του Μπραμ Στόκερ

Ο Μπραμ Στόκερ εξασφάλισε την υστεροφημία του γράφοντας τον «Δράκουλα».  Στην ουσία χάραξε το όνομα του στην πέτρα και στο άχρονο λευκό της λογοτεχνικής δημιουργίας. Ο Ιρλανδός, όμως, έχει κι άλλους λόγους για να λογίζεται ως ένας από τους κορυφαίους λογοτέχνες: τις ιστορίες του! Αν φέρετε στο νου σας τον «Δράκουλα», θα τις βρείτε, θα δείτε πόσο καλός αφηγητής της μικρής φόρμας ήταν. Το πασίγνωστο έργο του βασίζεται σε ημερολογιακές καταγραφές και γράμματα, επιστολές. Στην ουσία ενώνει τα μικρά, τα ανομολόγητα, τα πολύ προσωπικά για ενισχύσει τον ακαταμάχητο τρόμο. Αν, λοιπόν, ο μύθος του κόμη από τα Καρπάθια είναι το πολυτιμότερο πετράδι στο στέμμα του, οι ιστορίες του είναι η πρώτη ύλη του πετραδιού. Η συλλογή διηγημάτων «Ιστορίες του Μεσονυχτίου» (Εκδόσεις Ars Nocturna) μας δείχνει έναν Στόκερ που ξέρει τι κατοικεί μέσα μας. Σε αυτές τις ιστορίες το φως του φεγγαριού δεν σβήνει και στον πάγο του όλα καίγονται και μένουν σημάδια ανεξίτηλα στη μνήμη. Εκεί που δεν τολμά να πάει η ανθρώπινη σκέψη, εκεί που οι στάχτες των ονείρων επιμένουν, εκεί είναι ο λόγος του Στόκερ! Με αυτό το έργο αγγίζει τον έναν και μοναδικό Έντγκαρ Άλαν Πόε!

Η αναφορά στον Πόε δεν είναι τυχαία. Για παράδειγμα, η ιστορία «Συμβόλαιο με τον Διάβολο» τελειώνει ως εξής: «ΑΓΑΠΗΤΕ ΔΙΑΒΟΛΕ – σε παρακαλώ πάρε τη θεία Τζούλια». Κάποιος απευθύνεται στον μαύρο άγγελο, κάποιος συνομιλεί με τα σκοτάδια του και κάποιος στο έρεβος βρίσκει την περπατησιά του. Δεν αποκλείεται να επηρεάστηκε από τον Αμερικάνο στο ύφος και την πλοκή. Στις ιστορίες τρόμου του Πόε (Μαύρος γάτος, Το προσωπείο του κόκκινου θανάτου, κ.α) κυριαρχεί το ένστικτο και ο ανατριχιαστικός συμβολισμός. Ο Στόκερ «πατά» στην αναλυτική σκέψη περισσότερο και στο σασπένς. Στην πρώτη ιστορία, «Το Σωτήριο Φάντασμα», το μυστήριο, η αγωνία, το ανεξήγητο δίνουν τον τόνο και ορίζουν την μορφή της ιστορίας. Ο αφηγητής απευθύνεται στο ακροατήριο του και στον αναγνώστη με τον ίδιο τρόπο: άμεσα και με διάθεση εξομολογητική. Με αυτό τον τρόπο κερδίζει την προσοχή του μέχρι τέλους. Το αδιανόητο εισβάλλει στο μυαλό και στην επιθυμία και η αφήγηση γίνεται το σκοτεινό παραμύθι που δεν θες να τελειώσει. Η ιστορία, όμως, που ξεχωρίζει και δείχνει το ταλέντο του Στόκερ είναι η επόμενη. Σε αυτήν, υπάρχουν πολλά φωτεινά λογοτεχνικά σημάδια. Ο τίτλος της είναι «Το μυστήριο του Γερο-Χόγκεν» και εδώ φαίνεται η μαεστρία του Ιρλανδού. Η σκηνοθεσία του διηγήματος είναι τέτοια που αναδεικνύει χαρακτήρες, κοινωνικό πλαίσιο και οικογενειακές σχέσεις. Η φράση που ξεκινά την ιστορία δίνει το σύνθημα για τη συναρπαστική εξέλιξη: «Αν ήταν άντρας, θα πήγαινε από μόνος του». Στο τέλος, ο ήρωας αναρωτιέται: «Ακόμα αμφιβάλλω για την όλη υπόθεση. Ήταν όνειρο;». Στις τρεις τελευταίες ιστορίες (Ιστορίες του Μεσονυχτίου) ο πυκνός λόγος του Στόκερ μεγεθύνει τις φαινομενικά ανεξήγητες στιγμές και φαίνεται η ειρωνεία, ο σαρκασμός και το παιχνίδι με τη φρίκη. Και εδώ μπορείτε να μάθετε γιατί το ράμμα παρουσιάζει διαρροή μετά την επέμβαση.

Η συλλογή διηγημάτων «Ιστορίες του Μεσονυχτίου» ικανοποιούν την ανάγκη του ανθρώπου να ακούει ιστορίες. Ναι, διαβάζοντας τες η φωνή του Στόκερ είναι δίπλα στο αυτί σου και σε οδηγεί στους σκοτεινούς λαβυρίνθους σου. Τα μονοπάτια της  φρίκης είναι μπροστά, δίπλα, μέσα μας. Δεν τα βλέπουμε, μα όταν το μαύρο πέπλο απομακρυνθεί είναι όλα εκεί και τότε χρειάζεσαι τον λόγο του Στόκερ. Η μετάφραση του Κώστα Κώτσια παρουσιάζει πεντακάθαρα τον λόγο του Ιρλανδού και αξίζει να την προσέξετε.