Καρίλ Φερέ

Ένας πραγματικά διεθνιστής, κοσμογυρισμένος συγγραφέας

| 09/05/2015

Ιδιαίτερα ευχάριστη ήταν η συζήτησή μας στο αίθριο των εκδόσεων Άγρα με τον ταξιδευτή Καρίλ Φερέ, έναν εργάτη, κυριολεκτικά, του λόγου, καθώς ο τρόπος δουλειάς στα μεγάλα του μυθιστορήματα απαιτεί πολύμηνη έρευνα σε διάφορες χώρες, βίωση του χώρου που περιγράφει και συγχρωτισμό με τους ντόπιους, από όπου αντλεί τους χαρακτήρες του. Γεννημένος το 1967, με βασικές μόνο σπουδές αλλά κοσμογυρισμένος ήδη από τα είκοσί του και βραβευμένος πολλάκις για τα έργα του, ο Φερέ εκφράζεται λιτά στη συζήτησή μας, με έντονες κινήσεις, ενώ δεν παύει να χαμογελά συνεχώς και να αστειεύεται.  Ένας αντιστάρ λογοτέχνης, απλός, ο φίλος της διπλανής πόρτας. Επηρεασμένος  στην έκφρασή του από το πανκ ροκ -ήρωές του οι Clash- ακολουθεί  στα κείμενά του δομές κοινωνικού νουάρ -ξέρετε, κάποιοι φόνοι ως αρχή της ίντριγκας και μάλιστα, με εξαιρετικώς λεπτομερειακές περιγραφές άγριων σκοτωμών- αλλά σύντομα μας απογειώνει σε απίθανες περιπέτειες, όπου ο Γκράχαμ Γκριν συναντά τον Ρόμπερτ Λούϊς Στίβενσον! Στα γραπτά του εμφανής η μεροληψία του για τους φτωχούς αυτού του κόσμου, για τις γυναίκες και για την απόλαυση και την ομορφιά της ζωής. Αφορμή για να γνωρίσουμε εμείς τη γραφή του υπήρξε το μυθιστόρημά  «Μαπούτσε»  για τα εγκλήματα της χούντας στην Αργεντινή. Τώρα, κυκλοφόρησε το μικρό «Οι Νύχτες του Σαν Φρανσίσκο», ενώ πολύ σύντομα αναμένεται με ενδιαφέρον ένα άλλο βιβλίο ποταμός, το  «Χάκα», μια σύγχρονη τραγωδία για την πολεμική κουλτούρα των Μαορί της Νέας Ζηλανδίας. Τώρα, δουλεύει ένα έργο για την Χιλή και συγγράφει το σενάριο στην ταινία Μαπούτσε. Γράφει επίσης, έργα για παιδιά, για μουσικούς, για το θέατρο και το ραδιόφωνο.

(φωτογραφίες: Jenny Air)

Ο λόγος στον Καρίλ Φερέ…

Τι θα έλεγες ως ένα σύντομο βιογραφικό, από την πλούσια σε εμπειρίες ζωή σου;

Είμαι από την Βρετάνη, μια πολύ όμορφη περιοχή και στους ανθρώπους εκεί αρέσει η διασκέδαση. Είναι πολύ σημαντικό αυτό, διότι όσους ανθρώπους έχω συναντήσει στην ζωή μου, τους γνώρισα διασκεδάζοντας. Αυτό που με ενδιαφέρει πάντα είναι οι άνθρωποι.

Και οι περιπέτειές σου ανά τον κόσμο, οι σπουδές σου;

Άρχισα να γράφω από έφηβος μαθητής, επειδή δε μου άρεσε και πολύ το σχολείο. Δε σπούδασα και έκανα το γύρο του κόσμου στα είκοσί μου. Για μένα αυτές ήταν οι σπουδές μου βασικά.

Γιατί σου άρεσε τόσο πολύ η Νέα Ζηλανδία;

Πήγε ένα φίλος μου εκεί, στο Όκλαντ, σε μία συγγενή του. Μου πρότεινε να πάω και εγώ. Είχα να διαλέξω ανάμεσα στο στρατό και στη Νέα Ζηλανδία. Διάλεξα το δεύτερο και αγόρασα ένα εισιτήριο που ίσχυε για ένα χρόνο. Και ανακάλυψα, όταν πήγα εκεί το 1989, την κουλτούρα των Μαορί. Καθώς δεν υπήρχε τότε ίντερνετ κ.λπ, αποφάσισα να γράψω κάτι γι’ αυτούς.

Με άλλα λόγια δηλαδή, τα γραψίματα σου έχουν, κυρίως, να κάνουν με αυτά που έζησες σε νεαρή ηλικία;

Ναι, και αργότερα με τα ταξίδια που έκανα. Ταξιδεύω συνεχώς και γράφω για τις χώρες που επισκέπτομαι. Στην αρχή ήταν η Νέα Ζηλανδία, μετά η Νότια Αφρική, κατόπιν πέρασα στη Λατινική Αμερική -η Αργεντινή, τώρα η Χιλή και μετά η Κολομβία.

Τι μουσικές ακούς;

Τη μουσική της νιότης μου. Όταν γράφω, ακούω πολύ δυνατά ροκ. Έμαθα αγγλικά, μεταφράζοντας τους στίχους των Clash, που μιλάνε για  πολιτική και έχουν πολλή ενέργεια.

Έχεις πει πως «ως θέματα των βιβλίων μου διαλέγω χώρες που έχουν βαριά ιστορία» και πως έχεις μια εμμονή με τον καθημερινό φασισμό σε σχέση με το νεοφιλελευθερισμό.

Ναι, επειδή πιστεύω πως ο παλαιότερος φασισμός συνδέεται άμεσα με τον σημερινό νεοφιλελευθερισμό. Πιστεύω πως ένας συγγραφέας δεν πρέπει να κάνει Πολιτική και αν έγραφα ένα βιβλίο για την Καμπότζη, θα ήμουν κατά των Ερυθρών Χμερ.

Βαριά ιστορία και στο βιβλίο σου «Μαπούτσε»…

Όταν είδα των αγώνα των Γιαγιάδων της Πλατείας του Μάη, ανατρίχιασα και από εκεί ξεκίνησε το όλο πράγμα. Ήταν η συνάντηση δύο φαντασμάτων, από τη μια τα χαμένα παιδιά τους και οι πρώτοι κάτοικοι της Αργεντινής, από την άλλη οι  Μαπούτσε  που και αυτοί είναι σαν φαντάσματα. Ήταν επίσης, ένα ακόμη στοιχείο. Αυτό της κρίσης του 2002 στην Αργεντινή που επέβαλε ο νεοφιλελευθερισμός, γιατί η πλοκή εκτυλίσσεται στο σήμερα.

72339-160734

Στο βιβλίο αποκαλύπτονται  μηχανισμοί που εμποδίζουν να χυθεί άπλετο φως στα εγκλήματα της χούντας του Βιδέλα, όπως αυτό των παράνομων υιοθεσιών παιδιών δολοφονημένων  αγωνιστών.

Μετά από τριάντα πέντε χρόνια, έχει αποδοθεί δικαιοσύνη και οι Γιαγιάδες δεν έρχονται εδώ και καιρό στην πλατεία πλέον. Ο Βιδέλα πέθανε στην φυλακή πριν δυο χρόνια, οι χουντικοί έχουν καταδικαστεί, ακόμη και οι πιλότοι που πέταγαν ζωντανούς ανθρώπους από ψηλά στη θάλασσα – μερικούς από αυτούς τους έφεραν πίσω από άλλες χώρες που είχαν καταφύγει – και το δίκαιο έχει επικρατήσει. Σε αντίθεση με τη Χιλή, όπου ο Πινοτσέτ πέθανε ήσυχος και υπάρχει ένα βαρύ κλίμα, η Αργεντινή έχει πάρει τα πάνω της με αυτήν την υπόθεση της χούντας και οι άνθρωποι έχουν βρει τον εαυτό τους.

Τότε μίλησε μας για τη Χιλή και το καινούργιο σου μυθιστόρημα, το οποίο ολοκληρώνεις σε λίγο καιρό.

Είναι το πρώτο παράδειγμα χώρας που εφαρμόσθηκε με πραξικόπημα, το 1973, το νεοφιλελεύθερο  δόγμα των λεγομένων Chicago Boys – Χάγιεκ, Φρίμαν. Σήμερα, στη Χιλή τα πάντα είναι ιδιωτικά. Υπάρχουν κάποιοι πάρα πολύ πλούσιοι και ο υπόλοιπος κόσμος είναι φτωχός. Ένας μήνας σπουδών στη Χιλή κοστίζει όσο ένας μηνιαίος μισθός εργάτη. Οπότε, κανείς δεν μπορεί να σπουδάσει. Γι’ αυτό και οι μεγάλες διαδηλώσεις των μαθητών. Για να κάνει σπουδές πέντε χρόνων ένα παιδί από την εργατική τάξη, αναγκάζονται να χρεωθούν οι γονείς του για όλη τους την ζωή. Οπότε, είναι τα παιδιά πλουσίων που σπουδάζουν. Από τους υπόλοιπους, το 70% των παιδιών που ξεκινούν το πανεπιστήμιο δεν τελειώνουν και στο τέλος, αντί για ένα δίπλωμα, έχουν, απλά, μόνο χρέη. Έτσι, η  ηρωίδα μου είναι μια φοιτήτρια. Οπότε μιλάει και για όλη αυτή τη κατάσταση.

Την ιδέα για τις «Νύχτες του Σαν Φρανσίσκο» από πού την πήρες;

Πριν φύγω για το Σαν Φρανσίσκο, είχα στη σκέψη μου ένα βιβλίο δυο φωνών με τον ίδιο διάλογο και τίποτα παραπάνω. Έτυχε ένα πρωί, εκεί που κάπνιζα ένα τσιγάρο, να δω και να γνωρίσω έναν Ινδιάνο Σιού, των Λακότα,  που ήταν γνώστης της ιστορίας τους, όπως της σφαγής στο Wounded Knee, και αίφνης ένιωσα πως είχα όλη την ιστορία της Αμερικής μπροστά μου. Η κοπέλα της ιστορίας, όπως γράφω μέσα, είναι μια εντυπωσιακή γυναίκα που την είδα, αρχικά, από την μέση και πάνω και το σοκ που έπαθα ήταν μεγάλο, όταν εμφανίσθηκε ολόκληρη και διαπίστωσα πως το πόδι από το γόνατο και κάτω ήταν μεταλλικό!

φερέ

Πάμε τώρα στο «Χάκα» που κυκλοφορεί σε λίγο καιρό από τις εκδόσεις Άγρα.

Ήταν το πρώτο μου βιβλίο και άρχισα να το γράφω σαν αστυνομικό θρίλερ, χωρίς να έχει τέτοια δομή. Υπάρχουν κάποιες εξάρσεις στους ήρωες. Ο καθένας φέρει έναν δραματικό χαρακτήρα με τα μυστικά του και αυτό που κρύβουν μέσα τους βγαίνει σιγά-σιγά. Η ιστορία θυμίζει ελληνική τραγωδία, αλλά έχει και επιρροές από Σαίξπηρ και το  χαρακτηριστικό της είναι πως στο τέλος όλα τα πρόσωπα πεθαίνουν. Όλα! Σκοτώνονται. Η κουλτούρα των Μαορί είναι φοβερά πολεμική κουλτούρα -το Χάκα είναι  τραγούδι πολέμου- είναι πολεμοχαρής λαός, γι’ αυτό και η βία που βγαίνει από εκεί.

Αν και Γάλλος, τα βιβλία σου δεν αναφέρονται ποτέ στη Γαλλία. Γιατί;

Καταρχάς, μου αρέσει να ταξιδεύω, να γνωρίζω ανθρώπους από άλλες χώρες, να ακούω διάφορες γλώσσες και να γνωρίζω πολιτισμούς. Επειδή ζω στη Γαλλία, ζω την καθημερινότητά της, φοβάμαι πως τα βιβλία μου γι’ αυτήν θα φανούν εξαιρετικά πολιτικοποιημένα, με πολλή ιδεολογία μέσα και αυτό δεν το θέλω και δεν με ευχαριστεί, θα έλεγα.

48 Caryl Ferey - Agra

Αφού επιδιώκεις να γράφεις για τον σημερινό τρόπο δράσης του νεοφιλελευθερισμού, θα σε ενδιέφερε η περίπτωση της Ελλάδας που αποτελεί το πιο προχωρημένο εργαστήριο του και την τεράστια κοινωνική καταστροφή που έχει υποστεί;  

Υπάρχουν εδώ, δυστυχώς για σας, όλα τα θέματα που με απασχολούν.

Γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Βιολογία στην Ιταλία και στην Ελλάδα. Παράλληλα, έπαιξε ως μουσικός παραγωγός σε πολλά ραδιόφωνα για πολλά χρόνια και έγραψε ως μουσικός κριτικός σε μια σειρά περιοδικά. Αυτό συνεχίζει μέχρι και σήμερα.