Κοντά στην κοιλιά, Σωτήρης Δημητρίου

Κοντά στην κοιλιά, Σωτήρης Δημητρίου, Eκδόσεις Πατάκη 

 «Είναι ένα χιούμορ με πηγή την πίκρα, αλλά ελπίζω να χαμογελάει κάπου κάπου ο αναγνώστης». Αυτά λέει για το καινούριο του βιβλίο ο εκ Θεσπρωτίας συγγραφέας Σωτήρης Δημητρίου. Και πράγματι, το «Κοντά στην Κοιλιά», η νέα του νουβέλα (ή αφήγημα) λειτουργεί κάπως έτσι: ένα σουρεαλιστικό καρναβάλι προσώπων και ομάδων με επίκεντρο την κρίση και τα αποτελέσματά της στην ζωή και στην ψυχολογία των ανθρώπων. Η ειρωνική προσέγγιση του συγγραφέα δε λειτουργεί ακραία, αλλά στα πλαίσια μιας παρωδίας όπου όλα περνούν κάτω από την πένα του Δημητρίου και τίποτα δεν αφήνεται στην θέση του.

 Η ιστορία ξεκινά με το γνωστό γκράφιτι «βασανίζομαι», το οποίο βρίσκεται σε πολλούς αθηναϊκούς τοίχους τα τελευταία χρόνια, για να ξετυλίξει ένα παράλογο κουβάρι καταστάσεων και ανθρώπων, όπου το χιούμορ έχει την πρωτοκαθεδρία. Δεν υπάρχει αρχή μέση και τέλος στο κείμενο. Σαν ένα γαϊτανάκι εικόνων γυρίζουν γύρω-γύρω απίθανες σκηνές με περίεργους τύπους και πολιτικούς θεσμούς. Διάφορα κλισέ, νευρώσεις, στερεότυπα, σεμνοτυφίες και σοβαροφάνειες που κατατρύχουν την κοινωνία περνούν από το «σαρκαστικό μπλέντερ» του Δημητρίου για να προκαλέσουν θυμηδία και έκπληξη εκ μέρους του αναγνώστη.

Χτυπημένοι από το κακό οι χαρακτήρες του αφηγήματος το ρίχνουν ομαδόν στο αυτομαστίγωμα και την αυτοκριτική  σε μια προσπάθεια ειλικρινούς μεταμέλειας. Σε μια εντελώς σουρεαλιστική κατάσταση εμφανίζονται διάφοροι κομματικοί οργανισμοί. Οι αγνωστικιστές, οι αισιόδοξοι μηδενιστές, οι ονειριστές, οι αντιαυταπατιστές, οι της…κωλοτρυπίδας, οι απελευθερωμένοι και πολύ περισσότερο, αυτοί του αρχικού εφησυχασμού, οι λεγόμενοι και «κοντά στην κοιλιά» -από εκεί και ο τίτλος του βιβλίου, που θυμίζει την ευδαιμονία των εμβρύων εντός του αμνιακού υγρού.

Ακριβώς αυτήν την αίσθηση εμβρύων θεωρεί ο συγγραφέας ότι είχαμε όλα αυτά τα χρόνια της καλοπέρασης, της ανευθυνότητας και των αλλεπάλληλων δανείων. Όλα στο βιβλίο μοιάζουν να ακροβατούν ανάμεσα στο γελοίο και το τραγικό, μόνο που ο Δημητρίου, από τη φύση του ρέπων προς τον αστεϊσμό, κατορθώνει να στρέψει το καράβι των συναισθημάτων προς την σατυρική πλευρά του πράγματος. Καθημερινοί διάλογοι λαϊκών τύπων, θυμοσοφίες και μπανάλ συμπεριφορές πλέκονται χαλαρά σε ένα μεγάλο διήγημα που χρειάζεται να το τρέξεις πίσω μπρος για να συλλάβεις τις πνευματώδεις ατάκες του λογοτέχνη. Ύστερα, είναι αυτή η συνειδητή αλαφράδα του δημιουργού, που θέλει να μιλήσει για πολύ σοβαρά πράγματα, χωρίς να βαρύνει το περιεχόμενο αλλά και την καρδιά του αναγνώστη.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Σωτήρης Δημητρίου κάνει  αναφορά στην κρίση. Από το 2011 με τη «Σιωπή του Ξερόχορτου» περιγράφει ένα σκοτεινό κοινωνικό τοπίο, αλλά είναι με το τελευταίο του δημιούργημα που ξεσπά σε ένα τέτοιο επιθεωρησιακού τύπου παραλήρημα, όπου παρελαύνουν επί σκηνής διάφορες κοινωνικές ομάδες για να υποστούν την κατεδαφιστική σάτιρα του συγγραφέα. Όλα αυτά τα κοινωνικά κομμάτια και θρύψαλα συνδυάζονται μέσα από τον άκοπο σχηματισμό  λέξεων και προτάσεων στη δημιουργία ενός παράδοξου και χορταστικού συνάμα, μικρού βιβλίου, από αυτά που μας έχει συνηθίσει ο Σωτήρης Δημητρίου.