Ένα μπράβο και από εμάς στη Σοφία..

Την Παρασκευή, την πρώτη μέρα του Δεκεμβρίου, το ToPeriodikoGR πήρε μια πολύ μεγάλη χαρά. Μια αγαπημένη συνεργάτιδα μας,  η Σοφία Κολοτούρου  έλαβε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το έργο της «Η τρίτη γενιά», Εκδόσεις Τυπωθήτω. Το βραβείο της απονεμήθηκε, με ομόφωνη απόφαση, εξ ημισείας με τον Δημήτρη Αγγελή για το έργο του «Ένα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου», Εκδόσεις Πόλις.

Η Σοφία από το φθινόπωρο του 2016, είτε μόνη είτε με τον φίλο μας και σύζυγό της, Νίκο Γεωργόπουλο, μας συντροφεύει με τις επιλογές της με ποιήματα που αναφέρονται στις γυναίκες, είτε από γυναίκες ποιήτριες είτε από άνδρες ποιητές μέσα από την στήλη ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ..

Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα «τυπικά», δηλαδή στοιχεία για το βιογραφικό κλπ, είναι απαραίτητα.  Δεν θα πρωτοτυπήσουμε σε αυτό και θα επιλέξουμε κάποια από τα στοιχεία που η ίδια δίνει στην ιστοσελίδα της:

Η Σοφία γεννήθηκε το 1973, στην Αθήνα. Σπούδασε γιατρός, ειδικεύτηκε στην κυτταρολογία και τα τελευταία χρόνια ασχολείται με μεταφράσεις και επιμέλειες ιατρικών βιβλίων αλλά και με τη συγγραφή βιβλίων (πεζά και ποίηση) ενώ προσφάτως ξεκίνησε, ενθουσιώδης, να φοιτεί στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

Από τον Μάρτιο του 2015 είναι πρόεδρος του σωματείου «Ακουστήριξη – Κίνηση για την προσβασιμότητα κωφών και βαρηκόων με προφορικό λόγο», του οποίου υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη. Γιατί ναι, η Σοφία δεν ακούει. Πάσχει από μεταγλωσσική κώφωση, έχει πλήρως χάσει την ακοή της αλλά επικοινωνεί διαβάζοντας τα χείλη των συνομιλητών της και μιλώντας. Στη διαρκή δράση της για το θέμα, στόχος της είναι να έχουν πρόσβαση άνθρωποι που έχουν προβλήματα ακοής σε σειρά δραστηριοτήτων και ενεργειών (πχ στην παρακολούθηση ταινιών, ειδήσεων κλπ) μέσα από την ύπαρξη υποτίτλων, στην σωστή ενημέρωση των γονιών έτσι ώστε όταν το παιδί τους είναι μικρό και έχει τέτοιο πρόβλημα να εξετάζουν αν υπάρχει η δυνατότητα να ακούσει μέσα από τη χρήση κοχλιακών εμφυτευμάτων κλπ. Γενικότερα, η Σοφία αυτό που παλεύει να πετύχει είναι να μην θεωρείται μονόδρομος η νοηματική γλώσσα ακόμη και για ανθρώπους που έχουν σχετικά αντιμετωπίσιμα προβλήματα ακοής μέσα από τις σύγχρονες μεθόδους ιατρικής και τεχνολογίας. Να υπάρχει δικαίωμα επιλογής μέσα από τη γνώση όλων των πραγματικών επιλογών χωρίς να καλλιεργούνται άλλες «μαγικές εικόνες.

Για την ποίησή της, θα αφήσουμε να μιλήσουν κάποιοι πιο ειδήμονες που έχουν μελετήσει το έργο της με περισσότερες γνώσεις από εμάς.  Ο Γιώργος Αράγης, σε παρουσίαση της ποίησής της σε εκδήλωση στο Nosotros, το 2012,  σημείωνε ότι «από την μορφική σύσταση των κειμένων της καθώς και από ορισμένες αφιερώσεις και μότα της, έχει κανείς τη δυνατότητα να υποθέσει πως η Κολουτούρου ανήκει στην ομάδα των έμμετρων ποιητών (Καψάλης, Κοροπούλης, Λάγιος, Μπουκάλας κ.ά.). Των ποιητών που πιστεύουν πως ο ελεύθερος στίχος αποτελεί τεχνική εύκολης και γι αυτό ασύδοτης στιχουργίας. Ενώ ο έμμετρος, ομοιοκατάληκτος ή όχι, προϋποθέτει άσκηση και πειθαρχία με συνέπεια να μην προσφέρεται για εύκολη λύση, όπως ο ελεύθερος στίχος. Γνωρίζω πως η άποψη κάποιου που ασκήθηκε και στις δύο τεχνικές είναι ακριβώς αντίθετη: ότι δηλαδή η έμμετρη στιχουργία είναι πιο εύκολη από την ελεύθερη. Εννοώ τον Λουίς Χόρχε Μπόρχες. Προσωπικά δεν ξέρω αν είναι έτσι –όπως το λέει ο Μπόρχες. Απλώς μπορώ να πω πως με όλες τις τεχνικές έχουν γραφτεί λίγα αριστουργήματα και πολλά φρόκαλα».  Ο Αράγης αναφέρει, επίσης, μεταξύ άλλων ότι μοιάζει (στην πρώτη της συλλογή «Αν-επίκαιρα ποιήματα») η Σοφία να μένει «ακροβολισμένη στη θέση της και να πετά πειρακτικά βέλη προς εχθρικούς αλλά και φιλικούς στόχους, χωρίς να εξαιρεί τον εαυτό της». Με σαρκαστική διάθεση, σατιρική, πρόσωπα, γεγονότα, καταστάσεις, τα «κακώς κείμενα», τις κοινωνικές συμβάσεις και όλα αυτά με αναφορά πάντα, ακόμη και όταν μοιάζουν μακρινά, στο εδώ και στο τώρα.

Ο Δημήτρης Αρμάος, ο οποίος δεν είναι πια μαζί μας, αναφερόμενος στο έργο της Σοφίας σε άλλη παρουσίαση, εκτιμούσε ότι η ποίησή της (με μικρές «παραβάσεις») είναι πιστή στην παραδοσιακή στιχουργία»… «σε όλο της το εύρος: με δοκιμές πολλών μέτρων και στροφικών συμπλεγμάτων και ομοιοκαταληξιών κλπ, αλλά και με το πιο καίριο: με προσήλωση στις αξιώσεις της παράδοσης για τη διαχείριση του νοήματος.».

Με αφορμή το έργο για το οποίο τελικά η Σοφία πήρε το κρατικό βραβείο ποίησης ο Κώστας Κουτσουρέλης γράφει ότι ως προς την μορφή του ποιητικού της έργου είναι «νεοφορμαλίστρια» και ως προς τη θεματική της «περιστασιακή» υπό την έννοια που έδωσε στον όρο ο Γκαίτε, δηλαδή δεν γράφει για να γράφει, δεν υπηρετεί το ιδεώδες της «απόλυτης ή καθαρής» ποίησης αλλά «γράφει όταν έχει κάτι να πει – και το λέει με τη μεγαλύτερη δυνατή ευθύτητα, χωρίς γρίφους, χωρίς πόζες, χωρίς μορφασμούς. Και επειδή αυτά που την παρακινούν να γράψει είναι ποικίλα, από την πολιτική και κοινωνική μας ζωής ως τις μυχιότερες προσωπικές και εξομολογητικές της στιγμές, εξίσου ποικίλη (και γι αυτό ενδιαφέρουσα) είναι η θεματογραφία της».

Αυτά, και πολλά άλλα που δεν αναφέρουμε εδώ, λένε οι πιο ειδικοί για τη Σοφία.

Εμείς, έχοντας γνωρίσει τη Σοφία ως …Σοφία, δηλαδή πιο ανθρώπινα συνολικά και όχι μόνο μέσα από το έργο της, έχουμε να πούμε λιγότερα. Δεν είναι απαραίτητο άλλωστε να βερμπαλίζει κανείς και να πλατειάζει όταν η εικόνα είναι σαφής:  η Σοφία είναι η φίλη που πίνεις καφέ και ακούει ό,τι έχεις να πεις, καλό ή κακό, και προσπαθεί να μπει στη θέση σου, χωρίς νουθεσίες και χωρίς επικρίσεις, κρίσεις, υποκρισίες κλπ. Είναι ο άνθρωπος που δεν ντράπηκε και δεν λύγισε υπό το βάρος της κώφωσης αλλά αντίθετα το βροντοφώναξε, στάθηκε όρθια, παλεύει παρά τις αντιξοότητες να αλλάξει η κατάσταση και οι συνθήκες για όσους πάσχουν όπως η ίδια. Είναι ο άνθρωπος που δεν χρησιμοποίησε ποτέ την κώφωση ως άλλοθι διαχωρισμού από το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο αλλά έβρισκε τους τρόπους να ενταχθεί σε αυτό: σπούδασε ιατρική, έκανε την ειδικότητά της, δουλεύει και ταυτόχρονα εκφράζεται δημιουργώντας σε αυτό που αγαπά αλλά και που και αυτό θεώρησε ότι πρέπει να το δουλέψει, να το μάθει, να το διαβάσει και να μη βασιστεί στο ταλέντο της.

Αυτή είναι η Σοφία. Που την ψάχνουμε για να μας στείλει τη συμβολή της και ομολογεί ένοχα ότι δεν μπορεί να συμμαζέψει το μυαλό της γιατί έχει ενθουσιαστεί με το διάβασμά της στο μεταπτυχιακό ή ότι δεν έχει πολύ όρεξη και νιώθει άσχημα βλέποντας, εκτός από τα δικά της προβλήματα και δυσκολίες, τα ζόρια που τραβά η κοινωνία ολόκληρη. Μια Σοφία, δηλαδή, που έκανε πράξη αυτό που ήθελε από παιδί: να είναι ενεργό μέλος τούτης της κοινωνίας, να της προσφέρει τη γνώση και το ταλέντο της, χωρίς εξαιρέσεις, διαχωρισμούς και περιθωριοποιήσεις.

Αυτή είναι η δική μας Σοφία και χαιρόμαστε πολύ που είναι συνεργάτης μας στο ToPeriodikoGR και μοιράζεται λίγες από τις γνώσεις της και την αγάπη της για την ποίηση μ’ εμάς. Και που όλα αυτά τα κάνει παραμένοντας η Σοφία που ξέραμε και πριν τα βραβεία,  τις διακρίσεις και όλα τα συναφή, με όλα τα θετικά και αρνητικά που περιέχει αυτό…

Συγχαρητήρια και πάλι Σοφία Κολοτούρου….

Και κλείνουμε με ένα δικό της ποίημα, το οποίο έγραψε χθες και ανήρτησε στη σελίδα της στο facebook αφού ενημερώθηκε από τον φίλο στον οποίο το αφιερώνει για το βραβείο της…

ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΟ ΤΗΣ ΣΙΒΑ

Στον Χρίστο Γ. Παπαδόπουλο

Η είδηση ήρθε όπως έπρεπε να ’ρθει:
από το Κάιρο κι απ’ το ναό της Σίβα.
Κουφό κορίτσι που αγαπάς τη μετρική,
χρόνια σε διάλεξε η ποίηση για ντίβα.

Κουφό κορίτσι που αγαπάς τη μετρική
κι ο μεσοπόλεμος ζει σ’ όλα τα όνειρά σου,
από μικρή σου λέγανε “δεν γράφουν οι κουφοί”
κι από νωρίς σου ψαλιδίζαν τα φτερά σου.

Από μικρή σου λέγανε “δεν γράφουν οι κουφοί” –
τάχα δεν ξέρουν να μετράν και ν’ απαγγέλουν.
Σου σκίζαν, σου πετάγανε και τ’ άγραφο χαρτί
και σου εξηγούσανε εκείνοι πως σε θέλουν.

Σου σκίζαν, σου πετάγανε και τ’ άγραφο χαρτί –
αλλά το μέσα σου ρυθμό ποιος φυλακίζει;
Τη μυστική που σου ’στελνε ο κόσμος μουσική
σ’ ένα σολφέζ που εσύ τ’ ακούς και που σ’ ορίζει.

Τη μυστική που σου ’στελνε ο κόσμος μουσική
πολύ προσπάθησες να επικοινωνήσεις.
Κουφό κορίτσι που αγαπάς τη μετρική
στην έρημο είδαν στο μαντείο τις ειδήσεις.

1/12/2017

Η εργογραφία της

• ΑΝ-ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (εκδόσεις Δαρδανός – Τυπωθήτω 2007 – σειρά Λάλον Ύδωρ) : ποιητική συλλογή που εντάχθηκε στην μικρή λίστα υποψηφιοτήτων για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού ΔΙΑΒΑΖΩ το 2007. Δύο από τα ποιήματα αυτά μελοποιήθηκα, το ένα από τον B.D. Foxmoor των Active Member (στο άλμπουμ: Όταν οι μικρόνοοι hiphοραγούν – επανεκτέλεση στο La bruja muerta) και το άλλο από τον Κώστα Παρίσση (στο δίσκο: One for the Road του Δώρου Δωροσθένους).
• ΚΟΥΦΟΣ ΕΙΣΑΙ ΡΕ; ΔΕΝ ΑΚΟΥΣ; (Εκδόσεις ΚΨΜ 2010, περιέχει κείμενα του ομώνυμου μπλογκ που ξεκίνησε το 2008 kofosi.blogspot.com καθώς και ένθετο 16σέλιδο κόμικ σχεδιασμένο από τον σκιτσογράφο Σπύρο Δερβενιώτη)
• ΤΑ ΕΠΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Της ΚΩΦΩΣΗΣ (εκδόσεις Δαρδανός – Gutenberg, 2013)
• Η ΤΡΙΤΗ ΓΕΝΙΑ (εκδόσεις Δαρδανός – Τυπωθήτω, 2015, σειρά Λάλον Ύδωρ): συλλογή ποιημάτων

ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ

• Νέοι Ήχοι στο Παμπάλαιο Νερό (pampalaionero.wordpress.com- διαδικτυακή ανθολογία σύγχρονης ελληνικής ποίησης σε παραδοσιακές μορφές), επιλογή και ανάρτηση ποιημάτων μαζί με τους Κώστα Κουτσουρέλη, Θάνο Γιαννούδη, Ααρών Μνησιβιάδη και Έλενα Σταγκουράκη.
• «Τρίλιζα»: συλλογή ποιημάτων, εκδόσεις Βακχικόν 2012, μαζί με τους Θάνο Γιαννούδη και Ααρών Μνησιβιάδη, διαθέσιμη ως e-book στο: vakxikon.gr/content/view/1200/5829/lang.el/