«Λυσιστράτη» από το Εθνικό Θέατρο

Το καλοκαίρι, όπου και να πας ο Αριστοφάνης σε ψυχαγωγεί. Το φετινό δεν αποτελεί εξαίρεση μιας και τρεις παραστάσεις του μεγάλου σατιρικού ποιητή ανέβηκαν και συνεχίζονται: «Πλούτος», «Όρνιθες», «Λυσιστράτη». Η τελευταία είναι η πιο γνωστή και ίσως αυτή που έχει παιχτεί περισσότερο. Παρά την επανάληψη, ο Αριστοφάνης μένει «γνωστός – άγνωστος» γιατί οι επεμβάσεις που έχουν γίνει στα έργα του μας έχουν κάνει να χάσουμε την ουσία τους και αυτή δεν είναι άλλη από την ποίηση. Οι βωμολοχίες, το επιθεωρησιακό στοιχείο και η κακή εκμετάλλευση του αριστοφανικού έργου επικρατούσαν. Στην «Λυσιστράτη» του Μιχαήλ Μαρμαρινού αυτό δεν ισχύει. Η βραδιά στο Κηποθέατρο Παπάγου ήταν στιγμή ξεχωριστής ευωχίας. Γιατί; Διότι οι θεατές που γέμισαν το θέατρο είδαν την ποίηση του Αριστοφάνη.

Πώς τα κατάφερε; Καταρχήν, η μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη. Ανέδειξε τα στοιχεία που κάνουν τον λόγο κρυστάλλινο καθρέφτη και το σκληρό χαμόγελο της αλήθειας διακρίνεται. ‘Επειτα οι παρεμβάσεις, οι «σύγχρονες», δεν ήταν άστοχες. Ενίσχυαν το σατιρικό. Παράδειγμα η σκηνή που χορός και ηθοποιοί χορεύουν και ακούγεται το «τούτη η γης που την πατούμε, όλοι μέσα θε να μπούμε». Επίσης ο αυτοσαρκασμός του σκηνοθέτη και όλων των συντελεστών. Ο Μαρμαρινός σαν να πήρε το δικαίωμα από τον Αριστοφάνη να μας σατιρίσει για τη σοβαροφάνεια, τις «γνώσεις» μας στο αρχαίο δράμα – κωμωδία και την άμεμπτη ηθική μας που σοκάρεται και ερυθριά όταν ακούει βωμολοχίες.

Το στοιχείο που κάνει τη διαφορά όμως είναι η κίνηση και η μουσική (στο πιάνο η Λενιώ Λιάτσου). Ο θίασος βρίσκεται στη σκηνή και σε παρασέρνει με τον ρυθμό του. Ένα πολύχρωμο, πολύβουο ποτάμι που σε καθηλώνει. Χάος τόσο όμορφο που θες να το εξερευνήσεις. Ο Μαρμαρινός θέλει να αναδείξει το γυμνό σώμα, κυρίως των γυναικών, για να τονίσει όλη τους την ομορφιά. Σε αυτό βρίσκεται δύναμη, σοφία, λαγνεία, ηδονή, πάθος, αντοχή, γενναιότητα, ζωή. Εξ ου και το ντύσιμο των γυναικείων μελών με διάφανα νυχτικά. Εξ ου και η προβολή του σχεδόν γυμνού σώματος. Όσον αφορά την αθυροστομία, μπαίνει στο κατάλληλο σημείο και δεν είναι υπερβολική. Συνοδεύει, και δικαιολογημένα, τα ξεσπάσματα των ηθοποιών. Επιπλέον, η χρήση πλαστικών φαλλικών συμβόλων είναι εύστοχη, διότι πώς αλλιώς να εκφραστεί η παντοδυναμία και η δίψα των αντρών για πόλεμο και πλούτο; Το πέος, σύμβολο «ανδρισμού», εξουσίας. Εκεί στοχεύει η Λυσιστράτη για να τερματίσει τον πόλεμο.

Ο Μαρμαρινός δημιούργησε ένα ευρύχωρο ερμηνευτικό πλαίσιο όπου δεν υπάρχει χώρος για μπροστάρηδες. Ολοι μαζί. Ένα σώμα. Η Λένα Κιτσοπούλου που ερμηνεύει τη Λυσιστράτη αλλά είναι η πρώτη μεταξύ πρώτων. Η ερμηνεία της την κάνει τόσο οικεία φιγούρα που οι εκρήξεις της δικαιολογούνται. Κανείς δεν υστερεί γιατί όλοι ξέρουν τη θέση τους ανά πάσα στιγμή και η συνοχή του συνόλου δίνει τον τόνο. Στο τέλος, της παράστασης το χειροκρότημα προσφέρθηκε αφειδώλευτα.

Συντελεστές

Μετάφραση: Δημήτρης Δημητριάδης

Σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός

Μουσική: Δημήτρης Καμαρωτός

Σκηνικά: Γιώργος Σαπουντζής

Κοστούμια: Μαγιού Τρικεριώτη

Φωτισμοί: Thomas Walgrave

Κίνηση: Χρήστος Παπαδόπουλος

Μάσκες: Μάρθα Φωκά

Καλλιτεχνική Συνεργάτις: Έφη Θεοδώρου

Βοηθός σκηνοθέτη: Θεοδώρα Καπράλου

Βοηθοί ενδυματολόγου: Κατερίνα Αριανούτσου, Μυρτώ Σαρμά

Δραματολόγος παράστασης: Έρι Κύργια

Διανομή: Γιάννης Βογιατζής, Gemma Carbone, Αθηνά Δημητρακοπούλου, Λένα Δροσάκη, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Λένα Κιτσοπούλου, Άννα Κλάδη, Σοφία Κόκκαλη, Ειρήνη Μακρή, Γιώργος Μπινιάρης, Αθηνά Μαξίμου, Ελένη Μπούκλη, Ηλέκτρα Νικολούζου, Θέμης Πάνου, Λένα Παπαληγούρα, Αγλαΐα Παππά, Μαρία Σκουλά, Έλενα Τοπαλίδου, Χάρης Τσιτσάκης, Αιμίλιος Χειλάκης, Πιάνο: Λενιώ Λιάτσου.

Πρόγραμμα περιοδείας

9 Σεπτεμβρίου: Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους

12 Σεπτεμβρίου: Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο

16 Σεπτεμβρίου: Βύρωνας, Θέατρο Βράχων “Μελινα Μερκούρη

19 Σεπτεμβρίου: Ηλιούπολη, Θέατρο Άλσους “Δημήτρης Κιντής”

21 Σεπτεμβρίου: Νέα Σμύρνη, “Θέατρο Άλσους Νέας Σμύρνης”

24 Σεπτεμβρίου: Ηρώδειο

Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό: 15 ευρώ, Σπουδαστικό/Φοιτητικό: 12 ευρώ, Άνω των 65 ετών: 12 ευρώ