Φέργκιουσον, 9/8/2014: Ο Μάικλ Μπράουν πέφτει νεκρός από σφαίρες αστυνομικών

17 Ιουλίου 2014, Staten Island, Νέα Υόρκη: Ο Έρικ Γκάρνερ, ένας μεγαλόσωμος 44χρονος Αφροαμερικανός, πεθαίνει στα χέρια 5 αστυνομικών της Αστυνομίας της Νέας Υόρκης (NYPD). Στραγγαλίστηκε. Πριν πεθάνει φώναζε: «I can’t breathe» (Δεν μπορώ να ανασάνω)

9 Αυγούστου 2014, Ferguson, Μιζούρι: Ο Μάικλ Μπράουν, ένας 18χρονος Αφροαμερικανός, πεθαίνει από το όπλο τού Ντάρεν Ουίλσον, ενός 28χρονου λευκού αστυνομικού του τοπικού τμήματος. Πριν πεθάνει σήκωσε τα χέρια του ψηλά φωνάζοντας: «Don’t shoot» (Μη πυροβολείς).

Τις ημέρες εκείνες η Νέα Υόρκη και το Σαιντ Λούις του Μιζούρι, έβραζαν. Κόσμος κατέβηκε να διαδηλώσει θέλοντας να βάλει τέρμα στις άδικες δολοφονίες και στο ρατσισμό που γινόταν έκδηλος πλέον με τον χειρότερο τρόπο. Χιλιάδες άνθρωποι που δεν είχαν βρεθεί στους δρόμους τα προηγούμενα χρόνια, παρά την καταπίεση –και τις δολοφονίες- που υφίσταντο, ανάμεσά τους και γνωστές προσωπικότητες, κυρίως από τον χώρο του αθλητισμού, άρχισαν να παίρνουν ξεκάθαρη θέση. Οι αθλητές έμπαιναν στα γήπεδα φορώντας μπλούζες που έγραφαν I Can’t Breathe, έδιναν συνεντεύξεις για αλληλεγγύη στους διαδηλωτές, κατέβαιναν οι ίδιοι στις διαδηλώσεις.

Και τα γεγονότα έτρεχαν μέχρι το τέλος της χρονιάς εκείνης. Ανάμεσα σε άλλα:

11 Αυγούστου 2014, Florence, Λος Άντζελες-Καλιφόρνια: Ο Έζελ Φορντ, ένας 25χρονος Αφροαμερικανός, πεθαίνει από σφαίρες αστυνομικών τού LAPD (Αστυνομία του Λος Άντζελες).

20 Νοεμβρίου 2014, Brooklyn, Νέα Υόρκη: Ο Ακάι Γκάρλεϊ, ένας 28χρονος Αφροαμερικανός πεθαίνει από «εξοστρακισμένες» σφαίρες αστυνομικών του NYPD, την ώρα που έβγαινε από το σπίτι του.

23 Νοεμβρίου 2014, Cleveland, Οχάιο: Ο Ταμίρ Ράις, ένας 12χρονος αφροαμερικανός, πεθαίνει πυροβολημένος από σφαίρες αστυνομικών την ώρα που έπαιζε. Τον είχαν πυροβολήσει την προηγούμενη ημέρα, επειδή τους φάνηκε απειλητικό το ψεύτικο όπλο που κρατούσε.

Πέρασε λίγος καιρός και άρχισαν να έρχονται οι πρώτες αθωωτικές αποφάσεις για τους δολοφόνους αστυνομικούς. Το Νοέμβρη και τον Δεκέμβρη εκείνης της χρονιάς το Φέργκιουσον ξαναπήρε φωτιά, όπως και πολλές πλέον άλλες πόλεις των Η.Π.Α. Οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες στις κινητοποιήσεις, που είχαν αρχικά δημιουργηθεί γύρω από την κάθε δολοφονία, άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι το θέμα δεν αφορά μόνο στον άνθρωπο της γειτονιάς τους που χάθηκε, δεν αφορά μόνο στην περιοχή τους, δεν αφορά μόνο στο χρώμα τους. Ο Kareem Abdul-Jabbar δηλώνει ήδη από τον Αύγουστο: «Kαι εφόσον δεν θέλουμε την αγριότητα του Ferguson να την καταπιεί η Ιστορία και να καταλήξει ένα ερέθισμα στο έντερό της, πρέπει δούμε την όλη κατάσταση όχι μόνο σαν άλλη μια πράξη στα πλαίσια του ρατσισμού του συστήματος, αλλά και ό,τι άλλο στην πραγματικότητα είναι: ταξικός πόλεμος.»

Η επόμενη χρονιά συνέχισε με καταγεγραμμένα και προβεβλημένα, πλέον, πολύ περισσότερα θύματα. Το Counted, μια εξαιρετική ιστοσελίδα με αναλυτικά στοιχεία, που δημιούργησε το 2015 η εφημερίδα Guardian ειδικά για την καταμέτρηση των δολοφονιών από την Αστυνομία στις Η.Π.Α., είναι αρκετά αποκαλυπτικό: Το 2015 σημειώθηκαν 1146 δολοφονίες από την Αστυνομία, ενώ το 2016 (μέχρι στιγμής) 642. Οι περισσότερες είχαν θύματα Αφροαμερικανούς ή Λατίνους. Οι επίσημες αναφορές σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις μιλούν για «αυτοάμυνα». Από τους δράστες αστυνομικούς ελάχιστοι έχουν καταδικαστεί για τις πράξεις τους, ενώ η μεγαλύτερη ποινή που φαίνεται να έχει επιβληθεί είναι η αφαίρεση σήματος και όπλου και η υπηρεσιακή διαθεσιμότητα.

Άξιο αναφοράς είναι, ωστόσο, το γεγονός ότι ο μοναδικός αστυνομικός που φαίνεται να έχει καταδικαστεί μέχρι στιγμής για ανθρωποκτονία είναι ο Πήτερ Λιάνγκ, ο τότε 27χρονος δολοφόνος τού Γκάρλεϊ. Ο Λιάνγκ είναι ασιατικής καταγωγής και όταν βγήκε η απόφαση καταδίκης του η κινεζική κοινότητα στη Νέα Υόρκη πραγματοποίησε διαδήλωση υποστήριξής του, φωνάζοντας το σύνθημα «Justice for all» (Δικαιοσύνη για όλους), θεωρώντας ότι ο Λιανγκ επειδή δεν ήταν λευκός χρησιμοποιήθηκε ως ο αποδιοπομπαίος τράγος για τις δολοφονίες των Αφροαμερικανών από αστυνομικούς. Τελικά η ποινή που του επιβλήθηκε ήταν 5 χρόνια επιτήρηση και 800 ώρες κοινωνικής εργασίας.

Ακάι Γκάρλεϊ και Πήτερ Λιάνγκ

Να σημειωθεί ότι οι αποφάσεις για όλα τα παραπάνω εγκλήματα στοιχειοθετήθηκαν και επιβλήθηκαν από δικαστήρια που συμπεριλάμβαναν και σώμα ενόρκων (grand jury). Μάλιστα, υπήρχαν περιπτώσεις κατά τις οποίες ο Εισαγγελέας πρότεινε ποινή στον αστυνομικό-δολοφόνο που να αντιστοιχεί σε ανθρωποκτονία και το σώμα των ενόρκων απέρριψε την πρόταση και επέβαλε την ολοκληρωτική αθώωση.

Σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία, όπως γράφει η Huffington Post, η αμερικανική νομοθεσία δεν συντάσσεται με τα διεθνή κριτήρια περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε ό,τι αφορά τη χρήση βίας για την επιβολή του νόμου και της τάξης. Μόνο σε οχτώ από τις πενήντα δύο πολιτείες των Η.Π.Α. απαιτείται προφορική προειδοποίηση από τα όργανα της τάξης πριν πυροβολήσουν, ενώ στις υπόλοιπες έχουν την άδεια να πυροβολήσουν κατευθείαν.

[br]

Το BLACK LIVES MATTER και οι διαστάσεις του

Οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν ως αντίδραση στις δολοφονίες αυτές, με την αστυνομία να καταστέλλει και να συλλαμβάνει διαδηλωτές, πυροδότησαν μία εκρηκτική κατάσταση. Το κίνημα Black Lives Matter, που δημιουργήθηκε το 2013, κάνει την πρώτη του επισήμως δημόσια εμφάνιση τον Αύγουστο 2014 στο Φέργκιουσον. Κατηγορείται από την αστυνομία ότι υποκίνησε τις κινητοποιήσεις και μέλη του συλλαμβάνονται. Έκτοτε, πολλά παραπάνω μέλη του έχουν συλληφθεί σε διαδηλώσεις. Το κίνημα, όμως, αυτό έχει εμβαθύνει στο περιεχόμενο της δράσης και των θέσεών του, και προχώρησε πολύ παραπέρα από την υπεράσπιση των Αφροαμερικανών απέναντι στην αστυνομική αυθαιρεσία και την κρατική βία. Έχει καταφέρει να κρατήσει στην επικαιρότητα το ζήτημα των ανισοτήτων, σε ό,τι αφορούν αυτές, και παρόλο που οι δολοφονίες από αστυνομικούς συνεχίζονται (για αναλυτικό απολογισμό και του 2016 δείτε και πάλι στο Counted), ολοένα και πιο άμεσα υπάρχουν πλέον αντιδράσεις. Τέσσερις από τα αστέρια του NBA, οι LeBron James, Carmelo Anthony, Chris Paul και Dwyane Wade εγκαινίασαν τα Βραβεία ESPY 2016 (Βραβεία Καλύτερης Αθλητικής Απόδοσης) πριν λίγες μέρες λέγοντας «Ως εδώ». Ο Πωλ δήλωσε: «Βρισκόμαστε εδώ σήμερα αποδεχόμενοι τον ρόλο μας να ενώνουμε κοινότητες. Στεκόμαστε μπροστά σας ως μπαμπάδες, γιοι, σύζυγοι, αδερφοί, θείοι –και στην περίπτωσή μου- ως ένας αφροαμερικανός άντρας, ανηψιός αστυνομικού, ο οποίος συγκαταλέγεται στους χιλιάδες σπουδαίους αστυνομικούς που υπηρετούν αυτή τη χώρα. Κι όμως, οι Trayvon Martin, Michael Brown, Tamir Rice, Eric Garner, Laquan McDonald, Alton Sterling, Philando Castile είναι επίσης η πραγματικότητα γύρω μας».

Από την άλλη, όλο αυτό το κίνημα και ο αντίκτυπος που δημιούργησε ενεργοποίησε πολλών ειδών αντανακλαστικά. Το τελευταίο διάστημα, με αφορμή τις επερχόμενες αμερικανικές εκλογές, μέλη του κινήματος απευθύνονταν σε υποψήφιους και υποψήφιες για την προεδρία των κομμάτων σχετικά με το τι θα έκαναν με το ζήτημα της αστυνομικής αυθαιρεσίας απέναντι στις ζωές όσων δεν είναι λευκοί. Και ενώ οι «Μητέρες του κινήματος», οι μαμάδες των Michael Brown, Trayvon Martin, Eric Garner and Tamir Rice καθώς και άλλων δολοφονηθέντων από την αστυνομία στήριξαν ανοιχτά την Χίλαρι Κλίντον στο Συνέδριο των Δημοκρατικών και την στηρίζουν σε ολόκληρη την περιοδεία της, λέγοντας ότι η Κλίντον δεν φοβάται να πει «Black Lives Matter», μία εκ των ιδρυτών του BLM, η Alicia Garza, δήλωσε πριν λίγες μέρες ότι «οι Κλίντον χρησιμοποιούν τους μαύρους και τις μαύρες για ψήφους».

Ίσως να μην είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουμε γιατί συμβαίνει όλο αυτό. Γιατί το κίνημα, ή κομμάτι του, στρέφεται στους πιο βαθειά συντηρητικούς υποψηφίους που έχουν περάσει ποτέ, στους πιο βαθειά ταξικούς του εχθρούς, στους πιο βαθειά συνδεδεμένους με το σύστημα που συνεχίζει να σκοτώνει τα παιδιά τους. Χρησιμοποιώντας πάλι τα λόγια του Kareem Abdul–Jabbar: «Τα φυλετικά ζητήματα, για τα οποία όλοι σπεύδουν να υψώσουν γροθιές,  αποσπούν την Αμερική από το να δεί ότι οι στόχοι της υπερβολικής αντίδρασης της αστυνομίας, βασίζονται λιγότερο στο χρώμα και περισσότερο σε κάτι που είναι ακόμα χειρότερο και από το επίπεδο οδύνης του ιού Έμπολα: στο να είσαι φτωχός. Φυσικά, για πολλούς στην Αμερική, το να έχεις συγκεκριμένο χρώμα στο δέρμα σου είναι συνώνυμο με το να είσαι φτωχός και το να είσαι φτωχός είναι συνώνυμο με το να είσαι εγκληματίας. H ειρωνεία είναι ότι αυτή η παρεξήγηση υπάρχει στην πραγματικότητα και μεταξύ των ίδιων των φτωχών.»

[br]

ALL LIVES MATTER vs BLACK LIVES MATTER

Κατανοούμε από τα παραπάνω πόσο βαθειά στην αμερικανική κοινωνία έχει περάσει η ιδεολογία του «σκουπιδιού», ως ο κανόνας που επιβεβαιώνει την επικράτηση της πιο ακραία συντηρητικής ιδεολογίας που έχτισε το «αμερικάνικο όνειρο» -και το συντηρεί παρά την ολοένα και αυξανόμενη συνειδητοποίηση από πλήθος κόσμου ότι το όνειρο αυτό ήταν στην πραγματικότητα εφιάλτης. «Σκουπίδια» στις Η.Π.Α. ονομάζονται κατά κύριο λόγο οι φτωχοί μαύροι. «Λευκά σκουπίδια» ονομάζονται οι φτωχοί λευκοί. Σε μια κοινωνία που το όνειρο έχει από καιρό μετατραπεί σε εφιάλτη, η πλειονότητα του κόσμου προσπαθεί να ανασυγκροτήσει την ταυτότητα της, να ξαναχτίσει το όνειρο με τον εαυτό της να ανήκει σε αυτό το κομμάτι που μπορεί να το ζήσει. Και σε μια τέτοια εκρηκτική κοινωνία, δεν μπορείς παρά να πάρεις θέση: Το όνειρο δεν είναι για όλους. Και για να ξαναγυρίσουμε στα βασικά, αν δεν είσαι άξιος να δουλέψεις για να πληρώνεις την ασφάλισή σου, τότε να πεθάνεις. Ο Τράμπ μπορεί να το εξασφαλίσει αυτό.

Δεν φαίνεται, λοιπόν, και τόσο παράδοξο ότι πριν από έναν χρόνο, η Χίλαρι Κλίντον «άθελά» της δημιούργησε και ένα άλλο κίνημα, αυτό του All Lives Matter. Βγάζοντας λόγο σε μια εκκλησία αφροαμερικανικής κοινότητας, και θέλοντας να θίξει τα «πανανθρώπινα» δικαιώματα, κράτησε απόσταση από το Black Lives Matter, τονίζοντας ότι «όλες οι ζωές έχουν σημασία». Αυτό θεωρήθηκε αντιπαραθετικό προς την ανάδειξη του ζητήματος της διάκρισης και της ανισότητας εις βάρος των αφροαμερικανών και κατέληξε να γίνει σύνθημα πολλών politically correct λευκών ή λευκών που πίσω από αυτό κρύβουν την πιο ρατσιστική θέση.

Ήταν θέμα χρόνου, φυσικά, να περάσουμε και στο επόμενο βήμα. Στη δημιουργία του WHITE LIVES MATTER. Μία εκ των ιδρυτών του, η 40χρονη Ρεμπέκα Μπαρνέτ, είναι αντιπρόεδρος του γυναικείου «τάγματος» μιας ακραίας ρατσιστικής ομάδας νεοναζί και πλέον διευθύνει και το γυναικείο τμήμα του ΕθνικοΣοσιαλιστικούς Κινήματος της Αμερικής, το οποίο βρίσκεται σε επαφή και με άλλα νέο-ναζί μορφώματα της Ευρώπης (και δη της πρώην Ανατολικής) και διοργανώνει αντι-συγκεντρώσεις και καμπάνιες εναντίον του BLM. Όπως δηλώνει η ίδια η Ρεμπέκα, «δεν είναι κακό να υπερασπίζεσαι τους ανθρώπους σου»

[br]

BLUE LIVES MATTER vs BLACK LIVES MATTER

Πολύ νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 2014, άρχισε να εμφανίζεται και το Blue Lives Matter, ένα κίνημα που υπερασπίζεται τις ζωές των αστυνομικών. Δημιουργήθηκε μετά από τις δολοφονίες δύο αστυνομικών του NYPD και έκτοτε έχει αναλάβει να δημιουργήσει μια «οργάνωση» που συμπαραστέκεται στο δύσκολο έργο των οργάνων της τάξης. Φυσικά, το όνομα του κινήματος αυτού επίσης αντιπαρατίθεται στο Black Lives Matter, θέλοντας επί τούτου να στραφεί η προσοχή των ανθρώπων στην επικινδυνότητα τού να είσαι «όργανο της τάξης» και να δικαιολογηθεί ο «υπερβάλλων ζήλος» που κάποιες φορές επιδεικνύεται.

Μάλιστα πρόσφατα εισήχθη ένα διάταγμα μέσω του οποίου οι υποστηρικτές των Blue Lives Matter προσπαθούν να ορίσουν την επίθεση σε αστυνομικούς ως «έγκλημα μίσους», θέτοντας έτσι τα σώματα ασφαλείας σε καθεστώς προστασίας, όμοιο με όλες τις κατηγορίες ανθρώπων, εναντίον των οποίων οι επιθέσεις εμπίπτουν στα εγκλήματα μίσους: επίθεση λόγω σεξουαλικής προτίμησης, φυλετικής/εθνικής καταγωγής ή θρησκευτικής πίστης.

Σε μια Αμερική που έχει να επιλέξει ανάμεσα στην Κλίντον και τον Τραμπ, ο Μάικλ Μπράουν, που σκοτώθηκε σαν σήμερα πριν από δύο χρόνια, φαίνεται να έχει ήδη «συνθλιβεί» πριν οι σφαίρες αγγίξουν το σώμα του. Ωστόσο, τα απελευθερωτικά κινήματα των μαύρων της Αμερικής, οι διαρκείς κινητοποιήσεις που δεν σταματούν τα τελευταία χρόνια, καθώς και το σύγχρονο εργατικό κίνημα που κατεβάζει χιλιάδες από τους πιο κακοπληρωμένους εργαζόμενους στο δρόμο, δείχνουν ότι τα «σκουπίδια» θα συνεχίσουν για καιρό να διεκδικούν έχοντας αναγνωρίσει ότι είναι η ζωή τους ολόκληρη που χρειάζεται να υπερασπιστούν και όχι μόνο λίγα δολάρια επιπλέον.