Μαπούτσε. Ή Αργεντινή - Ελλάδα λίγες σελίδες δρόμος...

Καλοκαίρι 2015. Μια πλούσια περίοδος από πολιτικές εξελίξεις, που λιγότερο ή περισσότερο μας συντάραξαν όλους. Μια εποχή που ξαναέγινε δύσκολο να απαντήσεις τι σε κάνει αριστερό, αλλά και τι σε κρατάει. Ειδικά αυτή η κατά βάση αντί-υλιστική πεποίθηση περί ηθικής υπεροχής της Αριστεράς, που όσο και αν την αμφισβητείς θεωρητικά, σε ένα πιο εσωτερικό επίπεδο δεν σταμάτα να σε καθορίζει. Κάπου εκεί που αναρωτιέσαι γιατί στεναχωριέσαι με τις παλινωδίες των ρεφορμιστών, που τόσο σίγουρα είχες εκτιμήσει ότι θα συμβούν. Είναι η στιγμή που ψάχνεις μια εμπειρία που θα σε βγάλει από τέλμα και τελικά αυτή προκύπτει από ένα βιβλίο που σου πρότειναν ως “αστυνομικό”.

Γράφει ο Πάνος Ράπτης

Μαπούτσε-Caryl Férey, Άγρα, 2013. Μετάφραση: Αργυρώ Μακάρωφ

Καλοκαίρι 2015 και βρίσκομαι να διαβάζω το Μαπούτσε του Caryl Ferey, που αν έπρεπε να του εφεύρουμε μια κατηγορία για να να το κατατάξουμε αυτή θα ήταν το στρατευμένο κυνικό ρομαντικό νουάρ. Σε κάποια ελληνική αμμουδιά, να ψάχνω να βρω για την ιθαγενή φυλή των Μαπούτσε στο κάτω άκρο της Νοτιας Αμερικής. Με το σκηνικό να τοποθετείται στο Μπουένος Άιρες, λίγο μετά την μεγάλη οικονομική κρίση και ενώ τα φαντάσματα των δικτατοριών πλανιούνται ακόμη πάνω από την Plaza de Mayo, κάθε Πέμπτη στην συγκέντρωση των γιαγιάδων.

Καπού εκεί ένας ντετέκτιβ και μια ιθαγενής, με αφορμή την εξαφάνιση μιας τραβεστί, ξετυλίγουν ένα κουβάρι με πολλά μυστικά, που φτάνει στις πιο σκοτεινές μέρες της δικτατορίας. Η ανάγνωση του είναι σκληρή, γιατί οι ιστορίες που αποκαλύπτονται γίνονται όλο και πιο φρικτές. Οι ήρωες μας από ερευνητές της υπόθεσης δεν αργούν να γίνουν εκδικητές-πρωταγωνιστές της ιστορίας, με έναν απόλυτα καθαρτικό τρόπο. Ενας καταιγισμός από γεγονότα και ιδέες που στροβιλίζονται εντός μιας πολύ δομημένης αφήγησης, όπου δένουν όλα με τον μαγικό τρόπο, τον οποίο μας έχουν μάθει τα καλά νουάρ.

Καλοκαίρι 2015 και ανακάλυψα ότι χρειαζόταν ένα τέτοιο γερό ταρακούνημα που σε γεμίζει λύσσα ταξική και σου θυμίζει γιατί βρέθηκες σε αυτή την πλευρά. Παραδέχομαι τον σνομπισμό μου απέναντι στις απλοϊκές αφηγήσεις, στις οποίες αρκετοί στρατευμένοι καλλιτέχνες καταφεύγουν. Πιστεύω ότι υποκρύπτουν έναν ελιτισμό απέναντι σε αυτό που φαντάζονται ως λαό, που δεν θα κατανοήσει (ή έστω δεν θα εμπνευστεί) από πιο περίπλοκες ιστορίες, αρά οι χαρακτήρες θα πρέπει να πεντακάθαροι· οι καλοί θα είναι όμορφοι, έξυπνοι, δυνατοί, δίκαιοι και τίμιοι και δεν θα έχουν κανένα ελάττωμα. Οι κακοί θα κουβαλάνε όλα τα κακά του κόσμου.

Σε μια εποχή που δεν μπορούν να φτιαχτούν εύκολα καινούργιες αγιογραφίες, με τον βομβαρδισμό πληροφορίας στον οποίο εκτιθόμαστε, νόμιζα ότι υπήρχε χώρος μόνο για περίπλοκους χαρακτήρες, σκλάβους των αντιφάσεων τους.  Ο Ferrey σίγουρα δεν φτιάχνει εικονίσματα, παρότι κρατάει τους ήρωες μας  “ψηλά” και δεν τους αποκαθηλώνει στο μεγαλύτερο μέρος της αφήγησης. Βέβαια ακόμα και όταν το κάνει νιώθεις τους πρωταγωνιστές σαν Δαβίδ που αναμετριούνται με εξαιρετικά πελώρια κατάλοιπα ιστορικών διεργασιών. Ξεκινώντας από γεγονότα που θα ήταν ο αστερίσκος  σε ένα βιβλίο ιστορίας , οι προσωπικές ιστορίες προβάλλονται στο συλλογικό και προσπαθούν να κλείσουν τα ανοιχτά κεφάλαια. Η περιγραφή των φρικαλεοτήτων του πολιτικοστρατιωτικού συμπλέγματος που κυβέρνησε την Αργεντινή σε κάνει να κλείνεις το βιβλίο και να βλέπεις μπροστά σου “αγνοούμενους”, δολοφονημένους, παραστρατιωτικούς βασανιστές αλλά και φυσικά όλα τα φαντάσματα της δικιάς μας ιστορίας, πολλά πολλά χιλιόμετρα μακριά από το Μπουένος Άιρες.

Καλοκαίρι 2015 Κάπου στο βάθος  να ακούγεται ένας δίσκος των Godspeed You! Black Emperor και εμείς να αναζητάμε ξανά τις αγιογραφίες μας.

[hr]

Διαβάστε εδώ παλιότερη συνέντευξη του Caryl Ferey στο ToPeriodiko.GR

[hr]