Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ: Αναλωμένοι, Εκδ. Τόπος

Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ: Αναλωμένοι. Μετάφραση: Γιώργος Μπέτσος. Εκδόσεις Τόπος

Πώς συνδέεται το 3D printing με τον Κιμ Γιονγκ Ουν και την Βόρεια Κορέα; Τί σχέση μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στο Φεστιβάλ των Καννών και την εντομολογία; Πώς ολοκληρώνεται -και την ίδια στιγμή νικιέται- ο καρκίνος μέσα από το σεξ; Τί ρόλο μπορούν να παίξουν υπερσύγχρονα gadgets στα χέρια δημοσιογράφων του «κοινού δημοσιογραφικού δικαίου» που διεξάγουν έρευνα για παράνομους ακρωτηριασμούς; Και τελικά, τί γίνεται όταν όλα τα παραπάνω διαπλέκονται μεταξύ τους;

Αναπνέοντας βουλιμικά πάνω από κάθε σελίδα του παρθενικού μυθιστορήματος του Κρόνενμπεργκ (κυκλοφόρησε στην Αμερική το 2014), νιώθεις διαρκώς ότι μάλλον δε θα μπορούσε να έχει επιλέξει πιο εύστοχο τίτλο (Consumed) στην απόπειρά του να προσεγγίσει το πώς η πραγματικότητα, ειδικά εντός του σύγχρονου ολοκληρωτισμού, τεμαχίζεται και καταβροχθίζεται, ενώ μια συνολική εποπτεία της με καθολική εγκυρότητα αναδεικνύεται αδύνατη και χιμαιρική.

Ο Κρόνενμπεργκ επιστρατεύει γνώριμα γι’ αυτόν εργαλεία: το κυνικό χιούμορ, την συναισθηματική αποστασιοποίηση ακόμα και στο πιο βίαιο σκηνικό, τις –κάποιες φορές- γκροτέσκο συμπεριφορές και καταστάσεις. Ως πολιορκητικό κριό για την εισβολή του, ο συγγραφέας αξιοποιεί ένα ζεύγος μαρξιστών φιλοσόφων (και ακαδημαϊκών), τη Σελεστίν και τον Αριστίντ Αροστεγκί, που αναπτύσσουν σε ολοένα και πιο προκλητικά βάθη μια ιδιόμορφη προσωπική κουλτούρα ζωής στην οποία συσχετίζουν εμπράκτως και με αναπάντεχα οργανικό τρόπο τη σεξουαλικότητά τους, την κριτική του καταναλωτισμού, την πολιτική, τη διδασκαλία και την ιδιαίτερη σχέση τους με τους φοιτητές, το όνειρο, την αρρώστεια, την τεχνολογία, τον κινηματογράφο, το έγκλημα, τις παραισθήσεις, τη βιοηθική και κάθε πεδίο του επιστητού στον αγωνιώδη και βαθειά συντροφικό αγώνα τους για τη συμφιλίωση με την εφήμερη φύση τους.

Συσχετισμοί που, δια της τεθλασμένης, βγαίνουν στο προσκήνιο στο φόντο μιας φήμης σύμφωνα με την οποία ο Αριστίντ φέρεται να διαμέλισε και να έφαγε τη σύντροφό του. Τη φήμη αυτή κυνηγούν να κάνουν είδηση η Ναόμι και ο Νέιθαν, ένα  ζεύγος-αντίστιξη στους γάλλους ακαδημαϊκούς. Αμερικανοί δημοσιογράφοι της σύγχρονης ειδησεογραφικής πραγματικότητας, των οποίων η ζωή και η σχέση πραγματώνεται μέσα σε ξενοδοχεία αεροδρομίων, αλλά κυρίως μέσα σε οθόνες υπολογιστών, sms, e-mail και φωτογραφίες που πηγαινοέρχονται ως πληροφορίες, ως υποτιθέμενο αποδεικτικό υλικό. Υποτιθέμενο; Μα τί, όμως, αποτελεί σήμερα απόδειξη ακόμα και της ίδιας μας της ύπαρξης αν όχι τα ίχνη μας στον κυβερνοχώρο; «Η απουσία καθημερινής φωτογράφησης, ακόμα και αν τραβούσες τον εαυτό σου, η απουσία αρχείων ήχου και εικόνας προς διασπορά στον αγριεμένο άνεμο του διαδικτύου συνιστούσαν φλερτ με την ανυπαρξία», σκέφτεται η Ναόμι, όταν της απαγορεύεται να έχει ανοιχτή τη web cam σε μια συνέντευξη.

Η παραπάνω φήμη του άγριου φόνου, όμως, φαίνεται μη δυνατό να επιβεβαιωθεί ή να διαψευστεί, παρά τον πλούτο πληροφοριών, φωτογραφιών και δημοσιογραφικών πηγών που την κατακλύζουν. Όχι επειδή το υλικό δεν είναι αρκετό, αλλά επειδή «η πραγματικότητα είναι προϊόν του νευρικού συστήματος και δεν είναι απόλυτη».

Και τί γίνεται όταν κομμάτια πραγματικότητας συναντούν κομμάτια αλήθειας που εγείρουν αξιώσεις καθυπόταξης του χάους; Τί γίνεται όταν «δεν πιστεύεις στην ορθότητα των γεγονότων, ωστόσο περιέχουν μια ενδογενή αλήθεια που δεν μπορείς να αγνοήσεις»; Ήχοι ως κομμάτια ενός συνεχούς φάσματος ανεξερεύνητων συχνοτήτων, tweets ως κομμάτια λόγου, αναμνήσεις ως κομμάτια εγκεφαλικών διεργασιών, φωτογραφίες ως κομμάτια του ορατού σκέλους του χωροχρονικού συνεχούς, ειδήσεις ως κομμάτια της ιστορίας, εραστές/ερωμένες ως κομμάτια φαντασιώσεων, βιβλία ως κομμάτια αφηγήσεων, στήθη και πέη ως κομμάτια σεξουαλικών συνδηλώσεων, επιθυμίες για ακρωτηριασμούς ως κομμάτια διανοητικών παρεκκλίσεων, στρατόπεδα συγκέντρωσης ως κομμάτια της γενικευμένης στρατιωτικοποίησης της κοινωνικής οργάνωσης, μοντέλα ομορφιάς ως κομμάτια αισθητικών αντιλήψεων, φιλοσοφικές διατριβές ως κομμάτια της εμπορευματικής κυκλοφορίας…και όλα αυτά διαμεσολαβημένα από την προσωπική οπτική, από τους θεσμούς και φυσικά από υπερσύγχρονα gadgets, κομμάτια και αυτά της τεχνολογίας. Πραγματικότητες-κομμάτια σε διαρκή σύγκρουση. Αλήθειες-κομμάτια σε διαρκή σύγχυση. Και εδώ μπορείτε να μάθετε πώς να αφαιρείτε σωστά τα ιατρικά σκουλαρίκια.

Για όσους και όσες έχουν δει κάποιες έστω από τις ταινίες του σκηνοθέτη, θα έχουν ήδη αναγνωρίσει τη θεματική και τεχνική του προσέγγιση ως συγγραφέα: τη σύνδεση του σώματος καθεαυτό, αλλά και της σεξουαλικότητας, με την τεχνολογία και την κατανάλωση, τη συνύπαρξη ανθρώπων και μηχανών μέσα σε μια εκρηκτική και βίαιη πραγματικότητα, τα διαμελισμένα και καλωδιωμένα σώματα ως κομμάτια περαιτέρω αναζήτησης του όλου μέσα σε μια αποτεμνόφιλη κοινωνία, ξεγυμνωμένη από την υποκρισία της. Και την ίδια στιγμή, εκεί που όλα δείχνουν να έχουν αναλωθεί, από κάπου ξεπροβάλλει μια πραγματικότητα που σε κάνει να συμφιλιώνεσαι με τον πιο βαθύ εαυτό και να συνειδητοποιείς ότι η μάχη γίνεται εδώ και δίνεται τώρα. Μια μάχη που καταρρίπτει ιδεολογήματα και πρότυπα. Είναι μια μάχη που ανακαλύπτει την ομορφιά της ασθένειας και αναρωτιέται «για την ομορφιά που βασίζεται στην αρμονία». Μια μάχη που βλέπει ανθρώπινο το κάθε τι και δίνει στο σώμα έναν πρωτεύοντα, ουσιαστικό ρόλο, επανασυνδέοντάς το με τη φύση. Και ίσως ακούγεται οξύμωρη η επανασύνδεση με τη φύση μέσω της τεχνολογίας, αλλά ο Κρόνενμπεργκ μας κλείνει το μάτι πως ίσως είναι ένας δρόμος που θα μας φέρει πιο κοντά στην ανατροπή όλων όσα μας καταπιέζουν. «Το νόημα είναι καταναλωτικό αγαθό», λένε οι Αροστεγκί και ορμάνε με λύσσα στη ζωή, σχεδιάζοντας «να πάρουν τα κουζινομάχαιρα από τα χέρια της συγκυρίας»…