«Νυχτερινός ουρανός με τραύματα εξόδου», του Όσιαν Βουόνγκ

Το άλογο ξάπλωσε μπροστά στον πεσμένο καθρέφτη. Οι οπλές του ακούμπησαν στο όριο του γυαλιού. Δεν υπήρχε μόνο αέρας, μόρια σκόνης, λεπτές, ηλιακές ακτίνες. Το σχεδόν αόρατο περίγραμμα ήταν τρυπημένο από μικρές κόκκινες, συρμάτινες, κλωστές. Το βλέμμα του αλόγου κατάλαβε και δεν κουνήθηκε. Καρφώθηκε στο εκτυφλωτικό φεγγάρι που έδυε. Τα πίσω πόδια βασανίζονταν. Μια κίνηση και όλα θα γίνονται κομμάτια. Δέρμα, ιστοί, κόκαλα, τρίχες, όλα θα λούζονταν στο πορτοκαλί/κόκκινο φως. Το παγωμένο λευκό ετοιμαζόταν δώσει τη θέση του στο υγρό, φουρτουνιασμένο σκοτάδι. Ο φόβος επικράτησε και το τίναγμα δεν αποφεύχθηκε. Η έκρηξη ήταν σχεδόν αθόρυβη. Ένας απειλητικός βόμβος με κοφτερά δόντια πλησίαζε το άλογο, το κινητοποίησε, η αδρεναλίνη σκέπασε τα πάντα και το «α» θυσιάστηκε για να σηκωθεί στα δύο πόδια. Το έλλογο παγιδεύτηκε στο βλέμμα και ξεκίνησε πορεία προς το άγνωστο. Η συρμάτινη κλωστή έγινε αιμάτινη γραμμή και το σκοτάδι κόκκινο. Όταν το φεγγάρι βρήκε το φως του, το νέο ζώο είδε τα τραύματα εξόδου στο κορμί και στην ψυχή του, στις εικόνες του. Ανεπούλωτα σημάδια που μέχρι σήμερα δίνουν ζωή στο ερώτημα: «είμαστε μέσα στον κόσμο ή βαδίζουμε στην έξοδο;». Το ωστικό κύμα της ποιητικής συλλογής «Νυχτερινός ουρανός με τραύματα εξόδου» (Εκδόσεις Gutenberg) δεν σταματά να μας χτυπά.

Ο Βουόνγκ κουβαλά τον ωκεανό (Ειρηνικός) στο όνομα του και είναι αυτός που ορίζει τη συμπεριφορά του ποιητικού σώματος. Τα ρευστά όρια και τα αδιάβλητα στεγανά την ίδια στιγμή. Ο ορίζοντας μπροστά και την ίδια στιγμή πίσω μας… Η αμφίδρομη κίνηση, αλλά και το ξάφνιασμα που έρχεται από ψηλά. Ο Βουόνγκ πατά στο τελευταίο κομμάτι της αλήθειας (του) και αποκαθιστά τα χρονικά τραύματα, επιστρέφει στο παρόν που «κάηκε» και στο παρελθόν που επιμένει και κινείται μέσα στις στάχτες του. Όσο για το μέλλον, αυτό βρίσκεται στον Οδυσσέα, στον Τηλέμαχο, στην Ευριδίκη, στην αφοσίωση… Τα ποιήματα του βιετναμέζου δημιουργού είναι ποιήματα απότομης και βαθιάς ωριμότητας, μελέτης του παρελθόντος και αντανάκλαση της ασιατικής σοφίας. Διαβάζοντας τον σου έρχονται στο νου σκηνές από τις ταινίες του Απιτσατπόνγκ Βιρασετάκουν, σκηνοθέτη που μάθαμε μέσα από το φανταστικό «Ο θείος Μπούνμι θυμάται τις προηγούμενες ζωές του». Ο Βουόνγκ θυμάται τα προηγούμενα και ζει, σκέφτεται, τα επόμενα! Δεν υπάρχει σοβαροφάνεια και πουριτανισμός, ούτε πρόκληση και χυδαιότητα. Η γυμνή αλήθεια μόνο στην οποία καθρεφτίζονται και εγγράφονται όσα τον απασχολούν. Σαν να είναι ξαπλωμένος και στα άστρα του ουρανού-καθρέφτη αφήνει τα λόγια και τα σύμβολα του. Ό,τι αστόχησε, ό,τι επέζησε πληγωμένο, είναι εδώ, τραυματισμένο, κομμάτι του νυχτερινού ουρανού. Και λοιπόν – τι κι αν τα φτερά μου/καίγονται; Εγώ/δεν ζήτησα ποτέ μου να πετάξω. [Αφοσίωση, σ.181]

Τα νοήματα και οι προθέσεις αποκαλύπτονται πάντα με τη δεύτερη ανάγνωση. Ατύπως (;) ακολουθούν τη φράση-οδηγό του βιβλίου που αναφέρει Το τοπίο διαγραμμένο μ’ ένα στυλό/επανεμφανίζεται εδώ. Παρέχει εικόνες εσωτερικές-εξωτερικές, δημιουργεί ποιητική αφήγηση που τη νιώθεις και σε ορισμένες στιγμές (Δούρειος) οι λέξεις σχηματίζουν χρωματική συμφωνία! Στο ποιήμα «Εωθινό με καιόμενη πόλη» αγγίζει το τέλειο. Ελεγεία, αλήθεια, ταρκοφσκικό πνεύμα, υπέρβαση και θείο άγγιγμα σε καθηλώνουν. Η αφοπλιστική αλήθεια συνδυάζεται με την εικαστική δύναμη του λόγου του και το βλέπουμε και στην πρόζα (Προσφυγικό χαϊμπούν). Δεν διστάζει να πειραματιστεί και να μας δείξει κάτι από την «αυτόματη γραφή» των «Μπητ (Ο πατέρας μου γράφει από τη φυλακή), δανείζεται «φωνές» και μεγαλώνει εκφραστικό πεδίο, απευθύνεται στον εαυτό του και γίνεται ακόμη πιο οικείος σε μας, η δομή μερικές φορές είναι τέτοια που δίνει μουσική στα ποιητικά λόγια (Στο Νιούπορτ βλέπω τον πατέρα μου ν’ ακουμπά το μάγουλο του στην υγρή ράχη ενός ξεβρασμένου δελφινιού). Σ’ ΄άλλες στιγμές παίζει μ’ έναν λανθάνων σκληρό ρεαλισμό (Αυτοπροσωπογραφία ως τραύματα εξόδου), κωδικοποιεί τις εμπειρίες του και δέχεται μαχόμενος τη αμερικανική ταυτότητα του, ενώ στο «Έβδομος κύκλος της γης» χρησιμοποιεί την αποδομημένη φόρμα και γράφει το ποίημα με τη μορφή υποσημειώσεων. Εδώ διαβάζει και τακτοποιεί τα τραύματα εξόδου ενώ στο «Στη Γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι» συναντά ποιητικά τον άγιο Νίκο Καρούζο! Υπάρχουν στιγμές ποιητικής εκρήξης, μεταμορφώσεις και ποιητικές αποτυπώσεις που μας δίνουν τον δικό του «Ανδαλουσιανό Σκύλο» και το «Old Boy». Ο Βουόνγκ και ο λόγος του πλέουν στο σύμπαν και το άγνωστο γίνεται γνωστό, οι στίχοι του φωτίζουν τη σχέση πατέρα-γιου, τη μετανάστευση, την ομοφυλοφιλία, την νέα πατρίδα, τον αρχαίο μύθο, τον Χρόνο και τη φθορά του. Το μεταφραστικό έργο του Δημήτρη Μαύρου δεν ήταν καθόλου εύκολο αλλά σε γενικές γραμμές τα κατάφερε.