“Γυναίκες του Παπαδιαμάντη”: Οι γυναίκες της ζωής μας
Οι γυναίκες σηκώνουν τα βάρη της ζωής, οι γυναίκες δίνουν ζωή, οι γυναίκες μένουν πίσω για να μας πουν τι συνέβη στον κόσμο, οι γυναίκες θυσιάζονται, οι γυναίκες αντέχουν, οι γυναίκες δέχονται τη βία της πατριαρχικής εξουσίας, οι γυναίκες μαρτυρούν αυτά που δεν τελειώνουν ποτέ, “τα πάθια κ’ οι καημοί…”. Για τη χώρα μας χέρι αντρικό ήταν αυτό που μας έβαλε στον κόσμο των γυναικών, στον κόσμο που μένει και υπομένει. Αυτό του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ο Σκιαθίτης δημιούργησε ηρωίδες σύμβολα που ο χρόνος δεν προσπερνά. Με κορυφαία όλων τη Φραγκογιαννού, τη “Φόνισσα”, εξιστόρησε όσα συνέβαιναν στο σκοτάδι της ελληνικής κοινωνίας, τέλη 19ου-αρχές 20ου αιώνα. Ιδιαίτερα στην ελληνική περιφέρεια και τα νησιά, στην αυλή της πρωτεύουσας και των άλλων μεγάλων πόλεων. Ο Παπαδιάμαντης είδε ότι η γυναίκα είναι αυτή που κρατά τις άκρες του κόσμου τούτου και την αντάμειψε αναγνωρίζοντας τον σημαντικό ρόλο της, δίνοντας της -έστω και δια του λόγου- το δίκαιο που αναζητούσε. “Γυναίκες του Παπαδιαμάντη” για να μην ξεχνάμε και για να μην κλείνουμε τα μάτια στο χθες και το σήμερα.
Τη μεταφορά του λόγου και του πνεύματος του Παπαδιαμάντη, του κόσμου του Σκιαθίτη στην ουσία, βλέπουμε και απολαμβάνουμε στο Θέατρο “Χώρα” (2ος χρόνος). Γυναίκες του Παπαδιαμάντη γίνονται οι Νένα Μεντή, Ερση Μαλικένζου, Ευγενία Δημητροπούλου, Χριστιάννα Ματζουράνη, Μαριάννα Τουντασάκη, Εφη Σακελλαρίου. Ο Πέτρος Ζούλιας στη σκηνοθεσία και το κείμενο και το τελικό αποτέλεσμα είναι ατόφια παπαδιαμαντική ιστορία. Τα διηγήματα του Σκιαθίτη είναι το υλικό που αξιοποιεί ο Ζούλιας για να ενώσει ιστορίες όπως: “Θητεία της πεθεράς”, “Στοιχειωμένη κάμαρα”, “Χριστόψωμο”, “Νησί της Ουρανίτσας”, “Σταχομαζώχτρα”, “Γυμνή πλέουσα” και φυσικά “Φόνισσα”. Η σύνδεση όλων αυτών μόνο εύκολη δεν είναι, αφού πρέπει να βρεθούν οι αρμοί αυτών των ιστοριών για να “δέσει” η μεγάλη ιστορία. Και εκεί που ενώνονται όλα είναι “τα πάθια και οι καημοί…” που ποτέ δεν είχαν τελειωμό. Εκεί γίνεται η μετάβαση και η επιστροφή, εκεί βρίσκεται η αρχή και το φινάλε. Η “Χαρμολίνα”, η “Αρετώ”, η “Διαλεχτή”, η “Ουρανίτσα”, η “Αχτίτσα” και η “Φραγκογιαννού”. Γυναίκες, γραίες, μικρές, μεγάλες, παιδιά, κορίτσια, μάνες, σύζυγοι, κόρες, εγγόνια, εργάτριες, θεοσεβούμενες, πιστές, άπιστες, δραστήριες, νοικοκυρές, όλες απέναντι σε μια κοινωνία που τις θέλεις υποταγμένες, ήσυχες και με μόνο προορισμό τον γάμο και την τεκνοποιία. Το μέσο για να γίνει η συναλλαγή της προίκας, διαδικασία απαραίτητη και απαράβατη για να πραγματοποιηθεί γάμος. Το βάρος της προίκας περνούσε από γενιά σε γενιά και γινόταν βρόχος για τις οικογένειες που είχαν θηλυκά μέλη. Η ανατροφή γινόταν βάσανο και η γυναίκα βάρος δυσβάσταχτο. Εκεί ήρθε και η “παρέμβαση” της γραίας Χαδούλας.
Σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσεται η αφήγηση και η δράση της παράστασης. Η ηρωίδα της “Φόνισσας” κορυφαία αυτής της ομάδας. Μέσα από την ιστορία της περνάνε οι υπόλοιπες και μαζί η προσωπικότητα όλων των ηρωίδων του Παπαδιαμάντη. Η παράσταση απαιτεί μεγάλες ερμηνείες και ο Πέτρος Ζούλιας είναι τυχερός γιατί τις παίρνει. Πρώτα απ’ όλα η Νένα Μεντή. Ακούραστη, γεμάτη ενέργεια “καταπίνει” τη σκηνή και μας δίνει με ενάργεια, όλα, μα όλα, τα πρόσωπα της “Φραγκογιαννούς”. Πραγματικά καθηλώνει. Την ακολουθούν οι υπόλοιπες και την συμπληρώνουν ιδανικά. Η Ερση Μαλικένζου γεμάτη κύρος, η Ευγενία Δημητροπούλου λαμπερή και κρυστάλλινη, η Μαριάννα Τουντασάκη δυναμική και σίγουρη, η Εφη Σακελλαρίου ήρεμη και αποτελεσματική και η Χριστιάννα Ματζουράνη με δροσιά και χάρη. Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Αναστασίας Αρσένη βοηθάνε σημαντικά τη ροή της παράσταση, ενώ οι φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη συμβαδίζουν με την επιβλητική ατμόσφαιρα.
