«Οι δωσίλογοι», του Μενέλαου Χαραλαμπίδη

Κανείς δεν θα διάλεγε τις αλυσίδες. Κανείς. Τα όπλα περίμεναν, κι ας μην υπήρχαν! Η μεταλλική, ενοχλητική, λάμψη των δεσμών δεν αντεχόταν. Ποιος άνθρωπος θα την ανεχόταν; Οι σφαίρες ετοιμάζονταν, γεννιούνταν μέσα στο σώμα και προορίζονταν για νέες εκπνοές. Η σιδερένια γροθιά του κατακτητή ήταν αποκρουστική. Και πώς να μην είναι όταν συντηρούσε την «καθαρότητά» και τη δύναμή της με το αίμα και τα σώματα των αθώων. Δεν ήθελες να την αγγίξεις, ούτε να σε αγγίξει. Δεν ήθελες τους πεθαμένους κρίκους πάνω από κεφάλι, πάνω από την ψυχή, πάνω από την καρδιά σου. Σκεφτόσουν το παράγγελμα: «τους απέναντι στόχους αναγνωρίσατε! Οπλίστε! Πυροβολήστε!». Και αρκούσε η σκέψη για να ακουστούν τα κλείστρα και να βγουν οι σφαίρες από τη θαλάμη. Τότε ήσουν σίγουρος ότι όλοι σκέφτονταν όπως και εσύ. Ήσουν βέβαιος ότι το κροτάλισμα των αλυσίδων τρόμαζε κάθε ευαίσθητο, δημοκράτη, άνθρωπο. Ήσουν πεπεισμένος ότι η λαβή του όπλου έπρεπε να αγκαλιαστεί με την παλάμη σου. Ήσουν γεμάτος ελπίδα ότι οι αρνήσεις σου θα επικρατήσουν στο παιχνίδι των καταφάσεων. Η ελπίδα, όμως, «σκοτώθηκε» πριν καν δει το φως του ήλιου. Και τότε κατάλαβες… Είδες συμπατριώτες με βελούδινη κουκούλα και αγκυλωτό σταυρό να κουβαλούν με χαρά τις αλυσίδες. Είδες τα όπλα να σκοτώνουν αυτούς που δεν γονάτισαν. Και είδες ότι ο τύραννος είχε και ελληνικό αίμα! Και ύστερα διάβασες το σπουδαίο βιβλίο «Οι δωσίλογοι» (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια).

Το βιβλίο του Μενέλαου Χαραλαμπίδη, με υπότιτλο «Ένοπλη, πολιτική και οικονομική συνεργασία στα χρόνια τη Κατοχής», δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης. Τεκμηριωμένο, οργανωμένο, σωστά δομημένο. Αδικία, συνεργασία, αντικομουνιστική υστερία. Ο Χαραλαμπίδης, έψαξε, έψαξε, έψαξε και από τη γνώση που απέκτησε κατάλαβε πολύ καλά γιατί εμφανίστηκαν οι δωσίλογοι, γιατί έδρασαν εναντίον των συμπατριωτών τους, γιατί κέρδισαν.

Ο κομουνιστικός κίνδυνος ήταν πάνω απ’ όλα για τους εθνικόφρονες, γι’ αυτούς που υπηρετούσαν πιστά την εξουσία του κεφαλαίου. Πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την Κατοχή, τον Εμφύλιο, ήταν η δοξασμένη «Οκτωβριανή Επανάσταση». Η αστική τάξη, οι κεφαλαιοκράτες, φοβόντουσαν να μην εξαπλωθεί το παράδειγμα των Μπολσεβίκων. Και στη διάρκεια του Μεσοπολέμου έκαναν ό,τι μπορούσαν για να το συκοφαντήσουν, να το πλήξουν. Στη χώρα μας οι δικτατορίες, τα στρατιωτικά κινήματα, έδιναν τον τόνο. Πλαστήρας, Πάγκαλος, Κονδύλης, Μεταξάς και η Ελλάς να προσπαθεί να ξεφύγει από τον «κίνδυνο» του κομουνισμού. Από κοντά και το «ιδιώνυμο» του Ελευθέριου Βενιζέλου.

Η ναζιφασιστική εισβολή, κατοχή, ήταν ευλογία για τους έλληνες φασίστες, εθνικιστές, πολέμιους της Αριστεράς. Τρεις ελληνικές κατοχικές κυβερνήσεις σχηματίστηκαν [Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλου, Ράλλη]. Οικειοθελώς. Η Ειδική Ασφάλεια της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, τα Ευζωνικά Τάγματα Ασφαλείας, οι λεγόμενοι «Γερμανοτσολιάδες», ο «προδοτικός» ΕΔΕΣ, οι Τοπικές Ομάδες Ασφαλείας, οι έλληνες πράκτορες των Γερμανών, οι «πατριώτες» έλληνες επιχειρηματίες-συνεργάτες των Αρχών Κατοχής και η αστική, ξεδιάντροπη, αντιλαϊκή, δικαιοσύνη πολέμησαν αυτούς που αντιστάθηκαν και ελευθέρωσαν την πατρίδα. Το κέρδος και η αδικία πάνω απ’ όλα.

Η ισχύς των πηγών, των στοιχειών, των τεκμήριων, των μαρτυριών που έχει συγκεντρώσει ο Χαραλαμπίδης είναι συντριπτική. Αξίζει να σταθείς, πραγματικά, σε κάθε σελίδα αυτής της μελέτης. Η έκπληξη, κυρίως δυσάρεστη, δεν σταματά να παρουσιάζεται. Αποστροφή, θυμός, οργή και πίκρα είναι τα συναισθήματα που κατακλύζουν τον τουλάχιστον δημοκράτη αναγνώστη. Έλληνες δολοφόνησαν Έλληνες πριν τα Δεκεμβριάνα. Έλληνες σκότωσαν Έλληνες όταν αυτοί προχώρησαν σε απεργία τον Φεβρουάριο 1943. Από τα πυρά της Αστυνομίας χτυπήθηκε στα πλευρά και στην κοιλιά ο ανάπηρος του αλβανικού μετώπου Διονύσης Δημακόπουλος.[…] Ο πρώτος καταγεγραμμένος νεκρός του αντιστασιακού κινήματος. [σ.71]. Έλληνες βοήθησαν ενεργά στην τρομοκράτηση-εξουδετέρωση ομοεθνών τους. Οι Αρχές Κατοχής, μαζί με τους έλληνες συνεργάτες τους, είχαν δολοφονήσει-εκτελέσει στην Αττική κοντά στα 300 άτομα μέχρι τις 18 Ιουνίου 1943. Την ίδια περίοδο δεν υπάρχει καταγεγραμμένος κανένας φόνος ή εκτέλεση από την πλευρά του ΕΛΑΣ ή της ΟΠΛΑ. [σ.83].

Οι δωσίλογοι υπηρέτησαν πιστά τον αγώνα των Χίτλερ, Μουσολίνι. Στην αρχή προβάδισμα είχε η ιμπεριαλιστική, επεκτατική, πολιτική τους και μετά, όσο κέρδιζαν οι δυνάμεις της Αντίστασης, η δολοφονική αντικομουνιστική τους λύσσα. Για τους δωσίλογους σημασία είχε η κατάληψη της μεταπολεμικής εξουσίας. Και για να γίνει αυτό έπρεπε να εξοντωθεί το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Με τη βοήθεια από τους ναζιφασίστες, σε υποδομές, εξοπλισμό, εκπαίδευση, την ανοχή των δήθεν προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων [Γεώργιος Παπανδρέου] και την αμέριστη στήριξη από τη δικαστική αρχή, μια και η πλειονότητα των δωσίλογων έμεινε ατιμώρητη, κατάφεραν να κερδίσουν-τιμωρήσουν αυτούς που όρθωσαν ανάστημα απέναντι στους κατακτητές. Ο Χαραλαμπίδης αφηγείται με δεινότητα και αληθινή δικαιοσύνη. Στο τέλος αναφέρει χαρακτηριστικά: Σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν σημειώθηκε η ολοκληρωτική αντιστροφή του υποκειμένου της δίωξης, με τη μετατόπιση της από αυτούς που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή σε αυτούς που αντιστάθηκαν στρεφόμενοι εναντίον του και που στη συνέχεια αποτέλεσαν τους ηττημένους της εμφύλιας σύγκρουσης.