Οι ελεγείες της Ανατολής

Οι ελεγείες της Ανατολής, Χρήστος Τουμανίδης

Εκδ. Κουκκίδα

Ο ποιητής Χρήστος Τουμανίδης πρωτοεμφανίζεται το 1978 με την συλλογή Αστάθμητα. Μαζί με την ποίηση γράφει ανθολογίες και αφιερώματα, κάνει παρουσιάσεις και παίρνει συνεντεύξεις σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά.

«Ένα ποίημα να γράψω μου ζήτησαν /για την επίγεια Κόλαση. /Που την είπαν: Λωρίδα της Γάζας. /Που την λένε: Ναχάλ, Ερέζ και Τζενίν.»

Στην ποιητική συλλογή του Οι ελεγείες της Ανατολής –επεξεργασμένη μορφή της προηγούμενης, ιδιωτικής έκδοσης (2013)- ο Χρήστος Τουμανίδης αναλαμβάνει το δύσκολο καθήκον να μεταπλάσει ποιητικά ένα παρόν τρόμου. Το αίμα στη Γάζα δεν έχει παγώσει, και είναι μια πραγματικότητα πιο δυνατή από κάθε φωνή διαμαρτυρίας κι από κάθε απόπειρα ερμηνείας της. «Εκεί, /στη Μέση Ανατολή των δακρύων /διαρκώς.»

Ο ίδιος ο ποιητής έχει επίγνωση της δυσκολίας: «Ένα ποίημα –κραυγή προσπάθησα να γράψω /και ύπνο από τότε δεν έχω. /Δεν έχω δάκρυα. Μήτε φωνή.»  Κι αλλού: «Τι ποίημα να γράψω λοιπόν, /για έναν ανειρήνευτο κόσμο.»

Η συγκίνηση, άλλοτε ωμή και παλλόμενη, άλλοτε υπαινικτική: «Οι στάχτες είναι η μνήμη μας, /η χθεσινή και η αυριανή μας λάμψη.»

Ο Τουμανίδης μιλά στο πρώτο πρόσωπο, απλώνοντας στο τραπέζι την ενοχή του δυτικού  ανθρώπου, ο οποίος μπροστά στα γεγονότα που τον ξεπερνούν κρατά τον άχαρο ρόλο της υποδοχής των ικετών και των προσφύγων –αρκετά από τα πιο δυνατά ποιήματα της συλλογής είναι αφιερωμένα σε αυτούς. «Άνθρωποι αμίλητοι. Ή αγάλματα που μιλούν; […] Σε σπίτια δίχως ουρανό, θα βρουν γωνιά, /για να προσευχηθούνε.» Όσο για μας, παρακολουθούμε «τα τεκταινόμενα» «παραιτημένοι και άβουλοι και ανασφαλείς, σαν πάντα» κι όταν πάμε για ύπνο «Πέφτουμε στο κρεβάτι του Προκρούστη /Κοιμόμαστε ή καιγόμαστε, μες στις αυριανές φωτιές μας.»

Φλεγόμενες πόλεις, ιερή αγανάκτηση αλλά και ελπίδα. «Από αυτά τα εξεγερμένα χώματα, /τα ποτισμένα με αίμα και δάκρυα, /από αυτούς τους ουράνιους τάφους, ναι!/ θα ξεπηδήσουν οι νέες ελπίδες. /Τα φοβερά ποιήματα της οικουμένης.»

Λίγο πριν το τέλος, επτά χαϊκού του ολέθρου –«Επτά εκδοχές της σιωπής». «Στην Παλαιστίνη. /Μέσα στις συμφορές της. /Εκεί θα με βρεις.» Και η συλλογή κλείνει με τη «Γεωγραφία της θλίψης»: «Επειδή και γιατί, οι χθεσινές /είναι οι αυριανές, παντοτινές μας συμφορές.»

Ποιήματα του Χρήστου Τουμανίδη έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, ρώσικα,σουηδικά, περσικά και αλβανικά.