Τα ίχνη του εγκλήματος…

Το αστυνομικό μυθιστόρημα βασίζεται στην αμφιβολία. Τίποτα και κανείς δεν είναι αυτό που φαίνεται. Το συγκεκριμένο είδος είναι από τα πιο ανθρωποκεντρικά κι αυτό γιατί πάντα θα υπάρχει ένας ήρωας που ο αναγνώστης θα ακολουθεί. Ο ντετέκτιβ, ο επιθεωρητής ή απλά ο αστυνόμος. Οι συγγραφείς του είδους προσπαθούν να ξεφύγουν από την “καθαρότητα” του παρελθόντος και να κάνουν τους πρωταγωνιστές τους λίγο ή πολύ πιο κακούς. Ο επιθεωρητής που αγγίζει ή υπερβαίνει τα όρια του νόμου έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον απ’ αυτόν που πάει σύμφωνα με τους κανόνες. Γι’ αυτό, λοιπόν, “Αγιος ή αμαρτωλός;”. Ο Ιαν Ράνκιν ξέρει την απάντηση και μας δοκιμάζει σε αυτό το βιβλίο.

Το δίπολο που έχει επιλεχθεί και για τίτλος είναι η ταυτότητα του βιβλίου. Ο Τζον Ρέμπους, βασικός ήρωας του Ράνκιν, είναι στο μεταίχμιο αυτού και παρασύρει όσους τον ακολουθούν. Εδώ όμως δεν έχουμε να κάνουμε με έναν επιθεωρητή που υποκύπτει στα πάθη του (συνήθως το αλκοόλ), αλλά με την αντίδραση του απέναντι στο “κακό” παρελθόν του. Η ειρωνεία έγκειται στο ότι τη δεκαετία του ’80 οι αστυνομικοί παραβίαζαν οδηγίες, νόμους, κ.α. για να φτάσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα: τη σύλληψη των ενόχων. Άρα, ήταν κακοί; Η δράση όμως σε αυτή την υπόθεση αφορά τη νέα χιλιετία και τα πράγματα δείχνουν να έχουν αλλάξει.

Ο Ρέμπους έχει επιστρέψει στην Αστυνομία του Εδιμβούργου. Δεν είναι πια επιθεωρητής. Μια υπόθεση τριάντα χρόνων ανοίγει ξανά και υποψίες για κακό χειρισμό της πέφτουν στον Ρέμπους και τους τότε συνεργάτες του.

Ο Ράνκιν επιλέγει για θέμα κάτι που επανέρχεται συχνά στις σκέψεις μας και μερικές φορές στην επικαιρότητα: συγκάλυψη αστυνομικών που παρανομούν. Στην ουσία στήνει, λογοτεχνικά, μια ετεροχρονισμένη Ε.Δ.Ε απώτερος σκοπός της οποίας είναι ο εξαγνισμός του αμαρτωλού παρελθόντος. Επειδή όμως ο σκοπός εκτελείται από ανθρώπους και καθοδηγείται από το αναπάντεχο, αυτό δεν είναι εύκολο να γίνει. Σε αυτό το πλαίσιο θα κινηθεί ο Ρέμπους και οι υπόλοιποι ήρωες του βιβλίου μέχρι τέλους.

Στο “Αγιος ή αμαρτωλός” δεν μετρά το έγκλημα, αλλά τα ίχνη που αφήνει. Η γραφή του Ράνκιν δεν έχει τη βαναυσότητα του Νέσμπο, είναι πιο ευγενική αλλά και περισσότερο διεισδυτική με μια πρόζα εξαιρετική που αποτελεί και τη ραχοκοκαλιά του βιβλίου. Η μετάφραση της Βάσιας Τζανακάρη υψηλού επιπέδου και μας παραδίδει το πνεύμα, το ύφος και την ουσία του λόγου του Ράνκιν με ακρίβεια.

[hr]

Info: Ιαν Ράνκιν, Αγιος ή αμαρτωλός, μετάφραση Βάσια Τζανακάρη, Εκδ. Μεταίχμιο