«Ο θρίαμβος του Αχιλλέα», της Λουίζ Γκλικ

Ο θρίαμβος του Αχιλλέα είναι ο θρίαμβος της θνητότητας, είναι ο θρίαμβος του Θεού. Το μοιραίο βέλος πολλαπλασιάζεται και το αιχμηρό σύννεφο καρφώνεται στην καρδιά και στον πνεύμονα. Το σώμα αναγνωρίζει το τέλος και ζητά την κατάλληλη επιφάνεια να ακουμπήσει. Ο κορμός δέντρου γίνεται στρώμα και όρθιο χώμα για τον γενναίο πολεμιστή. Και ενώ η ψυχή αρνείται να πετάξει, τα σύννεφα γίνονται παντελόνια και τα πουλιά μεταφέρουν το αδειανό πουκάμισο. Καμία Ελένη δεν είναι η αιτία, μόνο του σώματος η επιθυμία. Κανένα ξύλινο άλογο δεν μπήκε στην Τροία, μόνο του ανθρώπου η μανία και η τραυματισμένη ευαισθησία. Σε αυτό τον θρίαμβο δεν υπάρχουν επευφημίες, ζητωκραυγές και κατακτημένα εδάφη. Η απώλεια κυριαρχεί, το κομμάτιασμα επιδιώκεται και το θύμα περιμένει το γλυκό άγγιγμα του θύτη. Ο Αχιλλέας έγινε Θεός και όμως πέθανε! Το σώμα μια ζωή έχει να ζήσει και ό,τι επαναλαμβάνει είναι προετοιμασία για την ευλογία του Άγιου Σεβαστιανού. Τα βέλη τελικά ήταν τρία. Στις αιχμές τους σκοτώθηκε ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Και τι έμεινε; Αυτό το δίστιχο από τη Λουίζ Γκλικ: Γιατί ν’ αγαπάς ό,τι πρόκειται να χάσεις;/Δεν υπάρχει τίποτα άλλο ν’ αγαπήσεις. «Ο θρίαμβος του Αχιλλέα» (Εκδόσεις Στερέωμα) είναι το ποιητικό ταξίδι στη άκρη της νύχτας.

Η Γκλικ αγαπά τη νύχτα, το σώμα, τη φύση, τα ζώα, τον ευάλωτο άνθρωπο. Η ποιήτρια αυτή ξέρει να εντοπίζει το διφυές του συναισθήματος, γνωρίζει πώς θα δώσει σχήμα στη συναισθηματική παρατήρηση. Σε αυτή τη συλλογή θα δείτε πώς ανακαλύπτει την αλήθεια των στιγμών που μένουν πίσω και αυτών που θα έρθουν! Στον «Θρίαμβο του Αχιλλέα» υπάρχει το βλέμμα του Αντρέι Ρουμπλιώφ, η εκμηδένιση του ποιητή, ο άνθρωπος-Ιησούς [πουλιά σε πυκνά σμήνη/περιτριγύριζαν το σώμα, χωρίς να προτιμούν/τη μορφή αυτή σε σχέση με άλλες/αφού οι άνθρωποι ήταν όλοι ίδιοι/νικημένοι από τον αέρα]. Η Γκλικ αμέσως δείχνει αυτό που θέλει, επιλέγει από τα θραύσματα του μύθου και εδώ επιστρέφει στην ομηρική ατμόσφαιρα [Υάκινθος]. Η ποίηση της δεν έχει τίποτα το επιτηδευμένο και κυνηγά πάντα την ομορφιά. Τη σχηματοποιεί και ενώ φαίνεται ότι την αποδυναμώνει, στην ουσία την προστατεύει. Για την Γκλικ υπάρχει πάντα μια παρουσία που μας συνοδεύει -πάντα!- και τη βρίσκουμε στην απώλεια. Η φασματική παρουσία κινείται στον δικό της καθρέφτη και συνομιλεί με αυτόν του Ταρκόφσκι [Τραγούδι του ποταμού]. Η Γκλικ έχει πείνα για δομή, για ύπαρξη δηλαδή και την εντάσσει στο πιο τρυφερό, ερωτικό, πλαίσιο, εκεί που φτιάχνει σαν τον Κλιμτ το δικό της φιλί! [Τραγούδι τω αόρατων ορίων].

Η Γκλικ καταφέρνει να περάσει το σώμα του καλοκαιριού στον ποιητικό ερμηνευτή, όπως και το αυστηρά προσωπικό και το κάνει με έναν ψίθυρο. Και το ταξίδι της στη νύχτα συνεχίζεται και φτάνει σε δαντικές όχθες [-σ’ αυτό το φως/ο θεός πλησιάζει τους ετοιμοθάνατους./Όχι ο αληθινός θεός, φυσικά. Δεν υπάρχει θεός που θα σώσει έναν άνθρωπο.]. Πλέον ο χρόνος δεν έχει τις ανυπέρβλητες διαστάσεις. Η Γκλικ ξεσκονίζει τα σκηνικά του χρόνου και αποκαλύπτει τα άθραυστα-ταπεινά, μας μιλά για τον πάγο του ψέματος, για τη νύχτα δηλαδή, την άλλη πλευρά της αλήθειας και για το φεγγαρόφωτο που δίνει σώμα στην ουσία της πίστης. Πάνω στη θλίψη χαράζει την ποιητική της πορεία και μας αποδεικνύει ότι το «μικρό» οδηγεί στο παντοτινό.

Τα ποιήματα της Γκλικ στον «Θρίαμβο του Αχιλλέα» προήλθαν από τη βαθιά εσωτερική παρατήρηση και από την ικανότητα της να μαζεύει τους χυμούς της ζωής. Η Γκλικ ξέρει ότι το ποίημα φτιάχνεται κοιτώντας το άπειρο και τον αγέραστο κήπο της Εδέμ. Ο Χάρης Βλαβιανός μεταφράζει ξανά την Γκλικ και τα καταφέρνει. Η εμπειρία στο ποιητικό της σύμπαν φαίνεται στον ρυθμό και στο πώς επικοινωνούν οι ελληνικές με τις αγγλικές λέξεις. Η μετάφραση διαθέτει ακρίβεια και μας βάζει βαθιά στον κόσμο αυτής της σπουδαίας ποιήτριας.