Ο κρυστάλλινος ήχος της ECM
Δεν είναι καθόλου καινούρια τούτη η στήλη. Έκανε την πορεία της για αρκετό καιρό, στο παρελθόν («Δίφωνο», «Jazz & Τζαζ») πέρασε στην διαθεσιμότητα και έρχεται και πάλι στο προσκήνιο του φιλόξενου «Περιοδικού». Κυρίως νέες μουσικές θα παρουσιάζει αλλά δεν θα παραλείπει να μεταφέρει δημιουργικές προτάσεις από το κυρίως ρεύμα της δισκογραφίας. Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι η συνοπτική αλλά ουσιαστική παρουσίαση των καλλιτεχνικών προϊόντων.
Τρίτο άλμπουμ του δικού μας πολυοργανίστα Dine Doneff, με τίτλο «Lost Anthropology», για την ετικέτα neRED. Σε αυτήν την «suite transgressive» παίζει ακουστικό μπάσο, κιθάρα συν κρουστά συνεργαζόμενος με τον Γερμανό τσελίστα Mathis Mayr, τον πιανίστα Αντώνη Ανισέγκο και τον Σταμάτη Πασόπουλο στο ρώσικο ακορντεόν bayan. Ηχογραφημένο το 2015 στη σάλα Einstein Kultur του Μονάχου, μεταφέρει όλη την εκφραστικότητα του κουαρτέτου στην σκηνή με τις διάφορες εναλλαγές βαλκανικής μελωδίας και δημιουργικού αυτοσχεδιασμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το κομμάτι «Pripapindoll» καθώς οι μουσικοί με φυσική άνεση περνάνε από την μια ηχητική κατάσταση στην άλλη. Επίσης, εξαιρετικό δείγμα γραφής αποτελεί και η εισαγωγή, «Endekapalmos» με την «σιωπηρή» εισαγωγή και το λαϊκότροπο θέμα στην συνέχεια.
Στην συνέχεια ο Σουηδός πιανίστας Bobo Stenson και το τρίο του – οι συμπατριώτες του, Anders Jormin, ακουστικό μπάσο και Jon Fält, κρουστά – ένα σχήμα που παίζει μαζί από το 2008. Το «Sphere» ηχογραφήθηκε στο σπουδαίο Auditorio Stelio Molo στο Λουγκάνο της Ελβετίας σε παραγωγή του γνωστού, της ECM, Manfred Eicher.Οι New York Times γράφουν πως ο Stenson «φτιάχνει θεσπέσιους πιάνο – τρίο δίσκους χωρίς υπερβολικό παίξιμο. Πάλλεται σε μακριές αυτοσχεδιαζόμενες φράσεις. Είναι πραγματικά ολοζώντανος.» Εδώ το γκρουπ αυτοσχεδιάζει πάνω σε συνθέσεις διαφόρων Σκανδιναβών συνθετών πιστοποιώντας για μια ακόμη φορά πως η τζαζ είναι τρόπος να παίζεις οποιαδήποτε μουσική.
Ηχογραφημένο και αυτό στο Auditorio Stelio Molo το τελευταίο σόλο άλμπουμ του Αμερικανού κιθαρίστα Ralph Towner –γνωστού εκ των Oregon – σηματοδοτεί την 50στή επέτειο από την αντίστοιχο δίσκο του, «Diary». «At First Light»ο τίτλος με συνθέσεις που σουμάρουν το σώμα της δουλειάς του ενώ περιέχουν στοιχεία συνθετών που τον επηρέασαν: George Gershwin, John Coltrane, John Dowland και Bill Evans μεταξύ άλλων. Και είναι πραγματική απόλαυση να ακούς τους λεπτεπίλεπτους ήχους του Ralph Towner με αναφορές στην κλασική – παραδοσιακή μουσική μέσα από συνεχείς και συγκροτημένους αυτοσχεδιασμούς.
Τέταρτος δίσκος, ως bandleader για την ECM, του Αμερικανού τρομπετίστα Ralph Alessi και ο ήχος του «It’s Always Now» πιστοποιεί την δημιουργική εξέλιξη του μέσα στα χρόνια. Με συνεργάτες τον Florian Weber στο πιάνο, Bänz Oester στο ακουστικό μπάσο και Gerry Hemingway στα κρουστά, ο Alessi ισορροπεί ανάμεσα σε μελωδικές γραμμές και απολαυστικούς αυτοσχεδιασμούς με το κουλ πιάνο και την σουϊνγκάτη τρομπέτα να συνδυάζονται εξαιρετικά καθοδηγώντας τις συνθέσεις. Μάλιστα ο Weber, με την ξεχωριστή αρμονική προσέγγισή του – άκου το «Residue» -δείχνει τις ερμηνευτικές δυνατότητές του και ως sideman.
O βετεράνος κλαρινετίστας Gianluigi Trovesi συνεργάζεται με δεκαμελή ορχήστρα εγχόρδων, πνευστών και κρουστών υπό την διεύθυνση του συμπατριώτη του βιολιστή Stefano Montanari όπου ερμηνεύουν συνθέσεις του Henry Purcell και μερικών άλλων παλαιότερων συνθετών της αναγέννησης και του μπαρόκ – Dufay, Trabaci, Desprez. «Stravganze Consonanti» ο τίτλος του άλμπουμ με τους «αρχαίους» ήχους να γεμίζουν τον αέρα σε τζαζ εκδοχές. Ο Trovesi ανανεώνει τα έργα ενώ πλουτίζει το πρότζεκτ με δικές του συνθέσεις μαζί με δυο που συνυπογράφει με τον Fulvio Maras στα κρουστά και τα ηλεκτρονικά.
Δεύτερο άλμπουμ για την Νορβηγίδα Σάμι σαξοφωνίστρια (τενόρο) Mette Henriette με τίτλο «Drifting», αποτέλεσμα σύμπραξης της με τον Σουηδού πιανίστα Johan Lindvall και την Αυστραλέζα τσελίστρια Judith Hamann. « Έργο σε συνεχή κίνηση», όπως τονίζει η συνθέτρια, «κατευθύνεται κάπου και έχει τον δικό του βηματισμό». Έτσι ακριβώς είναι: σαξόφωνο και πιάνο παρασύρονται από τους ήχους, με την διακριτική υποστήριξη του τσέλο, εν μέσω μιας αέρινης συνομιλίας των τριών οργάνων, υπό την υψηλή καθοδήγηση, στην παραγωγή, του Manfred Eicher. Σύγχρονη τζαζ δωματίου, ηχογραφημένη στο Όσλο και στο ευαίσθητο Studios La Buissonne στην Οξιτανία της Νότιας Γαλλίας.
H δημιουργική συνεργασία του Σουηδού ακουστικού μπασίστα Anders Jormin με την συμπατριώτισσα του, ερμηνεύτρια και βιολίστρια, Lena Willemark κρατάει ακριβώς είκοσι χρόνια. Στο τελευταίο τους έργο, «Pasado en claro» συμπορεύονται επίσης με την Γιαπωνέζα Karin Nakagawa στο koto και με τον κρουστό Jon Fält. Ποίηση παρμένη από αρχαία κινέζικα και ιαπωνικά κείμενα, σύγχρονοι σκανδιναβικοί στίχοι όπως, επίσης,από Οκτάβιο Πας (δάνειο ο τίτλος του δίσκου) και Πετράρχη – για να μην αφήσουμε έξω την ποίηση της ίδιας της Willemark. Ο Jormin σημειώνει πως «τίποτε δεν έχει προσχεδιαστεί, τίποτα δεν ελέγχεται» και όμως το αποτέλεσμα είναι θεσπέσιο.
Μοναδικός στην δουλειά του ο Γερμανός συνθέτης, μουσικός και ερμηνευτής Stephan Micus παρουσιάζει το 25ο σόλο έργο του για την ECM. Μάλιστα, το άλμπουμ κυκλοφόρησε αρχές του χρόνου για να συμπέσει όταν ο καλλιτέχνης θα γινόταν εβδομήντα χρονών. Η τωρινή δουλειά του κυριαρχείται απ’ τον ήχο μιας Θιβετιανής τρομπέτας (dung chen) μήκους τεσσάρων μέτρων που την χρησιμοποιεί για πρώτη φορά. Στο «Thunder» ο Micus δοξολογεί τους Θεούς του Κεραυνού σε όλο τον κόσμο ελπίζοντας -όπως λέει και ο ίδιος –να γαληνέψουν οι καταστροφικές τους δυνάμεις. Πλήθος ακουστικών οργάνων από Μπούρμα, Ινδία, Σιβηρία, Σουηδία, Νότιο Αμερική, Ναμίμπια, Βαβαρία, Μπόρνεο, Γκάμπια κ.α.
Με το «A Short Diary» (of loss) ο Σκοτσέζος ντράμερ Sebastian Rochford, σε αγαστή σύμπνοια με τον Νορβηγό πιανίστα Kit Downes, αποτίει φόρο τιμής στον ποιητή πατέρα του. Τον κρουστό τον γνωρίσαμε όταν έπαιζε με αφάνα μαλλί στους Polar Bear αλλά και αργότερα όταν υπήρξε ιδρυτικό μέλος των πολύ καλών Sons of Kemet.Εδώ συνέθεσε όλο το άλμπουμ με εξαίρεση το τελευταίο κομμάτι, «Even Now I Think Of Her» το οποίου την μελωδία την τραγούδησε ο πατέρας του απ’ το τηλέφωνο. Οι χαμηλοί τόνοι και η μελωδικότητα της μουσικής ταιριάζουν απόλυτα με τα συναισθήματα του μουσικού.
Σε μια εξαιρετική ισορροπία ανάμεσα στο κλασικό ρεπερτόριο και στα πρωτότυπα σύγχρονα έργα οι Ιταλίδες μουσικοί Duo Gazzana– βιολί Νατάσια και πιάνο Ραφαέλα- ερμηνεύουν δημιουργικά Robert Schumann (σονάτα op. 105) και Edvard Grieg (σονάτα op.45) Μαζί με τις πρώτες εκτελέσεις του Εσθονού συνθέτη Tõnu Kõrvits, «Notturni» και «Stalker Suite» (σε τέσσερα μέρη και οι δυο). Η τελευταία αποτελεί φόρο τιμής στο έργο του μεγάλου Ρώσου σκηνοθέτη Αντρέι Ταρκόφσκι και φυσικά στην σπουδαιότερη, μάλλον, ταινία του, «Στάλκερ». Κομμάτι όπου οι τονικότητες και οι ηχητικές δομές ταιριάζουν απόλυτα με την ατμόσφαιρα του φιλμ.
Στο «Once Around The Room» σειρά από μουσικούς διαφόρων γενεών συνεργάζονται σε ένα μικρό σχήμα όπως αποτίσουν και αυτοί φόρο τιμής στο θρύλο της τζαζ, τον ντράμερ Paul Motian. Ο Αμερικανός σαξοφωνίστας Joe Lovano και ο Δανός κιθαρίστας Jakob Bro ομού μετά δυο ακουστικών μπάσων και ενός ηλεκτρικού συν δυο κρουστών – οι Larry Grenadier, Joey Baron και Jorge Rossy μεταξύ αυτών –παίζουν συνθέσεις, κυρίως, του Lovano – και από μία των Motian και Bro. Φυσικά, κυριαρχεί ο ήχος του τενόρου που κυκλοφορεί μέσα σε μια θάλασσα από κρουστά και μπάσα γεμάτη από αυτοσχεδιασμούς πνευστών και ηλεκτρικής κιθάρας.
Ο Νορβηγός ακουστικός μπασίστας Arild Andersen, – πάνω από μισό αιώνα καλλιτέχνης της ECM – περιλαμβάνει στο καινούριο του άλμπουμ, «Affirmation», δυο αναγνωρισμένους bandleaders, Marius Neset (τενόρο σαξόφωνο) και Helge Lien (πιάνο), με τον Håkon Mjåset Johansen στα κρουστά. Όλοι τους συντοπίτες, παίζουν σε ένα δίσκο εξ’ ολοκλήρου χωρίς παρτιτούρες ή ενδείξεις, και με αξιοθαύμαστο συγχρονισμό. Τέσσερεις αυτοσχεδιαστές που εμπλέκονται ακουστικά ενώ ακολουθούν ο καθένας το δικό του μονοπάτι χωρίς ποτέ να χάνουν τον βηματισμό τους. Ηχογραφημένο στο ιστορικό, για την ECM, Rainbow Studio του Όσλο.
Γάλλος – με Ρωσικές και Ουκρανικές ρίζες- συνθέτης και μουσικός ο Evgueni Galperine ηχογραφεί για την ECM New Series ένα εξαιρετικό άλμπουμ με τίτλο, «Theory of Becoming». Ο ίδιος στα ηλεκτρονικά και τα sampling με την συνεργασία, ενίοτε, τρομπέτας και τσέλου, μεγεθύνει τις δυνατότητες των ήχων μέσω ηχογραφήσεων αληθινών και εικονικών οργάνων καθώς τους προσθέτει τεχνικές και ηχοχρώματα που δεν είναι δυνατόν να παράγουν πραγματικά. Ούτως οι πολλές μεταμορφώσεις που υπόκεινται τα όργανα επιτρέπουν στον συνθέτη να συλλάβει την ακουστική φύση τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: «Cold Front» και «Oumuamua, Space Wanderings».
Για περισσότερες πληροφορίες εδώ: https://www.facebook.com/AN-MUSIC-194639600602630
