Ο (κυριολεκτικός) θάνατος ενός meme στα χέρια των ακροδεξιών troll

Πως ένα φιλειρηνικό σκίτσο έγινε σύμβολο της άκροδεξιάς

ToPeriodiko admin team | 11/05/2017

Σε μια εποχή όπου ο φασισμός και η ακροδεξιά όχι μόνο επιβιώνουν αλλά έχουν καταφέρει να πάρουν και νέα πρόσωπα μέσα από ορισμένες πτυχές της μαζικής, ιντερνετικής κουλτούρας, δημιουργώντας το φαινόμενο της alt-right, έχει ενδιαφέρον να δούμε πως τέτοια φαινόμενο μπορούν να διαστρεβλώσουν και να εκμεταλλευτούν ένα σύμβολο, η αρχική δημιουργία του οποίου είχε εντελώς διαφορετικό σκεπτικό, αλλά και το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει μια τέτοια πράξη.

Ο Πέπε ο βάτραχος (Pepe the Frog) είναι ένα δημοφιλές καρτούν που δημιουργήθηκε από τον Ματ Φέρι, καλλιτέχνη και συγγραφέα παιδικών βιβλίων το 2005. Και τελικά είχε άσχημο τέλος, αφού ο ίδιος ο δημιουργός του αποφάσισε να τον σκοτώσει.

Η ιστορία του Πέπε ξεκίνησε από τη σειρά «Boy’s Club» στο MySpace. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα ο βάτραχος κατάφερε να γίνει ένα πολύ διάσημο meme στο διαδίκτυο. Κι έζησε online για περίπου 12 χρόνια μια ήρεμη ιντερνετική ζωή. Όλα άλλαξαν όμως όταν ξεκίνησε η προεκλογική καμπάνια για τις τελευταίες εκλογές των ΗΠΑ.

Η ακροδεξιά «alt-right» (εναλλακτική δεξιά) που στήριξε τον Ντόναλντ Τραμπ μετέτρεψε τον Πέπε τον βάτραχο σε ρατσιστικό σύμβολο μίσους. Τον απεικόνισαν ως Αδόλφο Χίτλερ ή ως μέλος της Κου Κλουξ Κλαν και κατέκλυσαν με τέτοιες εικόνες του τα social media. Ακόμη και ο ίδιος ο Τραμπ χρησιμοποίησε μέσω twitter μια φωτογραφία του Πέπε που παρίστανε τον ίδιο με το σύνθημα «Δεν μπορείτε να χτυπήσετε τον Τραμπ».

Ο Ματ Φέρι προσπάθησε, χωρίς επιτυχία, να διεκδικήσει ξανά την δημιουργία του και να θυμίσει τον φιλειρηνικό χαρακτήρα του Πέπε. Έτσι ξεκίνησε την καμπάνια υπό τον τίτλο «Save Pepe» (Σώστε τον Πέπε) ,η οποία κατέκλυσε το διαδίκτυο με τις «όμορφες και ειρηνικές» στιγμές του καρτούν.

Eκ των υστέρων καταλαβαίνουμε πως ένας αγώνας για την επανοηματοδότηση του Πέπε ήταν μάταιος. Η πλειοψηφία του κόσμου τον είχε ήδη συνδέσει με την ατζέντα των ακροδεξιών και, στην εποχή των social media, όπου η προσοχή δεν διαρκεί πάνω από μερικά δευτερόλεπτα, οποιαδήποτε προσπάθεια να αλλάξει μια γρήγορη, αλλά επίμονη εντύπωση είναι οριακά ανώφελη.

«Ενώ είναι απίθανο ο επίσημος θάνατος του Πέπε να σταματήσει τους εξτρεμιστές από το να χρησιμοποιούν την εικόνα του, αυτός ήταν, ίσως, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τον Φέρι να ανακτήσει τον χαρακτήρα που έπλασε. Η ψυχή του Πέπε επέστρεψε στον δημιουργό του. Αναπαύσου εν ειρήνη, Πέπε» αναφέρει ο Σόουν Μάνινγκ του CBR.

Ταυτόχρονα, η Άνγκελα Νάγκλ, συγγραφέας και ακαδημαϊκός που έχει γράψει ένα βιβλίο για την alt-right δήλωσε στον Guardian ότι η καμπάνια του Φέρι ενώ ήταν κατανοητή, ήταν παράλληλα παραπλανητική. «Μπορώ να καταλάβω γιατί είναι τρομαγμένος που μια δική του δημιουργία χρησιμοποιείται με αυτό τον τρόπο, γι’ αυτό δεν τον κατηγορώ που προσπαθεί. Σε γενικές γραμμές όμως, νομίζω ότι το θέμα είναι αδιέξοδο».