Εσύ δεν έχεις, όντως, τίποτα να κρύψεις;

«Η NSA μηχανεύεται τη διείσδυση σε Υπολογιστές μέσω ραδιοκυμάτων» ήταν ο τίτλος δημοσιεύματος των «NY Times» πριν από λίγο καιρό, σύμφωνα με το οποίο, η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ έχει εμφυτεύσει λογισμικό σε περίπου 100.000 υπολογιστές παγκοσμίως, που επιτρέπει στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να παρακολουθεί  αυτά τα μηχανήματα, αλλά και να προβεί σε δικές της κυβερνοεπιθέσεις.

Από το 2008(!) η NSA μπορεί να εισέλθει και να αλλάξει τα δεδομένα σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ακόμη και αν αυτοί δεν έχουν συνδεθεί στο διαδίκτυο. Αυτή η είδηση μπορεί να φαίνεται εντυπωσιακή και ανησυχητική ταυτόχρονα, όμως αποτελεί ένα μικρό κομμάτι στο παζλ των στοιχείων που συνθέτουν τη μεγάλη εικόνα του σύγχρονου «μεγάλου αδερφού» στο διαδίκτυο και τις επικοινωνίες.

Από την αποκάλυψη για τις παρακολουθήσεις ηγετών χωρών της ΕΕ από τις ΗΠΑ, μέχρι τη μαζική άρση απορρήτου όλων των τηλεφωνικών συνομιλιών που έγιναν σε συγκεκριμένες περιοχές της Αθήνας από την ΕΥΠ το 2009 για αόριστους «λόγους εθνικής ασφαλείας», όλα συγκλίνουν στην άποψη ότι η προστασία των προσωπικών δεδομένων είναι ένας άταφος νεκρός

Ειδικά στην Ελλάδα, το τελευταίο διάστημα έχουμε εξοικειωθεί με ειδήσεις, οι οποίες αναφέρονται σε όρους όπως: «βαλιτσάκι» της ΕΥΠ, C4I, OLAF, «υπερκοριός» PRISM. Με την άδεια των νόμων και εκμεταλλευόμενοι την τρομο-υστερία – που καλλιεργείται σκοπίμως στις κοινωνίες της Δύσης από την 11^η Σεπτεμβρίου και μετά – οι αστυνομικές αρχές στην χώρα μας είναι πράγματι σε θέση να παρακολουθούν και να καταγράφουν κινήσεις και συνομιλίες εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών, χωρίς κανέναν ουσιαστικό περιορισμό. Από την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, το κράτος έχει τη δυνατότητα αυτήν,  μέσα από ένα δίκτυο που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, 1570 κάμερες, τη διάθεση όλων των συνομιλιών, όλων των πελατών κινητής τηλεφωνίας από τις ίδιες τις εταιρείες κινητής και τα δύο βαλιτσάκια της ΕΥΠ που υποκλέπτουν συνομιλίες.

Ιδιαίτερη σημασία έχει ο τρόπος που παρουσιάζονται οι ειδήσεις, οι οποίες σχετίζονται με τις παραπάνω δυνατότητες και καλλιεργούν ένα πρωτοφανές κλίμα τρομοκρατίας στην κοινωνία. Η αίσθηση ελευθερίας που σου δίνει το διαδίκτυο ή η κινητή τηλεφωνία σίγουρα κλονίζεται, όταν βλέπεις για παράδειγμα να διαβάζεται δημόσια η ηλεκτρονική αλληλογραφία ή οι απομαγνητοφωνημένες τηλεφωνικές συνομιλίες από το σκάνδαλο των στημένων ποδοσφαιρικών αγώνων.

Δημόσιες δηλώσεις, όπως αυτή του διευθυντή της  υπηρεσίας Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Μ. Σφακιανάκη, κατά την οποία: «το πάρτι τελείωσε…Τέρμα οι εκβιασμοί, υπάρχει αστυνομία, υπάρχει κράτος, υπάρχει έλεγχος», διαμορφώνουν την εικόνα ενός κράτους πανταχού παρόν σε κάθε κοινωνική και ιδιωτική στιγμή μας, το οποίο, ως ένα σύγχρονο Πανοπτικό, μπορεί να ελέγχει τους πολίτες σε χώρους φυσικούς και διαδικτυακούς. Χώροι, οι οποίοι επιτρέπουν την αδιάκοπη παρακολούθηση και την άμεση αναγνώριση, μέσω ενός διαρκώς αόρατου μηχανισμού.

«Δεν έχω τίποτα να κρύψω»

Το φαινόμενο αυτό οδηγεί, κατά κύριο λόγο, σε φαινομενικά ουδέτερες προσεγγίσεις, της λογικής: «εφόσον δεν έχω τίποτα να κρύψω, δεν είναι και δικό μου πρόβλημα». Μάλιστα η τάση αυτή στην Ελλάδα πήρε τη μορφή ενός twitter λογαριασμού με όνομα: «Δεν έχω τίποτα να κρύψω», από όπου εκατοντάδες χρήστες αναπαρήγαγαν tweets, εκφράζοντας την αδιαφορία τους για την παρακολούθηση των προσωπικών δεδομένων τους από την κυβέρνηση. Η παραπάνω τάση αναδεικνύει την τεράστια σημασία και τις πολύπλευρες διαστάσεις που αφορούν το περιεχόμενο της «δημοκρατίας» σήμερα, αλλά και την αντιμετώπιση της κοινωνίας απέναντι σε αυτή. Η κυριαρχία του φόβου είναι αυτή που οδηγεί σε tweets όπως αυτό:

«Αν μοιράζεσαι ολόκληρη τη ζωή σου στα social media, τι σημασία έχει αν ρίχνει μια ματιά και η κυβέρνηση;»

Είναι μια στάση, η οποία πέρα από την ατομική αποποίηση οποιασδήποτε ενέργειας ή σκέψης που μπορεί να θεωρηθεί μη επιτρεπτή, συμβάλλει σε μια κοινωνία ατόμων- έρμαια στις ορέξεις του κράτους και της δικαιοσύνης.  Σε μια τέτοια κοινωνία, όπου ο σκοπός του κράτους και αυτών που εκπροσωπεί, αγιάζει τα μέσα, η έννοια της συλλογικότητας, του δικαιώματος και της διεκδίκησης βάλλονται και διώκονται, ως επικίνδυνες.

Η παραπάνω άποψη είναι ενδεικτική της παθητικότητας που χαρακτηρίζει την κατάσταση στην κοινωνία σήμερα. Αν στην υπόθεση Μπαλτάκου μάθαμε ή επιβεβαιώσαμε ότι η δικαιοσύνη στην Ελλάδα είναι πελατειακή και όργανο της κυβέρνησης, ας αναρωτηθούμε: Τι μπορεί να σημαίνει και ποιους κινδύνους εγκυμονεί, για ολόκληρη την κοινωνία, η προειδοποίηση του πρωθυπουργού από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία «πρέπει να αντιμετωπιστεί η “ακραία αντιπολίτευση” που μιλάει για έξοδο από τo NATO, το ευρώ και την ΕΕ…;».

Το μήνυμα είναι σαφές: «Αν δεν είστε με το μέρος μας, είστε εχθροί μας και με τα μέσα παρακολούθησης και καταστολής που διαθέτουμε, θα τσακιστείτε πάραυτα…». Η φρόνιμη στάση του «εγώ δεν έχω τίποτα να κρύψω», απλώς, επιβεβαιώνει το παραπάνω μήνυμα…

* Ο Θωμάς Σουνάπογλου είναι μηχανικός ηλεκτρονικών υπολογιστών.