Ο Ουρουγουανός Εραστής, Σαντιάγο Ρονκαλιόλο
Σαντιάγο Ρονκαλιόλο- Ο Ουρουγουανός Εραστής
Εκδ. Καστανιώτης / Μετ. Κώστας Αθανασίου
Νεότατος και με αριστερή απόκλιση, ο Περουβιανός συγγραφέας Σαντιάγο Ρονκαλιόλιο, θεωρείται από τους ανερχόμενους της νέας γενιάς λατινοαμερικανών μυθιστορηματογράφων, αν και δεν γράφει μόνο τέτοια.
Με το δεύτερό του έργο, «Κόκκινος Απρίλης», καθιερώθηκε στο στερέωμα των δημιουργικών λογοπλόκων. Πρόκειται για ένα έργο που μεταφράστηκε σε πάνω από 20 γλώσσες. Το βιβλίο αναφέρεται στο Φωτεινό Μονοπάτι, την μετά- μαοϊκή οργάνωση που για δεκαετίες μαχότανε το κράτος και προκάλεσε όχι λίγες σφαγές στο Περού.
Φυσικά υπάρχει και η ίντριγκα, παράλληλα με το απολαυστικό κείμενο αλλά, είναι ένα επόμενό του, «H Τέταρτη Ρομφαία», όπου ο συγγραφέας λειτουργεί σαν ερευνητής για τα έργα και τις ημέρες, την άνοδο και την πτώση, της αμφιλεγόμενης πολιτικής φιγούρας του Αμπιμαέλ Γκουσμάν, ηγέτη του Φωτεινού Μονοπατιού.
Το τελευταίο έργο του στην Ελλάδα, «O Ουρουγουανός Εραστής» αναφέρεται σε μια άλλη αντιλεγόμενη προσωπικότητα, αυτήν του Ουρουγουανού συγγραφέα Ενρίκε Αμορίμ που υπήρξε εραστής για ένα διάστημα του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Με βάση αυτή τη σχέση ο Ρονκαλιόλιο διασχίζει, κυρίως, τη δεκαετία του ’30, από το, σε πλήρη καλλιτεχνική ακμή, Μπουένος Άιρες, προς τα σκληρά χρόνια του Ισπανικού Εμφύλιου Πολέμου και κατόπιν στην ανασυγκροτούμενη μεταπολεμική Ευρώπη.
Η ιδιορρυθμία του «Ουρουγουανού Εραστή» έγκειται στη φόρμα του -ούτε μυθιστόρημα ούτε, ακριβώς, αφήγημα: ο συγγραφέας, σαν άλλος παραμυθάς, διατρέχει το ιστορικό νήμα με συχνές διακοπές καθώς ο Ρονκαλιόλιο κεντάει μικρά και μεγάλα επεισόδια από την ζωή γνωστών διανοούμενων όπως ο Μπόρχες, ο Αραγκόν, ο Πικάσο, ο Νερούδα ή ο Τσάρλι Τσάπλιν. Δεν είναι τόσο οι δημιουργίες τους, όσο οι σχέσεις μεταξύ τους -πολλές φορές δύσκολες και ανταγωνιστικές. Με άλλα λόγια, ο Ρονκαλιόλιο συνθέτει έναν πίνακα λατινοαμερικάνων συγγραφέων αποδείχνοντας ότι η κουλτούρα στην Αμερική του Νότου είναι κοινό κτήμα όλων των Ισπανόφωνων κατοίκων της.
Ο Ροκανλιόλιο ακολουθεί από κοντά τον Αμορίμ ενώ εμπλέκει και άλλους λατινοαμερικάνους ποιητές και λογοτέχνες, που οι περισσότεροι είναι μάλλον άγνωστοι στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Τα τελευταία του χρόνια στην Ευρώπη, στη Γαλλία, έκαναν περισσότερο γνωστό τον Αμορίμ αλλά είναι η τελετουργική και συμβολική ταφή -το 1953- του Λόρκα στην πόλη Σάλτο της Ουρουγουάης που έκανε το όνομά του να διατρέξει την υφήλιο. Πρόκειται για τη σκηνή που ανοίγει το βιβλίο, ενώ επιλέγει να το κλείσει με τον θάνατο του ίδιου του Αμορίμ, το 1960, και τα εγκώμια των μέχρι τότε αδιάφορων συμπατριωτών του.
