«Ο σκύλος μου ο Ηλίθιος», του Τζων Φάντε

Το να είναι ο σκύλος σου ηλίθιος είναι χαριτωμένο. Αν τον λένε και Ηλίθιο τότε είναι η χαρά και το νόημα της ζωής! Ενθουσιώδης υποδοχή για τη νουβέλα του Τζων Φάντε «Ο σκύλος μου ο Ηλίθιος» (Εκδόσεις Δώμα, μετάφραση Θάνος Σαμαρτζής).  Το αξίζει διότι μας προσφέρει απλόχερα γέλιο, χαμόγελα και μια γλυκιά νοσταλγία. Νάτο πάλι το νόημα της ζωής. Να γελάς, να ανταποδίδεις κάθε καλό και να θυμάσαι τα περασμένα με ένα ανάλαφρο κράτημα. Βάλτε τώρα στην εξίσωση την αθωότητα του πιο φιλικού πλάσματος και την αυθόρμητη συμπεριφορά του και έχετε πάλι –ω ναι!- το νόημα της ζωής. Με άλλα λόγια: Κωμωδία υψηλών προδιαγραφών. Κωμωδία που ξεγυμνώνει την οικογένεια, τις ανθρώπινες σχέσεις και την εύθραυστη σιγουριά, κυρίως των ανδρών. Κωμωδία που οφείλει τα πάντα σε έναν σκύλο, σε ένα ηλίθιο σκύλο, τον Ηλίθιο!

 Μα, ποιος ονομάζει τον σκύλο του Ηλίθιο; Αυτός που δεν παίρνει στα σοβαρά τη ζωή και γι’ αυτό τη διαβάζει καλύτερα. Τουλάχιστον τη δική του ζωή. Το κακό είναι ότι ο σκύλος δεν έρχεται όταν τον θες. Ο σκύλος σου! Αυτό έψαχνε και ο κεντρικός ήρωας του Φάντε, ο Χένρι Μολίσε. Στα 55 του αισθάνεται, ξέρει, ότι πρέπει να κάνει τον μεγάλο απολογισμό της ζωής του. Το ταμείο βγαίνει μείον. Κι ας έχει τέσσερα παιδιά, κι ας είναι παντρεμένος, κι ας ζει σε ένα ωραίο, ευρύχωρο, σπίτι σε σχήμα «Υ». Τίποτα απ’ αυτά δεν τον καλύπτει. Ξεκίνησε με φιλοδοξίες να γίνει μεγάλος συγγραφέας και κατέληξε μέτριος, σχεδόν αποτυχημένος. Αν ήταν μόνος θα το άντεχε. Με τέσσερα παιδιά και μια γυναίκα η αποτυχία τον καλημερίζει κάθε μέρα. Τα παιδιά του τον περιφρονούν και η γυναίκα του με το ζόρι τον ανέχεται και του μιλάει. Η αποτυχία, το αδιέξοδο, η απελπισία, τον πνίγουν. Ώσπου βρίσκει στην αυλή του τον Ηλίθιο. Μεγαλόσωμο σκυλί, γιαπωνέζικο, με διαμορφωμένη προσωπικότητα, ανεξάρτητο και απαιτητικό. Ζητά αγάπη και σεβασμό, αλλά την εμπιστοσύνη του πρέπει να την κερδίσεις. Σε αυτό το πλάσμα ο Μολίσε βλέπει τον εαυτό του, βλέπει ποιος θέλει να είναι στα 55 του. Ελεύθερος, ανεξέλεγκτος, ατίθασο πνεύμα.

 Ο Φάντε «δένει» τον άνθρωπο με τον σκύλο με λεπτότητα και χιούμορ. Η άστατη και μη αναμενόμενη συμπεριφορά του σκύλου βρίσκει την κρυφή επιθυμία του κυρίου του. Ο σκύλος είναι σεξουαλικά ελεύθερος και εκφράζει τον πόθο του στα σκυλιά ίδιου φύλου. Το ίδιο και με τους ανθρώπους. Δεν δέχεται εύκολα εντολές και δεν φοβάται. Ο Μολίσε θέλει να τα παρατήσει όλα και να πάει στη Ρώμη, στην Πιάτσα Ναβόνα, να τρώει καρπούζια, με μια μελαχρινούλα. Τα δύο πλάσματα συνομιλούν με τον τρόπο τους και στο τέλος ο καθένας παίρνει αυτό που θέλει.

Ο Φάντε δημιουργεί τις κωμικές στιγμές με άνεση και χάρη. Σε όλες υπάρχει η αδεξιότητα του Ηλίθιου, η απερίσκεπτη αντιμετώπιση των πραγμάτων. Το «αμερικάνικο όνειρο», η ιερή οικογένεια, τα στερεότυπα καταρρέουν  με τον τρόπο που καταρρέει ένας κλόουν στη σκηνή. Με ασφάλεια αλλά και έκπληξη. Εδώ γελάς με τον «δυνατό» άντρα, τον «σίγουρο», γελάς με τα καλά παιδιά και τη γεμάτη κατανόηση σύζυγο, με τον έγκυρο συγγραφέα και την αποδοχή του αναπάντεχου και του διαφορετικού. Εξαιρετική πρόζα, χαρακτήρες, αφήγηση, συγγραφική οπτική. Η αξιόλογη μετάφραση ανήκει στον Θάνο Σαμαρτζή.