«Ο ύπνος των δικαίων», του Βόλφγκανγκ Χίλμπιχ

Το τοπίο σε αποσύνθεση πριν την ανασύνθεση. Μια παύση να μεσολαβεί πριν το αναπόφευκτο «μετά» και το εσωτερικό της ζωής να μην κρύβεται πια. Βίαιη διαδικασία και ας μη κινείται βίαια. Ο άνθρωπος που ζει σ’ έναν κόσμο χωρίς δέρμα, δεν μπορεί πιάσει μεγάλες ταχύτητες. Η σταθερή και μεταμορφωτική δύναμη του χρόνου τον βρίσκει και τον παρασέρνει, τον σπρώχνει στα σπλάχνα του θηρίου που αυτός δημιούργησε! Διαλυμένα βιομηχανικά συγκροτήματα, νερά που δεν έχουν τίποτα διάφανο, γκρίζος ουρανός και κτίρια-ερείπια του παρελθόντος που στέκουν σαν βλάσφημες προσευχές. Ένας κόσμος που κάποτε είχε χρώματα ανόθευτα και οι φωτιές ζέσταιναν, δεν κατέστρεφαν. Αυτός ο κόσμος κόπηκε βίαια στη μέση και το ένα μισό ψάχνει το άλλο που θα ολοκληρώσει τη μετάβαση, το σκοτάδι ψάχνει το φως και ο θάνατος έναν ήρεμο ύπνο. Η πρώτη μεγάλη διαίρεση δημιούργησε τη δεύτερη μεγάλη έκρηξη και στα θραύσματα αυτής τη γραφή του Βόλφγκανγκ Χίλμπιχ. Το βιβλίο του «Ο ύπνος των δικαίων» (Εκδόσεις Ποταμός) είναι η αποτύπωση του ενδιάμεσου κόσμου, αυτού που κανείς δεν θέλει να θυμάται και κανείς δεν θέλει να ζήσει ξανά. Ο Χίλμπιχ στέκει πάνω στις ταράτσες ετοιμόρροπων κτιρίων και επιτέλους τον βλέπουν όλοι.

Η γραφή του Χίλμπιχ είναι χθόνια. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική. Διαβάστε μερικές βιογραφικές σημειώσεις: Γεννήθηκε στο Meuselwitz της Γερμανίας το 1941. Η πόλη στη διάρκεια του πολέμου λειτουργούσε ως παράρτημα του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Μπούχενβαλντ. Οι σύμμαχοι τη βομβάρδισαν και μετά το τέλος του πολέμου εξελίχθηκε σε κέντρο παραγωγής κάρβουνου. Ο πατέρας του συγκαταλέγεται στους αγνοούμενους του Στάλινγκραντ. Ο ίδιος εργάστηκε ως εργάτης γεωτρύπανου… Πώς να μην είναι γεμάτη σκόνη, ιδρώτα, αίμα, χώμα, λάσπη, κρύο τσιμέντο η γραφή του; Ο Χίλμπιχ εκεί που τα πάντα ψυχορραγούν βρίσκει τη δύναμη, την πιο καυτή ουσία της ζωής: την επιβίωση! Γι’ αυτό και η πυρετώδης γραφή, τα λόγια που πάλλονται και με τις δονήσεις τους ισοπεδώνουν και φτιάχνουν τον κόσμο από την αρχή. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο. Ο Χίλμπιχ συλλαμβάνει τη σιωπή του κόσμου που αγκομαχεί και τη δική του ποίηση μας προσφέρει. Σ’ αυτό ίσως έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι υπήρξε αυτοδίδακτος και επηρεάστηκε από τους Πόε, Μπέκετ και Μπομπ Ντύλαν.

«Ο ύπνος των δικαίων» αποτελείται από εφτά διηγήματα και σ’ αυτά αποτυπώνεται ο παραλογισμός της εφιαλτικής καθημερινότητας στην Ανατολική Γερμανία. Ο Χίλμπιχ δεν ψάχνει το άμεσα εντυπωσιακό, το επιβλητικά σκοτεινό, αναζητά αυτό που κρύβεται στα στενά σοκάκια και από κει φτάνει στις πληγωμένες λεωφόρους. Ο δίχως προοπτική κοινός τόπος είναι το πεδίο του και σ’ αυτό μπαίνουν σωσίες, η ένοχη συνείδηση ενός δολοφόνου, φανατική αστυνομία και αδιανόητοι έρωτες. Η περιγραφή του είναι σκληρή και οι ήρωες του λένε μια ωμή αλήθεια. Ναι, στις σελίδες του θα δούμε τον «Στάλκερ» του Ταρκόφσκι και τις «Ζωές των άλλων» του Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ. Θα δούμε όμως και κάτι από τη μαγεία του Γκύντερ Γκρας. Για τον Χίλμπιχ όμως υπάρχει και ο λόγος του Λάζλο Κρασναχορκάι ο οποίος έγραψε: «Ο Βόλφγκανγκ Χίλμπιχ είναι ένας τεραστίου διαμετρήματος καλλιτέχνης. Ανακάλυψε μια θεσπέσια γλώσσα για να περιγράψει έναν φρικαλέο κόσμο». Η Αλεξάνδρα Παύλου είχε δύσκολο μεταφραστικό έργο, όμως έκανε καλή δουλειά.