«Περιστατικά στο εγγύς εξωπραγματικό», του Μαξ Μπλέχερ

Το σώμα δεν κινείται και όμως λαχανιάζει! Το σώμα δεν βρέχεται και όμως βυθίζεται! Το σώμα δεν νιώθει και όμως τρέμει! Το σώμα παλεύει και όμως πρόωρα σβήνει! Ας σταματήσουν τα θαυμαστικά και οι κατασκευασμένες καταφάσεις. Να έρθουν τα ερωτηματικά και τα κόμματα τα ταπεινά. Οι αγκύλες και οι παρενθέσεις να «σωπάσουν», οι παύλες να ετοιμαστούν και τα αποσιωπητικά να φωτίσουν τον δρόμο. Και η τελεία; Εκεί που ορίζει η ατέλεια! Αναπόφευκτη η όρθια χορδή της φωνής. Βλέπετε, η αποφασιστικότητα της στιγμής δεν ρωτά, απαιτεί. Η ηχηρή παρέμβαση είναι τόσο κοντά, το δήθεν άγνωστο μας παραμονεύει και αρκεί η επώδυνη ματιά για να το δούμε και να μάθουμε… Ας κάνουμε τις απλές, μα συννεφιασμένες, ερωτήσεις. Τι υπάρχει πίσω από μια κούπα καφέ; Τι κρύβεται ανάμεσα σε σωρούς από βιβλία; Γιατί το τζάμι κόβει το φως; Αν η σκέψη σας έκανε να πονέσετε -σωματικά, ψυχικά- τότε θα δώσετε τις απαντήσεις, τότε θα ανακαλύψετε αυτά που συμβαίνουν στις λεπτές σκιές. Ο κόσμος μας είναι εύθρυπτος και φοβάται την αλήθεια του εξωπραγματικού. Όχι ο Μαξ Μπλέχερ! Το «Περιστατικά στο εγγύς εξωπραγματικό» (Εκδόσεις Loggia) είναι αποτέλεσμα της τριβής αυτών των δύο κόσμων.

Το μυθιστόρημα του Ρουμάνου διαθέτει αυτό που όλοι οι λογοτέχνες θέλουν και ελάχιστοι κατακτούν: την ξεχωριστή ματιά. Διαβάζοντας τον, καταλαβαίνεις πώς το «λοξό» γίνεται μέρος του προσωπικού, του συνηθισμένου και το κάνει πιο όμορφο, πιο αληθινό. Τα πάντα είναι θέμα οπτικής και στην περίπτωση του Μπλέχερ αυτή έρχεται από κάτω. Κυριολεκτικά! Ο συγγραφέας έζησε λίγο (πέθανε στα 29 του). Γεννήθηκε το 1909 και απεβίωσε το 1938. Στο μικρό αυτό διάστημα υπέφερε από τη νόσο του Ποτ (φυματίωση των οστών). Τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του τα πέρασε σε οριζόντια στάση και μέσω αυτής είδε τα πάντα! Ο πόνος έγινε μέσο μεταφοράς στο εξωπραγματικό. Σε αυτό εντόπισε το άλλο μισό του βασανισμένου βίου του, σε αυτό είδε τη μαγεία του καθημερινού και του αγνοημένου και την έδωσε σε μας με απολαυστικό τρόπο. Ο Μπλέχερ ξεκινά από το αμετακίνητο πραγματικό και μπαίνει με πάθος στο εξωπραγματικό. Το ξεχωριστό στην περίπτωση του είναι πού βρίσκει αυτό το κρυμμένο πεδίο. Η απάντηση είναι στα πράγματα και στις καταστάσεις που ζουν μέσα τους. Όπως γράφει στη σελίδα 138 … μια λιτανεία από πράγματα. Μόνο που εδώ δεν υπερισχύει το θρησκευτικό, αλλά το μεταφυσικό.

Αυτό το βαθιά υπαρξιακό, προσωπικό, βιβλίο βασίζεται στην επίμονη άσκηση του βλέμματος. Όχι του ανθρώπινου όμως! Διαβάζουμε στη σελίδα 107: Ήταν φορές που επιθυμούσα διακαώς να είμαι σκύλος, να ατενίζω τον υγρό ετούτο κόσμο από τη λοξή σκοπιά των τετράποδων, από κάτω προς τα πάνω, στρίβοντας το κεφάλι. Με αυτή την απορία και την πραγματική αθωότητα του ζώου βρήκε τη ρωγμή στην πραγματικότητα. Εξάλλου, με αυτήν αναμετρήθηκε, με τον πόνο της και μέσα απ’ αυτήν πάλη μας έδωσε κάτι απόκοσμα όμορφο. Οι λεπτοδουλεμένες περιγραφές, η ονειρική ατμόσφαιρα και το αυθεντικό συναίσθημα καθορίζουν την αφήγηση και τον λόγο. Και όπως έγραψε η Χέρτα Μύλερ για τον Μπλέχερ η τόσο υποβλητικά περιγραφείσα δυστυχία καθίσταται ευτυχία του αναγνώστη. Η απαιτητική μετάφραση -από τα ρουμανικά- ανήκει στον Βίκτωρ Ιβάνοβιτς. Η περίτεχνη γλώσσα του Μπλέχερ αποδίδεται αξιόπιστα και στα ελληνικά. Το εύστοχο επίμετρο υπογράφεται από τον Κώστα Βραχνό.