«Περιστατικό στη γέφυρα του Άουλ Κρικ», του Αμπροουζ Μπιρς

Στο όριο της απώθησης συντελείται η ένωση

| 11/01/2025

Ορίστε μια σύντομη ιστορία. Στο τέλος θα της δώσουμε τον κατάλληλο προσδιορισμό. Θα χρειαστεί. Πάμε λοιπόν. Ο ήχος του ξυπνητηριού ήχησε στις 07:35. Ο άγνωστος ήρωας της μικρής ιστορίας μας σηκώθηκε και πήγε τουαλέτα. Έκανε ό,τι κάνει κάθε άνθρωπος σε αυτό το μέρος, αυτή την ώρα. Ντύθηκε. Πήγε στην κουζίνα. Έφτιαξε δυο φέτες τοστ με βούτυρο και μέλι. Επειτα, πήρε το μπρίκι και ετοίμασε τον καφέ του. Τα λερωμένα πιάτα, μαχαίρια, φλιτζάνια μπήκαν στο πλυντήριο πιάτων. Πριν βάλει το σακάκι του, κοιτάχτηκε άλλη μία φορά στον καθρέφτη. Ισιωσε τη γραβάτα και χτενίστηκε άλλη μία φορά. Πριν ανοίξει την πόρτα έριξε μια ματιά από το παράθυρο. Η γέφυρα του τρένου φαινόταν καθαρά. Στη μία πλευρά αντανακλούσε ο ήλιος του Δεκέμβρη και στην άλλη κρεμασμένο κορμί του εκτελεσμένου γαιοκτήμονα, δουλοκτήτη. Το ημερολόγιο έγραφε 2024, αλλά κάποιος το είχε διαγράψει και ο αιώνας πήγαινε πίσω, μπροστά, στο μέλλον, πουθενά. Όταν άγνωστος ήρωας βγήκε στο δρόμο κοίταξε τις δύο άκρες του. Σε κάθε μία υπήρχε και μια επιλογή, ένα χωροχρονικό ταξίδι. Ο προορισμός διαμορφωνόταν σύμφωνα με τις επιθυμίες του υποκειμένου. Για να δούμε τι έγινε πριν κρεμάσουν τον… Αυτή η μικρή, πολύ μικρή, ιστορία τελειώνει εδώ. Θα την πούμε μοντερνιστική κι ας μας συγχωρέσει ο Αμπροουζ Μπιρς και το αριστούργημά του, το «Περιστατικό στη γέφυρα του Αουλ Κρικ» (Εκδόσεις Στερέωμα).

Τα προηγούμενα, τα αυθαίρετα και προκλητικά, έρχονται και ενώνονται με τη σύντομη περιγραφή του διηγήματος του Κρικ. Γραμμένο το 1890. Ένα από τα πιο διάσημα διηγήματα της αμερικανικής λογοτεχνίας. Παρακολουθεί τις τελευταίες στιγμές ενός πλούσιου γαιοκτήμονα και δουλοκτήτη, υποστηρικτή της Συνομοσπονδίας, που πρόκειται να εκτελεστεί με απαγχονισμό σε μια σιδηροδρομική γέφυρα της Αλαμπάμα από τους στρατιώτες της Ενωσης κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού εμφύλιου. Πάμε τώρα στην ουσία. Ή, ας δούμε πώς η πρώτη ύλη, η περιγραφή, γίνεται πηλός τόσο εύπλαστος, που ποτέ δεν ξέρεις ποια είναι η οριστική όψη-μορφή αυτού του δημιουργήματος-διηγήματος. Ο Μπιρς δείχνει πώς ενώνονται και πώς χωρίζουν αρμονικά οι δύο φωνές του συγγραφέα: η εξωτερική και η εσωτερική. Η σκέψη γεννιέται σχεδόν απρόσμενα, επεξεργάζεται, σμιλεύεται, λουστράρεται και περνά στο χαρτί. Η σκέψη γεννιέται σχεδόν απρόσμενα και διαιρείται σε δύο ίσα μέρη. Το ένα μένει κρυφό και το άλλο εκτίθεται άμεσα. Το ένα συμπληρώνει το άλλο, το ένα είναι το ακριβώς αντίθετο του άλλου, το ένα απωθεί το άλλο και στο όριο της απώθησης συντελείται η ένωση. Μπορεί όλο αυτό να γίνει σε ένα διήγημα; Και όμως μπορεί

Το «Περιστατικό στη γέφυρα του Άουλ Κρικ» είναι η αποθέωση της συμπύκνωσης και της ακρίβειας. Το νέφος του Αμερικάνικου εμφυλίου, ο «πνιχτός» αέρας του και η ατάραχη πορεία του γίνονται πολύφωτο υγρό και συμπαγές στερεό στο τέλος. Και όλα αυτά υπό τον κίνδυνο-ευλογία της αποσυμπίεσης. Η πυκνότητα λόγου, νοημάτων, εικόνων, είναι τέτοια που σε συνεπαίρνει. Ο Μπιρς δεν αφήνει τον χρόνο να περάσει. Του θέτει φράγματα, σκέψεις αναπάντεχες, αμφιβολίες, απορίες, ψιθύρους… Η αναπόδιση έρχεται αθόρυβα, η αναδιάταξη του αρχικού χώρου επίσης και το τέλος μπαίνει με έναν καθαρό κρότο. Καθώς αυτές οι σκέψεις, που πρέπει εδώ να αποτυπωθούν με λόγια, πιο πολύ εκτοξεύονταν στο μυαλό του καταδικασμένου πάρα γεννιόνταν από αυτό, ο λοχαγός έκανε νόημα στον λοχία. Κι αυτός έκανε στην άκρη. (σ. 16). Αυτό το σπάνιο λογοτεχνικό κομψοτέχνημα, συνοδεύεται από την πολύ καλή μετάφραση και το καίριο επίμετρο του Χρήστου Αρμάντο Γκέζου. Το έργο εντάσσεται στη σειρά «Αστερισμοί» των εκδόσεων Στερέωμα και ως τέτοιο -λογοτεχνικός αστερισμός- πρέπει να διαβαστεί και να αναλυθεί.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις