«Πλατεία Χανγκόβερ», του Πάτρικ Χάμιλτον

Το βιβλίο θα άρεσε στον Ουίλιαμ Μπάροουζ. Ναι, αυθόρμητο και απρόβλεπτο συμπέρασμα. Για διαβάστε όμως τη φράση του «Παρανοϊκός είναι εκείνος που καταλαβαίνει τι συμβαίνει γύρω μας». Τώρα, εστιάστε στη δεύτερη λέξη του τίτλου, «Χανγκόβερ». Πονοκέφαλος μετά την κατανάλωση αλκοόλ. Και πάλι ξαφνική παρέμβαση, άκομψη, αλλά αναγκαία για το βιβλίο που παρουσιάζουμε. «Και πώς να αντέξεις την πραγματικότητα;». Ε, σε αυτό το πλαίσιο ο Πάτρικ Χάμιλτον μας έδωσε ένα σπουδαίο βιβλίο. Το μυθιστόρημα του συνοδεύεται με διπλό ουίσκι, σταθερό βλέμμα και μια σκοτεινή επιθυμία. Ό,τι πρέπει για να δικαιολογηθεί η παρουσία του Μπάροουζ. O άγγλος προηγείται του αμερικάνου, όμως η στάση ζωής, η αντίληψη τους, πλησιάζουν πάρα πολύ. Ο Χάμιλτον γοητεύτηκε από τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις και από την ατμόσφαιρα ενός Λονδίνου που δεν υπάρχει πια. Το «Πλατεία Χανγκόβερ», λοιπόν, είναι απόδραση και εγκλωβισμός, υποταγή και ελευθερία, ζαλάδα και νηφαλιότητα. Και τώρα η στιγμή που ο Χάμιλτον πορεύεται μόνος και πλησιάζει μεγάλα λογοτεχνικά ύψη. Ποια είναι αυτή; Μα, το στιλ, το απαράμιλλο στιλ του. Ας «βουτήξουμε» στην «Πλατεία Χανγκόβερ» (Εκδόσεις Στερέωμα) και ας μεθύσουμε. Εξάλλου, σε αυτή τη ζωή, το «χανγκόβερ» είναι αναπότρεπτο.

Ο ήρωας του Χάμιλτον, ο Τζορτζ Χάρβεϊ Μπόουν, καταλαβαίνει πολύ καλά τι συμβαίνει γύρω του. Καταλαβαίνει τι συμβαίνει δίπλα του. Καταλαβαίνει τι συμβαίνει μέσα του και προσπαθεί να το κατανοήσει. Αδύνατον. Και να γιατί. Λίγο πριν ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, στο Λονδίνο, οι άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν. Αγωνίζονται με κάθε τρόπο να επιβιώσουν, να εξασφαλίσουν το μέλλον τους. Αδυσώπητος ανταγωνισμός που συνθλίβει τους αδύναμους, τους άτολμους, τους μη έχοντες (απατηλή) λάμψη. Το εφήμερο, ο εγωισμός, η απόλυτη γνώμη, η μία κοινωνική συμπεριφορά, εκτοπίζουν όσους δεν μπορούν να «συνομιλήσουν», να «κατανοήσουν» αυτόν τον τρόπο ζωής, δράσης, έκφρασης. Ο Μπόουν προσπαθεί να αναμετρηθεί με την κυνική πραγματικότητα, να αποκρούσει τη βία της αφιλόξενης κοινωνίας και να κρατήσει τον ρομαντισμό, τα ιδανικά, τις αρχές του… Μόνος εναντίον όλων χάνει τη δύναμη και το θάρρος. Το αλκοόλ είναι η μόνη λύση, αλλά όχι αυτή που θα τον σώσει. Το ποτό τον οδηγεί στις «νεκρές» φάσεις του, εκεί που χάνει την αίσθηση του χώρου και του χρόνου, στον τόπο μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, στο σημείο που το καταπιεσμένο «εγώ» ξεσπά και τον σπρώχνει μέχρι τον φόνο! Δεν υπάρχει μέση οδός γι’ αυτόν. Ρίχνεται με τα μούτρα στην καταστροφή, του ίδιου και των άλλων. Κάτι ήξερε και ο συγγραφέας που πέθανε από κίρρωση του ήπατος σε ηλικία 58 ετών.

Ο Χάμιλτον έγραψε ένα βαθιά ανθρώπινο, μα σκληρό, μυθιστόρημα. Ο άνθρωπος έρμαιο των παθών του. Το πάθος του Μπόουν είναι ο έρωτας του για μια γυναίκα, τη Νέττα. Το πάθος γίνεται βασανιστήριο, μια και η εν λόγω του φέρεται απαίσια, τον εκμηδενίζει, τον απαξιώνει. Κι ενώ έχει τη δύναμη να είναι δίπλα της, την ίδια στιγμή αδυνατεί να καταλάβει πόσο κακό του κάνει η τυφλή αγάπη που της έχει, πόσο τον πληγώνει αυτή και η παρέα της. Στο μεγάλο κακό που πλησιάζει -Β΄ Παγκόσμιος- ή θα σκοτώσεις ή θα σκοτωθείς και σε μια τέτοια κοινωνία όπως αυτή που ζει ο Μπόουν ισχύει το ίδιο. Ο Χάμιλτον αντιμετωπίζει τον ανελέητο κόσμο με στιλ, ανωτερότητα που δεν συμβιβάζεται και αυτό περνά στο κείμενο του. Η αξιοπρέπεια καθρεφτίζεται στα λόγια και τα συναισθήματα. Ο Χάμιλτον δείχνει πως ξέρει πολύ καλά τον τρόπο που θα χειριστεί το υλικό του, η πλοκή δεν χαλαρώνει πουθενά και η ιστορία σε κρατά μέχρι τέλους. Η πολύ καλή μετάφραση  ανήκει στην Κατερίνα Σχινά, ενώ ο Νίκος Μάντης υπογράφει το επίμετρο.